Opieka medyczna nad niepełnosprawnymi

Pracodawca ubiegający się o status zakładu pracy chronionej lub prowadzący taki zakład może wypełnić obowiązek zapewnienia doraźnej opieki medycznej pracownikom, poprzez zatrudnienie osoby uprawnionej (np. pielęgniarki lub lekarza) lub zawarcie z zakładem opieki zdrowotnej umowy o świadczenie doraźnej opieki medycznej. Zakład ten musi być wpisany do rejestru zakładów opieki zdrowotnej prowadzonego przez wojewodę. Natomiast umowa powinna określać, że pomoc ta będzie świadczona w czasie godzin pracy pracowników u tego pracodawcy.

W przypadku zatrudniania pracowników w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej warunek ten można uznać za spełniony, gdy zatrudniona pielęgniarka lub lekarz świadczący usługi doraźnej opieki medycznej poza godzinami określonymi w umowie o pracę, dyżurować będzie przy telefonie i na wezwanie przyjedzie do miejsca pracy.

Natomiast specjalistyczną opiekę medyczną, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne pracodawca powinien zapewnić poprzez podpisanie umowy cywilnoprawnej na świadczenie takich usług przez zakład opieki zdrowotnej, wpisany do rejestru zakładów opieki zdrowotnej, lub też prowadzenie własnej przychodni specjalistycznej.

Przed akcesją

Środki zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, do których przedsiębiorcy nabyli prawo przed 1 maja 2004 r., stanowiły pomoc publiczną na podstawie ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców (Dz.U. nr 141, poz. 1177 z późn. zm.). Dlatego też środki pochodzące z tych zwolnień mogą być wydatkowane aż do ich wyczerpania, zgodnie z:
- art. 33 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
- przepisami rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 31 grudnia 1998 r. w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 1999 r. nr 3, poz. 22 z późn. zm.).

Ponadto w przypadku realizowania nowych inwestycji należy przyjąć, iż wydatkowanie tych środków powinno się odbywać zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 października 2002 r. w sprawie dopuszczalności pomocy regionalnej dla przedsiębiorców (Dz.U. nr 186, poz. 1544) - bez ograniczeń wynikających lub wprowadzonych w związku z normami wspólnotowymi obowiązującymi po 1 maja 2004 r.

Oznacza to, że wydatki na podstawową (w tym doraźną) i specjalistyczną opiekę medyczną, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne dla osób niepełnosprawnych mogły być w całości finansowane ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji również po akcesji, ale ze zwolnień z podatków i opłat, do których przedsiębiorcy nabyli prawo przed 1 maja 2004 r.

Od 1 maja 2004 r. do 14 października 2005 r.

Sposób wydatkowania kwot uzyskanych z tytułu zwolnień z podatków i opłat, do których zakład pracy chronionej-przedsiębiorca nabył prawo po akcesji, określa od 16 maja 2004 r. program pomocowy w formie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy de minimis przedsiębiorcom prowadzącym zakłady pracy chronionej (Dz.U. nr 98, poz. 989 z późn. zm.). Umożliwia on wydatkowanie środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych na przysporzenie dla pracodawcy.

Pomoc stanowiąca przysporzenie dla pracodawcy-przedsiębiorcy mogła być przeznaczona na cele wskazane w par. 4 tego rozporządzenia i zostać sfinansowana ze środków określonych w par. 1 tego aktu, tj. ze zwolnienia z podatku od nieruchomości, rolnego, leśnego i od czynności cywilnoprawnych oraz ze zwolnienia z opłat.

Na podstawie tego przepisu można sfinansować np. koszty tworzenia, modernizacji, remontu i utrzymania bazy:
- rehabilitacyjnej, w szczególności przychodni, gabinetów fizjoterapii,
? socjalnej, w szczególności internatów, hoteli, stołówek,
- wypoczynkowej.

Przedsiębiorca prowadzący więc zakład pracy chronionej posiadający, np. przychodnię rehabilitacyjną, w której była zatrudniona pielęgniarka lub lekarze, wydatki związane z utrzymaniem przychodni mógł sfinansować z zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych.

W zakres kosztów utrzymania bazy rehabilitacyjnej (np. przychodni) wchodziło wynagrodzenie pielęgniarki czy lekarza w niej zatrudnionych. Natomiast, gdy pracodawca nie posiadał przychodni rehabilitacyjnej, nie było podstaw prawnych do finansowania ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji kosztów zatrudnienia pielęgniarki czy lekarza oraz specjalistycznej opieki medycznej, poradnictwa i usług rehabilitacyjnych.
Od 15 października 2005 r.

Od 15 października 2005 r. podstawową i specjalistyczną opiekę medyczną oraz poradnictwo i usługi rehabilitacyjne można sfinansować ze środków pochodzących ze zwolnienia z podatku od nieruchomości, rolnego, leśnego oraz od czynności cywilnoprawnych, a także opłat oraz z zaliczki na podatek dochodowy od wynagrodzeń pracowników (rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy de minimis przedsiębiorcom prowadzącym zakłady pracy chronionej; Dz.U. nr 198, poz. 1591).

GP RADZIPracodawca może sfinansować ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych wydatki na pomoc indywidualną, na podstawową i specjalistyczną opiekę medyczną oraz poradnictwo i usługi rehabilitacyjne. Pomoc indywidualną przyznaje się na wniosek osoby niepełnosprawnej.

Doraźna opieka medyczna - udzielanie doraźnej pomocy medycznej obejmuje m.in. pomoc w nagłych urazach i wypadkach przede wszystkim na miejscu zdarzenia do czasu przybycia lekarza. Pomoc taka, zwłaszcza w zakładzie pracy chronionej, powinna być świadczona wyłącznie przez wykwalifikowany personel medyczny, tj. pielęgniarkę lub lekarza. Doraźną opiekę medyczną można uznać za zapewnioną, w przypadku gdy osoba uprawniona (np. pielęgniarka) może w każdej chwili udzielić osobie poszkodowanej pierwszej pomocy, a w sytuacjach tego wymagających wezwać lekarza lub pogotowie.

Ewa Brożyna

PODSTAWA PRAWNA? Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU. nr 123, poz. 776 z późn. zm.).