Składki od nagród wypłacanych na koniec roku
Niektóre zakłady w ramach podsumowania rocznej pracy wypłacają pracownikom nagrody roczne w formie pieniężnej, od których naliczają składki ZUS. Niekiedy świadczenie takie otrzymuje osoba po ustaniu zatrudnienia. Wypłacona takiej osobie nagroda też będzie oskładkowana.
Na początku grudnia 2018 r. zatrudnionym w firmie pracownikom wypłacimy nagrody roczne. Warunki ich wypłaty określa regulamin wynagradzania obowiązujący w zakładzie. Wynika z niego m.in., że wysokość takiej nagrody zależy od uznania pracodawcy oraz wyników osiągniętych przez firmę w ostatnich 12 miesiącach przed jej wypłatą. Czy kwota tego świadczenia będzie oskładkowana?
TAK. Od wartości wypłaconej pracownikom nagrody rocznej pracodawca będzie zobowiązany opłacić składki ZUS. Żadne z obecnie obowiązujących przepisów nie wyłączają takiej wypłaty z podstawy wymiaru składek.
Dla pracowników podstawę wymiaru składek (społecznych i zdrowotnej) stanowi przychód w rozumieniu przepisów o pdof, osiągany u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Wynika to z art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanej ustawą systemową. Za przychód z tego źródła uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło ich finansowania. Stanowią go w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona. Ponadto przychodem takim są świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Taka definicja przychodu pracowniczego określona została w art. 12 ust. 1 ustawy o pdof (Dz. U. z 2018 r. poz. 1509 ze zm.).
Nagroda roczna jest przychodem ze stosunku pracy stanowiącym podstawę wymiaru składek ZUS, który nie został wyłączony z oskładkowania. Zatem jej kwotę, wraz wynagrodzeniem zasadniczym, pracodawca powinien wliczyć pracownikom do podstawy wymiaru składek ZUS (społecznych, zdrowotnej i ewentualnie na FP i FGŚP) oraz naliczyć od niego składki na te ubezpieczenia oraz Fundusze.
Dnia 14 grudnia 2018 r. wypłacimy zatrudnionym w firmie pracownikom nagrody roczne. Wypłatę taką otrzymają również pracownicy, z którymi rozwiązaliśmy w tym roku umowy o pracę, np. z powodu przejścia na emeryturę. Czy nagroda wypłacona byłym pracownikom podlega składkom ZUS?
TAK. Oskładkowaniu podlega nie tylko nagroda roczna wypłacona pracownikom zatrudnionym obecnie w firmie, ale także tym, z którymi pracodawca rozwiązał w tym roku umowę o pracę, np. tak jak w przypadku, o którym mowa w pytaniu, z powodu przejścia na emeryturę.
Do przychodu ze stosunku pracy zalicza się również nagrodę roczną wypłaconą pracownikowi po ustaniu zatrudnienia. O tym bowiem, czy dana wypłata stanowi przychód z umowy o pracę nie decyduje faktyczne pozostawanie w zatrudnieniu danego pracownika w momencie dokonania przez pracodawcę wypłaty. Ważne jest natomiast to, że jest ona należna za okres, w którym dana osoba była jeszcze zatrudniona na podstawie umowy o pracę.
Wobec tego nagroda roczna wypłacona byłym pracownikom, w tym przebywającym na emeryturze, z tytułu zatrudnienia wykonywanego przed rozwiązaniem umowy o pracę oraz przejściem na emeryturę, jako przychód ze stosunku pracy podlega składkom ZUS. Przepisy dotyczące składek ubezpieczeniowych nie przewidują wyłączenia tego rodzaju przychodu z podstawy wymiaru składek (społecznych i zdrowotnej).
Z pytania wynika, że nagrody roczne zostaną wypłacone byłym pracownikom w grudniu br. Należy je, co do zasady, rozliczyć w raporcie ZUS RCA sporządzonym za te osoby za grudzień 2018 r. Ponadto pamiętać należy, że byłych pracowników wykazuje się w tym raporcie z kodem tytułu ubezpieczenia 30 00 X X.
Od 1 listopada 2018 r. została rozwiązana umowa po pracę z pracownicą w związku z jej przejściem na emeryturę. Na początku stycznia 2019 r. zostanie jej wypłacona nagroda roczna za 2018 r. Czy od tej wypłaty mamy potrącić składki emerytalno-rentowe w sytuacji, gdy przychody tej osoby przekroczyły w październiku 2018 r. roczny limit podstawy ich wymiaru?
TAK. W tym przypadku od kwoty nagrody rocznej wypłaconej pracownicy w styczniu 2019 r. płatnik będzie miał obowiązek naliczyć składki emerytalno-rentowe. Decydujące znaczenie będzie miał moment wypłaty omawianego świadczenia (lub postawienia jej do dyspozycji pracownicy), a nie okres, za który przychód z tego tytułu jest jej należny.
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe w danym roku kalendarzowym nie może przekroczyć 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy (art. 19 ust. 1 ustawy systemowej). W 2018 r. wynosi ona 133.290 zł. Po osiągnięciu przez ubezpieczonego kwoty tego pułapu płatnik zaprzestaje dalszego naliczania i opłacania za niego składek emerytalno-rentowych. Nie nalicza ich aż do końca danego roku kalendarzowego.
Należy jednak wyjaśnić, iż ustalając roczną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe w danym roku kalendarzowym, uwzględnia się przychód podlegający oskładkowaniu uzyskany przez pracownika w tym roku (tj. w 2018 r.), licząc narastająco począwszy od stycznia.
Zatem w analizowanym przypadku nagroda roczna będzie przychodem osiągniętym przez pracownicę dopiero w 2019 r. Dlatego fakt, iż przekroczyła ona w 2018 r. roczny próg podstawy wymiaru składek emerytalnej i rentowych pozostaje bez znaczenia dla pełnego oskładkowania kwoty nagrody rocznej wypłaconej w styczniu 2019 r.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.)
autor: Aneta Dąbrowska
Gazeta Podatkowa nr 96 (1553) z dnia 2018-11-29