Ulga na złe długi

Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami; art. 89a i 89b ustawy o podatku o towarów i usług, przedsiębiorca musi spełnić łącznie siedem restrykcyjnych warunków, aby z skorzystać z tzw. ulgi na złe długi, a mianowicie:

1) wierzytelności, w związku z którymi zamierza dokonać korekty należnego podatku VAT, muszą zostać odpisane przez przedsiębiorcę jako nieściągalne, stanowiące koszty uzyskania przychodów; Ulgę można stosować jedynie do wierzytelności powstałych po 31 maja 2005 r.,
2) dostawa towaru lub świadczenie usług, za które przedsiębiorca nie uzyskał zapłaty, musi być dokonana na rzecz podatnika zarejestrowanego jako czynny podatnik VAT, nie będącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
3) wierzytelności przedsiębiorca musi uprzednio wykazać w deklaracji VAT jako obrót opodatkowany, z wykazanym należnym podatkiem VAT;
4) na dzień dokonania korekty zarówno przedsiębiorca, jak i dłużnik muszą być zarejestrowanymi czynnymi podatnikami VAT;
5) niezapłacone wierzytelności nie mogą zostać uregulowane w jakiejkolwiek formie ani zostać sprzedane;
6) od daty wystawienia faktury będącej podstawą do odpisania wierzytelności jako nieściągalnej nie może upłynąć więcej niż 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystawiono fakturę VAT;
7) przedsiębiorca musi zawiadomić dłużnika o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnych, a dłużnik w ciągu 28 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie może uregulować tej należności w jakiejkolwiek formie.

Ponadto po spełnieniu wszystkich wyżej wymienionych warunków przedsiębiorca musi także sporządzić deklarację podatkową VAT-7, z prawidłowym rozliczeniem dokonanej korekty podatku należnego, a następnie dodatkowo zawiadomić o korekcie swój urząd skarbowy, dłużnika oraz jego urząd skarbowy.

Mając na uwadze powyższe, trudno nie zgodzić się ze zdaniem Krajowej Izby Gospodarczej, że warunki te w praktyce często przekreślają możliwość dokonania korekty podatku należnego nad naliczonym. Zatem znacznie ograniczają możliwość nie ponoszenia kosztów podatku VAT w przypadku zawarcia transakcji z nieuczciwymi kontrahentami i niemożności ściągnięcia wierzytelności.
W opinii KIG, zmiany zaproponowane przez sejmową komisję "Przyjazne Państwo" w ustawie o podatku od towarów i usług znacznie ułatwią przedsiębiorcom dowodzenie, że wierzytelności nie mogą zostać przez nich skutecznie wyegzekwowane, a także zapewnią dostosowanie przepisów do istniejących realiów gospodarczych.

Zatem, zgodnie z proponowanym projektem, nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną w sytuacji, gdy nie została ona uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu płatności. Taki sam skutek miałoby wszczęcie wobec dłużnika postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu lub postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego. Ponadto wymienioną zasadę należy stosować również w sytuacji, gdy na wniosek dłużnika zostałoby wszczęte postępowanie ugodowe w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków.

Jednakże, zdaniem KIG, aby instytucja ulgi na złe długi mogłaby być całkowicie skuteczna konieczne jest również zniesienie konieczności zawiadamiania dłużnika przez przedsiębiorcę o możliwości odpisania wierzytelności jako nieściągalnych, z zagwarantowaniem dłużnikowi 28 dni od dnia otrzymania zawiadomienia na uregulowanie tej należności. Bowiem wówczas mają miejsce takie sytuacje, że po otrzymaniu informacji o zamiarze skorzystania z ulgi na złe długi niesolidny kontrahent zmienia swój status podatkowy, a więc przestaje być czynnym podatnikiem VAT, co z kolei skutkuje tym, że przedsiębiorca nie może dokonać korekty należnego podatku VAT.

Magdalena Łakomy