Ustawodawca określa go jako "wewnętrzną procedurę w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu", która w praktyce przybiera najczęściej formę instrukcji. Zgodnie z wymogiem ustawowym powinna ona mieć formę pisemną (art. 10a w/w ustawy). Instrukcja powinna zawierać w szczególności:
- określenie sposobu wykonania środków bezpieczeństwa finansowego,
- rejestracji transakcji, sposobu analizy i oceny ryzyka,
- przekazywania informacji o transakcjach Generalnemu Inspektorowi,
- procedury wstrzymania transakcji, blokady rachunku i zamrożenia wartości majątkowych,
- sposób przyjmowania oświadczeń na piśmie, czy dany klient jest osobą zajmującą eksponowane stanowisko polityczne, pod rygorem odpowiedzialności karnej za podanie danych niezgodnych ze stanem faktycznym oraz sposób przechowywania informacji.
W praktyce w instrukcjach wyznacza się także osoby, które będą odpowiedzialne za wykonywanie obowiązków określonych w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy.
Ustawa nakłada powyższy obowiązek na szereg podmiotów, które określane są zbiorczą nazwą "instytucji obowiązanej". Wśród licznych kategorii podmiotów, które zostały zaliczone przez ustawodawcę do tej grupy obok np. banków, funduszy inwestycyjnych i notariuszy, wymienione zostały także "podmioty prowadzące działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych" (art. 2 ust. 1 lit. o) przedmiotowej ustawy). Oznacza to, iż co do zasady każde biuro rachunkowe powinno sporządzić i wdrożyć u siebie wspomnianą instrukcję. W praktyce wiele biur rachunkowych, czy też szerzej podmiotów prowadzących działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych zapomina o tym wymogu. Tymczasem wspomniana ustawa przewiduje także inne obowiązki dla w/w podmiotów w tym m .in.:
1) zapewnienie udziału pracowników wykonujących obowiązki związane z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w programach szkoleniowych dotyczących tych obowiązków,
2) rejestrowanie transakcji,
3) stosowanie środków bezpieczeństwa finansowego,
4) dokonywanie oceny i analizy ryzyka występowania podejrzanych transakcji w stosunku do swoich klientów,
5) przekazywanie informacje o transakcjach Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej (GIIF),
6) przechowywanie rejestru transakcji przez 5 lat, licząc od pierwszego dnia roku następującego po roku, w którym transakcje zostały zarejestrowane, a analiza ryzyka przeprowadzona.
Ponadto podmioty, bezpośrednio przeprowadzające (na zlecenie) transakcje mają obowiązek je zarejestrować i zgłosić Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej, gdy
1) równowartość transakcji przekracza 15.000 euro, również w przypadku, gdy jest ona przeprowadzana za pomocą więcej niż jednej operacji, których okoliczności wskazują, że są one ze sobą powiązane i zostały podzielone na operacje o mniejszej wartości z zamiarem uniknięcia obowiązku rejestracji - na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy,
2) okoliczności wskazują, że transakcje mogą mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu, bez względu na ich wartość i charakter - na podstawie art. 8 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy (zwane dalej transakcjami wątpliwymi).
W przypadku nie wywiązania się z narzuconych obowiązków przewidziana jest kara finansowa. Kara pieniężna w wysokości do 750,000 złotych nakładana jest w drodze decyzji przez Generalnego Inspektora.
Jarosław Włoch
Aplikant radcowski, konsultant podatkowy w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie
Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.
