Obliczanie odprawy ze zwolnień grupowych bez współczynnika
Na mocy ustawy o zwolnieniach grupowych pracownikom zwalnianym z przyczyn ich niedotyczących przysługują odprawy pieniężne (tzw. ekonomiczne). Mają one na celu złagodzenie skutków rozwiązania stosunku pracy. Odprawy te obliczane są zgodnie z zasadami obowiązującymi przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.
Wysokość odprawy ekonomicznej
Pracownikom zwalnianym na mocy ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników dalej ustawy o zwolnieniach grupowych, przysługuje odprawa pieniężna. Wypłacają ją tylko pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 pracowników, bowiem wyłącznie pracodawcy o takiej liczbie pracowników podlegają przepisom powołanej ustawy. Odprawy pieniężne przysługują zarówno w przypadku zwolnień grupowych, jak i indywidualnych dokonywanych w trybie tej ustawy.
Zwolnienie grupowe ma miejsce wtedy, gdy następuje rozwiązanie przez pracodawcę stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy porozumienia stron z liczbą pracowników określoną w art. 1 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych. Natomiast zwolnienia indywidualne mają miejsce w sytuacji, gdy z przyczyn niedotyczących pracowników następuje rozwiązanie stosunków pracy z mniejszą liczbą osób niż wskazana w art. 1 wymienionej ustawy, pod warunkiem, że przyczyny te stanowią wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy porozumienia stron.
Odprawa ekonomiczna wynosi:
- jednomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata,
- dwumiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat,
- trzymiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat (art. 8 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych).
Przy ustalaniu stażu zakładowego wlicza się pracownikowi także okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach określonych w art. 231 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.), a także w innych przypadkach, gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego tego pracownika.
Metodyka obliczania odprawy
Odprawę ze zwolnień grupowych ustala się według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy (art. 8 ust. 3 ustawy o zwolnieniach grupowych). Ustawodawca ograniczył przy tym jej maksymalną wysokość do 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy. Maksymalna wysokość odprawy pieniężnej w 2016 r. nie może przekroczyć kwoty 27.750 zł (tj. 1.850 zł × 15).
Ustalanie ekwiwalentu pieniężnego za urlop uregulowano w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. z 1997 r. nr 2, poz. 14 ze zm.).
Stanowi ono, że do podstawy ekwiwalentu (odprawy) przyjmuje się wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy, z wyłączeniem wskazanych w § 6 powołanego rozporządzenia. Stałe miesięczne składniki uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do tego ekwiwalentu. Grupę składników przysługujących za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc, czyli tzw. zmienne miesięczne, przyjmuje się w przeciętnej wysokości wypłaconej w okresie 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu. Składniki za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, wypłacone w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzględnia się w średniej wysokości z tego okresu (§ 17 powołanego rozporządzenia).
Zasady obliczania ekwiwalentu za urlop przewidują dokonywanie dalszych przeliczeń, w tym m.in. dzielenie przez współczynnik urlopowy obowiązujący w danym roku. Jednak przy obliczaniu omawianej odprawy wyliczenia kończy się na ustaleniu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracownika, bez stosowania współczynnika urlopowego. Poprzestaje się na ustaleniu miesięcznego wynagrodzenia, gdyż odprawa stanowi jego równowartość bądź wielokrotność. Natomiast stosowanie współczynnika ma na celu uzyskanie stawki dziennej i godzinowej ekwiwalentu za urlop. Tak też uznał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 9 maja 2000 r., sygn. akt III ZP 12/00.
|
Przykład Z dniem 31 sierpnia 2016 r. nastąpi rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem na mocy ustawy o zwolnieniach grupowych. Jest on zatrudniony u danego pracodawcy od 5 lat. Wypłacane jest mu stałe miesięczne wynagrodzenie w wysokości 2.800 zł, zmienna premia miesięczna, dodatki nocne i wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych. Za okres od maja do lipca 2016 r. otrzymał premie w łącznej wysokości wynoszącej 3.640 zł. Ponadto wypłacono mu wynagrodzenie za pracę nadliczbową z przekroczeń dobowych za maj br. - 338,30 zł (10 godz.) i za czerwiec br. - 369,12 zł (12 godz.). W lipcu br. nie pracował w nadgodzinach. W czerwcu br. wypłacono mu też dodatki za pracę w nocy w kwocie 84 zł, a w lipcu br. w wysokości 70,40 zł. Pracownikowi przysługuje odprawa w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia. Miesięczna wysokość składników uwzględnianych przy obliczaniu odprawy:
Ustalenie wysokości odprawy pieniężnej: 2.800 zł + 1.500,61 zł = 4.300,61 zł, 4.300,61 zł × 2 = 8.601,22 zł. |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 13.03.2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2015 r. poz. 192 ze zm.)
autor: Ewa Madejek
Gazeta Podatkowa nr 62 (1312) z dnia 2016-08-04