Przedsiębiorcy mogą stracić dotacje
Unijne środki pomocowe dla firm zostały już praktycznie rozdysponowane, co nie oznacza, że przedsiębiorcy, których projekty zostały zaakceptowane, otrzymają pieniądze. Eksperci ostrzegają, że nie wszyscy będą w stanie zrealizować swoje projekty do końca 2006 r., a to może oznaczać, że unijne środki przepadną.
Może się tak stać dlatego, gdyż unijna pomoc realizowana jest na zasadzie refundacji. Przedsiębiorca, którego projekt został zakwalifikowany do wsparcia, najpierw realizuje inwestycje w oparciu o określone procedury z własnych środków, a następnie wnioskuje o zwrot części poniesionych nakładów. Pierwszy etap - czyli aplikowanie o unijne pieniądze - przedsiębiorcy przeszli bez zastrzeżeń. Obecnie większość programów pomocowych, które miały być do dyspozycji przedsiębiorców do końca 2006 r., została lub zostanie w najbliższym czasie zawieszona. Zawieszony został m.in. kluczowy program inwestycyjny dla małych i średnich firm SPO WKP (działanie 2.3). W przypadku tego programu podpisano już 669 umów na kwotę 366 610 681,50 zł w kolejce czekają następne. Gwałtownie kurczy się również ilość środków dostępnych w programach doradczych i skierowanych do najmniejszych przedsiębiorstw.
Stopień wykorzystania funduszy strukturalnych
SPO WKP DZIAŁANIE 2.1 - dotacje na zewnętrzne usługi doradczeBudżet działania: 33,1 M EUR (w tym 23,2 M EUR - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, 9,9 M EUR - budżet państwa) Konkurs - grudzień 2004, marzec 2005 r. Wpłynęło 1429 wniosków (699 I runda, 730 II runda) Poprawne formalnie 815 wniosków (339 I runda, 476 II runda) Rekomendowano do podpisania umów 558 wniosków (214 I runda, 344 II runda) na kwotę 4,3 mln zł (1,2 mln ? - I runda) 7,3 mln zł (1,8 mln ? - II runda.
SPO WKP DZIAŁANIE 2.3 - dotacje na inwestycje Budżet działania: 359 M EUR (w tym 251,3 M EUR z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, 107,7 M EUR z budżetu państwa) Konkurs - grudzień 2004, luty 2005, maj 2005Wpłynęło 18 156 wniosków (6495 I runda, 7609 II runda, 4052 III runda) Poprawne formalnie 9237 wniosków (3807 I runda, 5430 II runda) Rekomendowano do podpisania umów 713 wniosków (I runda) na kwotę ok. 97 mln ? (w II rundzie) przez ocenę ekonomiczno-techniczną przeszły 1804 wnioski. Kolejny termin został zawieszony.
SPO RZL DZIAŁANIE 2.3 - dotacje na szkolenia Konkurs - grudzień 2004, marzec 2005, maj 2005 Wpłynęło 1756 wniosków na kwotę ok. 3,5 mld zł. Poprawne formalnie 24 proc. wniosków. Rekomendowano do podpisania umów 94 wnioski na kwotę ok. 144 mln zł.
Przetargi
Ogłoszono 5 przetargów, planowane 11 na kwotę 148 mln zł. Uczestnicy szkoleń w projektach konkursowych rekomendowanych do umów i przetargach - 137 tys. osób [źródło PARP].
Jednak zakwalifikowanie projektów do uzyskania dofinansowania to tylko połowa sukcesu. Teraz przedsiębiorcy będą musieli je zrealizować w praktyce. I tego najbardziej obawiają się eksperci. - Poważną przeszkodą mogą tu być administracyjne procedury związane z realizacją i rozliczeniem inwestycji, a także fakt, że wiele projektów było tworzonych "pod komisje konkursowe". Wyglądają atrakcyjnie, lecz mogą być trudne do zrealizowania - tłumaczy Artur Bartoszewicz, ekspert Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan. Przypominając, że było tak w przypadku projektów realizowanych w ubiegłym roku w ramach programu 2.2.1 (wsparcie nowych inwestycji). Gdy okazało się, że do wsparcia zostało zakwalifikowanych kilkanaście projektów, kilku przedsiębiorców, którzy uzyskali zgodę na dofinansowanie, zrezygnowało. - Uświadomili sobie, że nie podołają temu zadaniu - dodaje ekspert PKPP.
Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku przedakcesyjnego PHARE 2002, mimo optymistycznych danych, pokazujących, że ponad 99 proc. środków programu zostało rozdysponowanych, w praktyce okazało się, że wielu przedsiębiorców nie przystąpiło do realizacji projektów i pieniądze przepadły.
Zdaniem Bartoszewicza, dzieje się tak dlatego gdyż instytucje zarządzające programami główny nacisk położyły na informacje o aplikowaniu o unijne środki, zaniedbując kwestie związane z zarządzaniem projektami. W rezultacie znajomość zasad rozliczania, sprawozdawczości itd. przez firmy jest bardzo mała. Istnieje, więc ryzyko, że część projektów w trakcie lub już po ich realizacji zostanie zdyskwalifikowana, gdyż przedsiębiorca naruszył obowiązujące procedury. - Te są natomiast bardzo zawiłe. Blisko 30 proc. formalności wymyślili polscy urzędnicy, aby w ten sposób lepiej zabezpieczyć się przed ewentualną kontrolą Brukseli wydatkowania unijnej pomocy w Polsce - dodaje Włodzimierz Sobczak, wiceprezes Krajowej Izby Gospodarczej.
Tomasz Pietryga
