VAT przy nieodpłatnym używaniu samochodów firmowych
W przypadku gdy podatnik udostępnia nieodpłatnie swoim pracownikom należące do jego przedsiębiorstwa samochody, mamy generalnie do czynienia z nieodpłatnym świadczeniem usług, które podlega opodatkowaniu VAT. Jednak nie każde udostępnienie na cele prywatne samochodów firmowych będzie się wiązało z obowiązkiem odprowadzenia podatku należnego.
Zasady odliczania VAT
W sytuacji gdy podatnik wykorzystuje samochód do opodatkowanej działalności gospodarczej, to ma co do zasady prawo do odliczenia VAT od wydatków związanych z jego nabyciem, jak i jego eksploatacją. Przy czym z art. 86a ustawy o VAT wynika, czy podatnik będzie miał prawo do odliczenia 100% kwoty VAT od tych wydatków, czy tylko 50%.
Jeżeli zakupiony przez podatnika samochód będzie wykorzystywany zarówno do działalności gospodarczej, jak i do celów prywatnych, to przy ustaleniu wysokości podatku VAT podlegającego odliczeniu należy wziąć pod uwagę art. 86a ust. 1 i 2 ustawy o VAT. Podatnik w tym przypadku może odliczyć 50% podatku naliczonego przy jego nabyciu. Dla skorzystania z 50% odliczenia VAT nie jest wymagane spełnienie przez podatnika jakichkolwiek dodatkowych warunków.
Natomiast możliwość odliczenia 100% kwoty VAT od wydatków związanych z pojazdami ustawodawca przewidział w sytuacji, gdy pojazdy te są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Za takie są uznawane pojazdy, których sposób wykorzystania, zwłaszcza określony w ustalonych przez podatnika zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą (w przypadku tych samochodów podatnik musi także złożyć w odpowiednim terminie VAT-26).
Ponadto pojazdami, które przez ustawodawcę zostały uznane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej, są pojazdy, których konstrukcja wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z tą działalnością lub powoduje, że ewentualny użytek do celów prywatnych będzie nieistotny. Pojazdy te wymieniono w art. 86a ust. 9 ustawy o VAT i są to np. vany. Spełnienie wymagań technicznych przez pojazdy wymienione w punktach 1 i 2 tego przepisu stwierdza się na podstawie dodatkowych badań technicznych przeprowadzonych przez okręgową stację kontroli pojazdów oraz wydanego przez nią zaświadczenia, a także adnotacji o spełnieniu tych wymagań zamieszczonej w dowodzie rejestracyjnym pojazdu.
Nieodpłatne użycie samochodów
Od 1 stycznia 2015 r. w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych obowiązują przepisy, które w sposób jednoznaczny wskazują sposób ustalania przychodu z nieodpłatnych świadczeń z tytułu używania przez pracownika samochodu służbowego do celów prywatnych. Wprowadzenie do ustawy o pdof tych przepisów pozostaje jednak bez wpływu na rozliczenia podatku VAT.
Zasadniczo użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza, w tym m.in. do celów osobistych jego pracowników, uznawane jest za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT. Dotyczy to jednak tylko sytuacji, gdy podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do odliczenia VAT z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych (art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT) - przykład 1.
Jednak w tym przypadku należy wziąć pod uwagę art. 8 ust. 5 ustawy o VAT. Jak z niego wynika, obowiązek wykazania VAT należnego nie wystąpi w przypadku używania samochodu służbowego do celów prywatnych pracowników, jeżeli podatnikowi przysługiwało - w całości lub w części - prawo do odliczenia 50% kwoty VAT (na podstawie art. 86a ust. 1 ustawy) z tytułu:
1) nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów lub
2) nabycia, importu lub wytworzenia części składowych do tych pojazdów, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT.
Za nabycie towarów uznaje się również przyjęcie ich do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze.
Podatnik nie ma więc obowiązku wykazania VAT należnego w przypadku nieodpłatnego udostępniania pracownikom samochodów, przy nabyciu których przysługiwało mu prawo do odliczenia 50% kwoty VAT (przykład 2). Zasada ta ma także zastosowanie do samochodów nabytych przed 1 kwietnia 2014 r., od których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia 60% kwoty podatku (nie więcej niż 6.000 zł) lub odpowiednio 50% kwoty VAT (nie więcej niż 5.000 zł).
Jak wskazują organy podatkowe, zasada wyłączenia z opodatkowania użytku prywatnego nie jest stosowaną, gdy:
- podatnik miał pełne prawo do odliczenia VAT zarówno przy nabyciu pojazdu, jak i zakupionych do niego części składowych,
- podatnik miał pełne prawo do odliczenia VAT przy nabyciu pojazdu, zaś przy nabyciu części składowych do pojazdu prawo to zostało ograniczone do 50%,
- podatnik nie posiadał prawa do odliczenia przy nabyciu pojazdu, natomiast przy nabyciu części składowych do niego posiadał prawo do odliczenia pełnego.
|
Przykład 1 Podatnik używa do działalności samochodu osobowego (środek trwały). Od jego zakupu nie odliczono VAT, ponieważ został on zakupiony od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności. Podatnik nie nabywał do tego pojazdu także części składowych. Samochód ten został udostępniony pracownikowi do celów prywatnych. Z uwagi na to, że podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT przy jego nabyciu, nie ma on obowiązku wykazania VAT z tytułu używania tego pojazdu do celów prywatnych pracownika.
Podatnik używa na potrzeby działalności opodatkowanej VAT samochodu osobowego (środek trwały), przy nabyciu którego przysługiwało mu prawo do odliczenia 50% kwoty VAT naliczonego. Samochód ten udostępnił swoim pracownikom do celów prywatnych. W tym przypadku podatnik nie ma obowiązku wykazania VAT należnego. |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)
autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 87 (1232) z dnia 2015-10-29