Skala podatkowa
Skala podatkowa to podstawowa forma opodatkowania, dostępna dla wszystkich przedsiębiorców bez żadnych ograniczeń. Przedsiębiorca rozliczający się z fiskusem w tej formie może korzystać z wszystkich ulg podatkowych przewidzianych ustawą: na dzieci, rehabilitacyjnej czy dla osób osiągających dochody za granicą. Co więcej, tylko w przypadku tej formy opodatkowania może rozliczyć się na zasadach preferencyjnych, czyli wspólnie z małżonkiem lub na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dziecko - żaden z pozostałych sposobów rozliczeń z fiskusem takiej nie daje takich możliwości . Atutem skali podatkowej jest także możliwość obniżania przychodów firmy o koszty ponoszone w związku z wykonywaną działalnością. Im wyższe koszty uzyskania przychodów, tym niższa podstawa opodatkowania - a w efekcie relatywnie niższy podatek. Skala podatkowa będzie więc najbardziej opłacalna dla tych przedsiębiorców, których działalność wymaga ponoszenia wysokich nakładów.
Jeśli dochód prowadzącego działalność gospodarczą mieszczą się w pierwszym progu podatkowym (do 85 528 zł), podatek wylicza się według niższej, 18-proc. stawki, a po przekroczeniu tego progu - według wyższej, 32-procentowej (od nadwyżki ponad 85 528 zł). Należy jednak pamiętać, że jeśli w rodzinie zarabia tylko przedsiębiorca lub to jego dochód jest głównym źródłem utrzymania rodziny, wspólne rozliczenie z gorzej zarabiającym lub nie posiadającym w ogóle dochodu współmałżonkiem może sprawić, że przekroczenie pierwszego progu podatkowego nie będzie miało znaczenia.
Przedsiębiorca, który rozlicza się z fiskusem za pomocą skali podatkowej, zobowiązany jest do prowadzenia dokumentacji w formie podatkowej księgi przychodów i rozchodów (chyba że jego przychody przekroczą w ciągu roku równowartość 1 mln 200 tys. euro - wtedy zamiast KPiR należy prowadzić księgi rachunkowe).
Podatek liniowy
Podatek liniowy jest korzystny dla przedsiębiorców z wysokim dochodem, bowiem zobowiązanie podatkowe obliczane jest według jednej, 19-proc. stawki, niezależnie od tego, jak duży jest dochód firmy. Jeśli przedsiębiorca zarabia niewiele, korzystniejsza może okazać się skala podatkowa, ze względu na niższą o jeden punkt procentowy stawkę podatku (dla pierwszego progu stawka wynosi 18%). Od jakiej zatem kwoty dochodu opłaca się podatek liniowy? Mniej więcej od 99 tys. złotych. Dlaczego nie od kwoty wyższej niż 85 528 zł, od której obowiązuje wyższy, 32-proc. podatek, gdy przedsiębiorca rozlicza się według skali podatkowej? Bowiem właśnie na poziomie 99 tys. zł przebiega granica opłacalności pomiędzy 18-proc. stawką obowiązującą przy skali podatkowej a 19-proc. podatkiem liniowym - przy takiej kwocie dochodu podatek w obydwu przypadkach wyniesie ok. 19 tys. zł (przy założeniu, że przedsiębiorca na skali podatkowej nie miałby prawa do żadnej z przewidzianych prawem ulg podatkowych, a od podatku nie odliczono jeszcze części zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne).
Podatek liniowy pozbawia jednak przedsiębiorcę prawie wszystkich przewidzianych ustawą ulg podatkowych oraz możliwości wspólnego rozliczania się z małżonkiem lub dzieckiem. A to oznacza, że gdyby na przykład przedsiębiorca miał kilkoro dzieci i żonę, która opiekuje się domem i w związku z tym nie zarabia, granica opłacalności pomiędzy skalą podatkową i podatkiem liniowym wzrosłaby proporcjonalnie do zastosowanych ulg.
Przedsiębiorca na liniowym, osiągający dochód tylko z działalności gospodarczej, może skorzystać tylko z ulgi dla osiągających dochody za granicą. Może także odliczać od przychodu koszty jego uzyskania.
Ryczałt ewidencjonowany
O tym, czy ryczałt będzie dla przedsiębiorcy opłacalny, decyduje rodzaj prowadzonego przez niego biznesu. Najniższe stawki, w wysokości 3%, 5,5% oraz 8,5%, przeznaczone są m.in. dla działalności handlowo-usługowej, gastronomicznej, wytwórczej i budowlanej. Ale już prowadzący działalność gospodarczą osobiście, w ramach tzw. wolnych zawodów, do których zaliczają się m.in. lekarze, położne, tłumacze czy nauczyciele, muszą liczyć się ze znacznie wyższą, bo 20-proc. stawką. Ten sposób rozliczeń firm z fiskusem nie wymaga prowadzenia KPiR - ryczałtowcy muszą prowadzić tylko ewidencję przychodów i na tej podstawie wyliczają należny urzędowi skarbowemu podatek.
Ryczałtowcy nie mają prawa do odliczania kosztów uzyskania przychodów - wysokość podatku oblicza się od przychodów. Jeśli zatem firma ponosi duże koszty, na przykład zakupu towarów czy produktów, bądź koszty związane z inwestycjami, może się okazać, że ryczałt będzie dla niej nieopłacalny.
Karta podatkowa
Dużym plusem karty podatkowej jest brak konieczności prowadzenia księgowości - przedsiębiorca rozliczający się w ten sposób z fiskusem jest jedynie zobowiązany do wystawiania faktur i rachunków, które dokumentują sprzedaż towarów czy usług, oraz przechowywania tych dokumentów przez kolejne 5 lat. Miesięczny podatek przedsiębiorcy na karcie podatkowej nie zależy od faktycznych dochodów firmy. Kwotę podatku ustala w drodze decyzji naczelnik urzędu skarbowego, kierując się rodzajem i zakresem prowadzonej działalności, liczbą pracowników przedsiębiorstwa oraz liczbą mieszkańców miejscowości, w której działa firma. Plusem jest to, że są to zazwyczaj niewysokie kwoty - na przykład nie zatrudniający pracowników zegarmistrz w miejscowości do 5 tys. mieszkańców zapłaci miesięcznie 180 zł podatku, a kosmetyczka - 119 zł. Niestety, przedsiębiorca musi płacić wyznaczoną przez urząd kwotę podatku nawet wtedy, gdy biznes nie idzie najlepiej i firma ponosi stratę.
Kartą mogą być opodatkowane wybrane rodzaje działalności usługowej, wytwórczo-usługowej oraz handlowej - za pomocą karty mogą się rozliczać z fiskusem między innymi: jubilerzy, grawerzy, zegarmistrzowie, zakłady fryzjerskie i kosmetyczne czy firmy świadczące usługi parkingowe, sprzątania wnętrz oraz zajmujące się handlem detalicznym.
Przedsiębiorcy zaznaczają wybraną formę opodatkowania na formularzu CEIDG-1, składanym w związku z rozpoczęciem działalności gospodarczej. Jeśli decydują się na kartę podatkową, dodatkowo składają fiskusowi zgłoszenie PIT-16 (można je złożyć wraz z wnioskiem o rozpoczęcie działalności). Formę opodatkowania należy wybrać najpóźniej do dnia poprzedzającego dzień osiągnięcia pierwszego przychodu. Zmiana sposobu rozliczeń z fiskusem jest możliwa później tylko raz w roku - w styczniu każdego roku podatkowego (do 20 stycznia).
Agata Szymborska-Sutton, Tax Care
