Ryczałty za noclegi kierowców zawodowych w kabinach ciężarówek
Od dłuższego czasu kwestią sporną było prawo kierowcy zawodowego do ryczałtu za nocleg, w sytuacji gdy przypadał on w kabinie samochodu. W praktyce wykonywania pracy kierowcy, duża część ich noclegów przypada na trasie, w kabinie samochodu. Ponieważ w wielu przypadkach są one dobrze wyposażone i przystosowane do odbycia noclegu, pracodawcy kwestionowali prawo do ryczałtu w takiej sytuacji. Argumentowali to tym, że zapewnili pracownikowi bezpłatny nocleg. Ostatnio rzecznik Trybunału Sprawiedliwości wydał opinię na zadane przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieście zapytanie prejudycjalne dotyczące wypłaty zaległych ryczałtów za noclegi w kabinach.
Kierowca może zdecydować, że dzienne okresy odpoczynku i skrócone tygodniowe okresy odpoczynku poza bazą można wykorzystywać w pojeździe, o ile posiada on odpowiednie miejsce do spania dla każdego kierowcy i pojazd znajduje się na postoju. Tak wynika z art. 8 ust. 8 rozporządzenia nr 561/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) nr 2135/98, jak również uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85.
Strona polska wystąpiła z zapytaniem w związku z sytuacją, iż obecnie kierowcy występują przeciwko firmom transportowym z roszczeniami o wypłatę zaległych ryczałtów za noclegi w kabinach ciężarówek. Fala takich roszczeń jest efektem uchwały Sądu Najwyższego podjętej w składzie 7 sędziów z dnia 12 czerwca 2014 r., sygn. akt II PZP 1/14. Wyraźnie rozstrzyga ona sporną kwestię na korzyść kierowców, stanowiąc, iż nocleg w kabinie samochodu nie może być uznany za bezpłatny nocleg w rozumieniu przepisów o należnościach z tytułu podróży służbowych. Oznacza to obowiązek wypłaty ryczałtu za taki nocleg i możliwość jego dochodzenia na drodze sądowej.
Polski sąd powziął wątpliwości czy polskie przepisy, tj. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. poz. 167), są zgodne z regulacjami unijnymi.
Wystosował w związku z tym zapytanie: "Czy art. 8 ust. 8 rozporządzenia nr 561/2006 stanowiący, że jeżeli kierowca dokona takiego wyboru, dzienne okresy odpoczynku i skrócone tygodniowe okresy odpoczynku poza bazą można wykorzystywać w pojeździe, o ile posiada on odpowiednie miejsce do spania dla każdego kierowcy i znajduje się na postoju, należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie uregulowaniu prawa krajowego, które statuuje w § 9 ust. 4 rozporządzenia (...) z dnia 19 grudnia 2002 r. ze zmianami - obowiązującego do dnia 28 lutego 2013 r. oraz w § 16 ust. 4 rozporządzenia (...) z dnia 29 stycznia 2013 r. (...) - obowiązującego od dnia 1 marca 2013 r., co powoduje, że pracownikowi przysługuje zwrot kosztów noclegu na warunkach określonych w § 9 ust. 1-3 rozporządzenia z dnia 19 grudnia 2002 r. oraz w § 16 ust. 1-3 rozporządzenia z dnia 29 stycznia 2013 r. albo na korzystniejszych warunkach i w wysokości, określonych w umowie o pracę, układzie zbiorowym pracy lub innych przepisach prawa pracy, w przypadku gdy pracodawca (przewoźnik) zapewnił pracownikowi (kierowcy) bezpłatne miejsce do spania w kabinie samochodu?".
W wydanym postanowieniu (sprawa z dnia 18 lutego 2016 r., sygn. C-325/15) rzecznik Trybunału Sprawiedliwości UE stwierdził, iż unijne rozporządzenie należy interpretować w ten sposób, że nie stoi ono na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które określa warunki, w jakich kierowca pojazdu może domagać się zwrotu kosztów noclegu wynikających z jego działalności zawodowej.
Tym samym ustawodawca krajowy ma prawo ustalać przepisy bardziej korzystne dla swoich kierowców.
Z wydanej opinii wynika więc jednoznacznie, że brak regulacji prawa wspólnotowego dotyczącej obowiązku wypłacania jakichkolwiek świadczeń kierowcom z tytułu noclegu w kabinie pojazdu nie oznacza, iż państwo członkowskie nie może takich świadczeń wprowadzić do swojego ustawodawstwa. Rzecznik uznał bowiem, że zagadnienie pozostaje po prostu poza zakresem przedmiotowym regulacji rozporządzenia nr 561/2006, co powoduje, iż wprowadzenie ryczałtów przez ustawodawstwo krajowe nie pozostaje w sprzeczności z unijnymi regulacjami.
Warto jednak zaznaczyć, iż polskie rozporządzenie dotyczy pracowników zatrudnionych w sferze budżetowej i jak wskazują prawnicy rozstrzygnięcie to może nie znaleźć zastosowania w odniesieniu do kierowców w transporcie międzynarodowym zatrudnionych na ogół w sferze pozabudżetowej.
|
Pojęcia ważne dla kierowców zawodowych Odpoczynek - nieprzerwany okres, w którym kierowca może swobodnie dysponować swoim czasem. Dzienny okres odpoczynku - dzienny okres, w którym kierowca może swobodnie dysponować swoim czasem, obejmuje regularny dzienny okres odpoczynku lub skrócony dzienny okres odpoczynku. Tygodniowy okres odpoczynku - tygodniowy okres, w którym kierowca może swobodnie dysponować swoim czasem, obejmuje regularny tygodniowy okres odpoczynku lub skrócony tygodniowy okres odpoczynku. Tydzień - okres od godz. 0000 w poniedziałek do godz. 2400 w niedzielę. |
autor: Kinga Romas
Gazeta Podatkowa nr 35 (1285) z dnia 2016-05-02