Regulaminy w zakładzie pracy

Tryb ustalania regulaminu pracy

Regulamin pracy ustala pracodawca w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową (zoz), jeżeli działa ona u danego pracodawcy (art. 1042 § 1 KP).

Regułą jest, że to pracodawca formułuje projekt poszczególnych postanowień regulaminu pracy, który potem konsultuje z zoz, jeśli działają one w jego zakładzie pracy.

Przystępując do negocjacji w sprawie regulaminu pracy, pracodawca i zoz ustalają najpierw termin, w którym powinno dojść do wspólnego porozumienia co do wszystkich postanowień. Jeśli u pracodawcy działa więcej niż jedna zoz, pracodawca ma utrudnioną sytuację. Musi bowiem ustalić treść regulaminu z każdą z tych organizacji.

Jeśli w ustalonym terminie zoz nie wyrazi zgody na wydanie regulaminu określonej treści, a regulamin zostanie ustalony przez pracodawcę, należy go uznać za niewydany i nieobowiązujący względem pracowników tego pracodawcy. Jeśli jednak pracodawca i zoz działające w jego zakładzie pracy nie dojdą w wyznaczonym terminie do porozumienia co do treści regulaminu pracy, pracodawca może ustalić ją sam, bez porozumienia z zoz. Pracodawca ustala regulamin samodzielnie także wtedy, gdy nie działa u niego zakładowa organizacja związkowa.

Treść regulaminu pracy

Celem wprowadzenia regulaminu pracy jest ustalenie organizacji i porządku wykonywania pracy oraz obowiązków pracodawcy i pracowników z tym związanych (art. 104 § 1 KP). Regulamin pracy nie może regulować innych spraw.

Z definicji kodeksowej wynikają zatem 2 obszary objęte regulacją regulaminu pracy:

organizacja i porządek wykonywania pracy,

obowiązki i uprawnienia stron stosunku pracy związane z organizacją i porządkiem wykonywania pracy.

W związku z tym postanowienia regulaminu można podzielić na informacyjne i normatywne.

W grupie postanowień informacyjnych mieszczą się te, których celem jest zapoznanie pracowników zatrudnionych w danym zakładzie pracy z treścią przepisów prawa pracy, np.: postanowienia dotyczące czasu pracy, wyposażenia pracowników w narzędzia i materiały.

W grupie postanowień normatywnych mieszczą się te, które określają prawa i obowiązki pracodawcy i pracownika związane z organizacją i porządkiem pracy.

Zagadnienia, które powinien regulować regulamin pracy w postanowieniach normatywnych, wymienia art. 1041 § 1 KP. Nie jest to jednak wyliczenie wyczerpujące. Przepis ten wskazuje jedynie minimalną treść tego regulaminu. Oznacza to, że można w nim zamieścić także inne postanowienia, pod warunkiem jednak, że dotyczą one organizacji i porządku w procesie pracy oraz związanych z tym praw i obowiązków stron stosunku pracy.

Postanowienia normatywne regulaminu powinny ustalać w szczególności:

1)organizację pracy ? chodzi o wskazanie komu pracownik bezpośrednio podlega w czasie wykonywania swojej pracy, kto przydziela mu konkretną pracę i poszczególne zadania, zaznajamia z zakresem obowiązków i je nadzoruje,

2)warunki przebywania na terenie zakładu pracy w czasie pracy i po jej zakończeniu ? jest to niezbędne przede wszystkim wówczas, gdy przebywanie na terenie firmy w czasie pracy wiąże się z narażeniem na niebezpieczeństwo, ma wpływ na środki ochrony, w które firma jest wyposażona, a także wówczas, gdy musi być spójne z wymogami bezpieczeństwa i ochrony firmy po zakończeniu pracy, np. gdy przebywanie pracownika w firmie po zakończeniu pracy wymaga zgłoszenia służbom pilnującym teren zakładu, ze względu na konieczność wyłączenia w pomieszczeniach, w których znajduje się ten pracownik, czujników uruchamiających alarm i wszczynających procedurę ochrony,

3)wyposażenie pracowników w narzędzia i materiały ? chodzi o dokładne wskazanie osoby odpowiedzialnej za zaopatrzenie pracowników w niezbędne materiały i narzędzia, procedury zaopatrywania ich oraz miejsca, gdzie się tego dokonuje,

4)wyposażenie pracowników w odzież i obuwie robocze oraz w środki ochrony indywidualnej ? pracodawca ma obowiązek dostarczyć pracownikom nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej, które będą zabezpieczały ich przed działaniem czynników niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia występujących w miejscu pracy, a także odzież i obuwie robocze (art. 2376 § 1 i 2377 § 1 KP),

5)wyposażenie pracowników w środki higieny osobistej ? pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom odpowiednie urządzenia higieniczno-sanitarne oraz dostarczyć niezbędne środki higieny osobistej, a także zapewnić środki do udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku (art. 233 KP),

6)systemy i rozkłady czasu pracy, a od 1 stycznia 2004 r. także przyjęte okresy rozliczeniowe - regulamin powinien określać systemy czasu pracy, tzn. wskazywać, czy praca w danej firmie odbywa się w systemie jednozmianowym, wielozmianowym czy też jest wykonywana w równoważnym systemie czasu pracy lub w ruchu ciągłym. Powinny być także określone godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy. Regulamin pracy może również wskazywać stanowiska, na których zatrudnieni pracownicy świadczą pracę w ramach zadaniowego czasu pracy,

7)porę nocną, o której będzie mowa w dalszej części,

8)termin, miejsce, czas, a od 1 stycznia 2004 r. także częstotliwość wypłaty wynagrodzenia,

9)wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym oraz kobietom,

10)rodzaje prac i wykaz stanowisk pracy dozwolonych pracownikom młodocianym w celu odbywania przygotowania zawodowego,

11)wykaz lekkich prac dozwolonych pracownikom młodocianym zatrudnionym w innym celu niż przygotowanie zawodowe,

12)obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, w tym także sposób informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą,

13)przyjęty u danego pracodawcy sposób potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.

Wyliczenie treści postanowień regulaminu pracy w art. 1041 KP ma charakter jedynie przykładowy. Treść regulaminu można zatem rozszerzyć, ale jedynie w ramach organizacji i porządku wykonywania pracy oraz praw i obowiązków stron z tym związanych. Można ją również ograniczyć, nie zamieszczając wszystkich wymienionych wyżej elementów, jeśli ich uregulowanie w danej firmie nie jest konieczne, np. zrezygnowanie ze wskazania prac wzbronionych młodocianym, jeśli takich osób nie zatrudnia się w ogóle w danej firmie.

W ramach drugiej grupy postanowień regulaminu + postanowień informacyjnych + należy umieścić informacje o karach porządkowych, jakie mogą być, zgodnie z art. 108 KP, stosowane względem pracowników. Zawarcie takiej informacji w regulaminie pracy jest konieczne, chociażby ze względu na to, że nie można tego dokonać w układzie zbiorowym pracy (art. 240 § 3 pkt 3 KP). Informacje o karach porządkowych powinny być zgodne z art. 1081131 KP. Nie mogą więc przewidywać innego katalogu kar, aniżeli wymieniony w tych przepisach, ani także innego ich wymiaru i zasad przyznawania.

Źródło: www.beckinfobiznes.pl

Regulaminy i procedury w zakładzie pracy, Beck Info Biznes Wydawnictwo C. H. Beck 2008