Prawo karne skarbowe: Wyrok ws. automatów do gry ustawionych w różnych lokalach

Zgodnie z art. 107 § 1 Kodeksu karnego skarbowego przestępstwo skarbowe przeciwko organizacji gier hazardowych popełnia ten, kto urządza lub prowadzi te gry wbrew przepisom ustawy lub warunkom koncesji, lub zezwolenia. Podlega wówczas karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie. Przepis art. 6 § 2 Kodeksu karnego skarbowego stanowi, że "Dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu w wykonaniu tego samego zamiaru lub z wykorzystaniem takiej samej sposobności, uważa się za jeden czyn zabroniony; w zakresie czynów zabronionych polegających na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej za krótki odstęp czasu uważa się okres do 6 miesięcy" (Dz.U. 2018, poz. 1958).

W listopadzie 2017 r. Sąd Rejonowy w Mińsku Mazowieckim uznał prezesa zarządu jednej ze spółek z o.o. za winnego urządzania i prowadzenia gry o wygrane rzeczowe i pieniężne przy wykorzystaniu automatów do gier w dwóch lokalach znajdujących się na terenach dwóch różnych miejscowości, bez posiadania wymaganej koncesji na kasyno gry, w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w okresie od 1 czerwca 2015 r. do 16 czerwca 2016 r. (wyrok z 21.11.2017 r., sygn. akt II K 360/17).

Rozstrzygnięcie to w całości zaskarżyły obie strony procesu. Jednym z podniesionych przez oskarżonego zarzutów był zarzut powagi rzeczy osądzonej. Przepis art. 439 § 1 pkt 8 Kodeksu postępowania karnego nakazuje uchylić sądowi odwoławczemu zaskarżone orzeczenie, jeśli zostało ono wydane pomimo tego, że postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało już prawomocnie zakończone (Dz.U. 1997 nr 89, poz. 555 ze zm.). Potwierdzeniem zaistnienia takiego stanu faktycznego były wyroki trzech innych sądów rejonowych, w których osądzono i skazano już oskarżonego za przestępstwa z art. 107 § 1 Kodeksu karnego skarbowego popełnione w okresie, w którym oskarżony dopuścił się przestępstw objętych zaskarżonym wyrokiem.

Zaskarżenie prokuratorskie dotyczyło przyjęcia przez sąd, że czyny oskarżonego zostały podjęte w krótkich odstępach czasu i wypełniając przesłanki art. 6 § 2 Kodeksu karnego skarbowego, zostały uznane za czyn ciągły. Prokurator wniósł o zmianę wyroku poprzez wyeliminowanie z niego konstrukcji czynu ciągłego i przyjęcie, że oskarżony dopuścił się dwóch oddzielnych czynów zabronionych.

Sąd Okręgowy w Siedlcach uznał za niezasadny podniesiony przez oskarżonego zarzut powagi rzeczy osądzonej. Stwierdził, że nie ujawniła się ustanowiona w art. 17 § 1 pkt 7 Kodeksu postępowania karnego przeszkoda procesowa, zakazująca wszczęcia postępowania w sytuacji, gdy postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało już prawomocnie zakończone. Zdaniem sądu będące przedmiotem sprawy czyny zabronione nie mogą być uznane za kontynuację czynu ciągłego ujawnionych wcześniej i osądzonych zachowań sprawcy, z uwagi na brak wystąpienia przesłanki tożsamości tych czynów.

"(...) w przedmiotowej sprawie nie mogło być mowy o tożsamości czynów (...) mieliśmy do czynienia z różnymi automatami, wstawionymi do lokali w różnych miejscowościach (...) W tym stanie sprawy przyjęcie przez Sąd Rejonowy, iż oskarżony popełnił nie dwa odrębne przestępstwa z art. 107 § 1 kks, a jeden czyn ciągły kwalifikowany z art. 107 § 1 kks w zw. z art. 6 § 2 kks, było niedopuszczalne i wymagało korekty" (sygn. akt II Ka 58/18).

Poza zarzutem powagi rzeczy osądzonej, prezes zarządu spółki powołał się także na zamęt legislacyjny, jaki panował w zakresie urządzania gier hazardowych. Oskarżony wskazał, że przed 3 września 2015 r., czyli przed wejściem w życie nowelizacji ustawy o grach hazardowych (Dz.U. 2015, poz. 1201), urządzanie gier na automatach poza kasynem bez koncesji było legalne. Przywołał opinie prawne, interpretacje podatkowe, wyroki sądów powszechnych, które miały potwierdzać zasadność pozostawania przez niego w przekonaniu, że prowadzona przez niego działalność była legalna.

Sąd okręgowy orzekł, że przedsiębiorca, jak sam wykazał, prowadził swoją działalność, mając świadomość rozbieżności orzeczniczych i interpretacyjnych. Podejmował więc ryzyko gospodarcze, którego ewentualne skutki w postaci odpowiedzialności karnej minimalizował, gromadząc te właśnie opinie prawne, interpretacje podatkowe i orzeczenia sądów. Nie można zatem powiedzieć, że jego działania były nieumyślne. Cechował je bowiem cynizm i wyrachowanie.

"Od oskarżonego jako przedsiębiorcy należało wymagać oraz oczekiwać standardów i zachowań dużo rozważniejszych niż w przypadku zwykłego obywatela co do dostosowania tych zachowań do znanego mu, obowiązującego porządku prawnego. W ocenie Sądu Okręgowego trudno przyjąć, że oskarżony, który prowadził ten rodzaj działalności na dużą skalę, nie miał świadomości tego, że w polskim porządku prawnym działalność polegająca na urządzaniu gier hazardowych była zawsze działalnością koncesjonowaną (...)" (sygn. akt II Ka 58/18).

Prawo karne skarbowe i gospodarcze tworzą dziś chyba najczęściej spotykany zlepek dwóch gałęzi prawa. Z odpowiedzialnością karną, jak również odpowiedzialnością karną skarbową muszą się liczyć wszyscy przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą, także prezesi i członkowie zarządu spółki. Tym bardziej że w dobie uszczelniania systemu podatkowego i walki z oszustwami gospodarczymi kary za przestępstwa skarbowe są coraz wyższe.

radca prawny Robert Nogacki

^{Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi}