Składka zdrowotna osoby prowadzącej firmę

Podleganie obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu przez przedsiębiorcę co do zasady obliguje go do comiesięcznego opłacania składki zdrowotnej. Podstawę jej wymiaru dla przedsiębiorcy stanowi zadeklarowana kwota, która nie może być jednak niższa niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku. Wynika to z art. 81 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zwanej ustawą zdrowotną. Z obwieszczenia Prezesa GUS wynika, że przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku, w czwartym kwartale 2019 r. wyniosło 5.368,01 zł (Mon. Pol. z 2020 r. poz. 97). Wobec tego najniższa podstawa wymiaru składki zdrowotnej m.in. dla przedsiębiorcy w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2020 r. wynosi 4.026,01 zł (75% z 5.368,01 zł), a wyliczona od niej składka zdrowotna 362,34 zł (9% z 4.026,01 zł).

Przepisy ustawy zdrowotnej zwalniają określoną grupę przedsiębiorców z obowiązku opłacania za dany miesiąc kalendarzowy składki na ubezpieczenie zdrowotne z prowadzonej działalności gospodarczej. Preferencja taka przewidziana jest m.in. dla przedsiębiorcy mającego ustalone prawo do emerytury lub renty, na co wskazuje art. 82 ust. 8 ustawy zdrowotnej. Przepis ten stanowi, że składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest opłacana przez przedsiębiorcę (w tym także korzystającego z ulgi na start), którego świadczenie emerytalne lub rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia (w 2020 r. - 2.600 zł), o ile z tytułu prowadzonej działalności:

1) uzyskuje on przychody w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury (do 29 lutego 2020 r. w wysokości 550 zł - najniższa emerytura do tego dnia wynosi 1.100 zł; planuje się, że od 1 marca 2020 r. najniższa emerytura wyniesie 1.200 zł, wtedy 50% z tej kwoty to 600 zł) lub

2) opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej. ZUS na swojej stronie internetowej (www.zus.pl) wyjaśnił, że pod pojęciem przychodów w przypadku wspólnika jednoosobowej spółki z o.o., spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej należy rozumieć przychód z tytułu uczestnictwa w spółce (np. dywidendy). Jeżeli przedsiębiorca prowadzi pozarolniczą działalność i uzyskuje przychody z więcej niż jednego rodzaju działalności, wtedy ustalenie wysokości przychodów następuje z uwzględnieniem przychodów uzyskanych w ramach wszystkich rodzajów prowadzonej działalności.

niepełnosprawny

Ulga w opłacaniu składki zdrowotnej przysługuje też niepełnosprawnemu przedsiębiorcy (w tym także korzystającemu z ulgi na start), co wynika z art. 82 ust. 9 ustawy zdrowotnej.

Aby taka osoba mogła z niej skorzystać, powinna legitymować się umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności i z tytułu prowadzonej działalności:

1) uzyskiwać przychody w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury (czyli obecnie kwoty 550 zł) lub

2) opłacać podatek dochodowy w formie karty podatkowej. Sporządzenie druków rozliczeniowych do ZUS Przedsiębiorca mający ustalone prawo do emerytury/renty bądź legitymujący się stopniem niepełnosprawności w przypadku spełnienia wymienionych wcześniej warunków, pomimo tego, że nie opłaca w danym miesiącu kalendarzowym z działalności składki zdrowotnej, to jednak nadal podlega temu ubezpieczeniu.

To powoduje, że:

• ma obowiązek zgłosić się do ubezpieczenia zdrowotnego - jeśli dopiero rozpoczął prowadzenie działalności,  
• nie może wyrejestrować się z tego ubezpieczenia (na czas korzystania z omawianych ulg) - gdy już prowadzi działalność.

Opłacanie niższej składki zdrowotnej
Przedsiębiorca, w tym korzystający z ulgi na start, może też obniżyć koszty związane z opłacaniem składki zdrowotnej na podstawie art. 82 ust. 10 ustawy zdrowotnej. Przepis ten pozwala przedsiębiorcy posiadającemu umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności, dla którego prowadzona pozarolnicza działalność stanowi jedyne źródło przychodu, opłacać składkę zdrowotną w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na pdof. Preferencji tej nie stosuje się w przypadku niepełnosprawnych przedsiębiorców opłacających podatek w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub w formie karty podatkowej. Mogą z niej więc skorzystać niepełnosprawni przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych.

Przykład Pan Ksawery prowadzi działalności gospodarczą. Wysokość otrzymywanego przez niego z ZUS świadczenia emerytalnego wynosi 2.526 zł. Z działalności opłaca podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Zakładamy, że na koniec lutego 2020 r. osiągnie miesięczny przychód z tego tytułu w kwocie 529 zł. Pan Ksawery jest zwolniony z obowiązku opłacania składki zdrowotnej za luty 2020 r. z działalności gospodarczej, ponieważ:


1) pobiera świadczenie emerytalne w wysokości nieprzekraczającej w miesiącu kwoty minimalnej płacy (2.526 zł < 2.600 zł) oraz

2) w lutym br. uzyska z działalności przychód w wysokości nieprzekraczającej 50% kwoty najniższej emerytury (529 zł < 550 zł).

Podstawa prawna Ustawa z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1373 ze zm.)

autor: Aneta Dąbrowska Gazeta Podatkowa nr 14 (1680) z dnia 2020-02-17