Weryfikacja statusu i rachunku bankowego kontrahenta

1. Gdzie bezpłatnie można uzyskać informacje o statusie kontrahenta - podatnika VAT? Zgodnie z art. 96b ust. 1 ustawy o VAT Szef Krajowej Administracji Skarbowej prowadzi w postaci elektronicznej wykaz podatników VAT:

• w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji albo które wykreślił z rejestru jako podatników VAT;
   
• zarejestrowanych jako podatnicy VAT, w tym podmiotów, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.

Wykaz podatników VAT czyli tzw. biała lista podatników VAT jest bezpłatna i ogólnodostępna. Podatnik może pobrać informacje z tego wykazu korzystając z wyszukiwarki podatników VAT znajdującej się na stronie internetowej BIP Ministerstwa Finansów (https://www.podatki.gov.pl/wykaz-podatnikow-vat-wyszukiwarka/) pod nazwą "Wykaz podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, niezarejestrowanych oraz wykreślonych i przywróconych do rejestru VAT". Ponadto, dostęp do tego wykazu jest możliwy także za pośrednictwem Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (https://prod.ceidg.gov.pl/ceidg.cms.engine/) w zakładce: "Wykaz podatników VAT" - Sprawdź kontrahenta na wykazie podatników VAT (biała lista).

Wykaz taki jest bardzo przydatny dla podatników VAT, gdyż w jednym miejscu mogą oni sprawdzić wszystkie informacje o statusie swoich kontrahentów, takie jak data: rejestracji, odmowy rejestracji, wykreślenia z rejestru, przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT, a także numery rachunków rozliczeniowych, o których mowa w art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 2357 ze zm.), lub imiennych rachunków w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której podmiot jest członkiem, otwartych w związku z prowadzoną przez członka działalnością gospodarczą - wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym i potwierdzonych przy wykorzystaniu STIR w rozumieniu art. 119zg pkt 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.). Szczegółowe dane podmiotów jakie muszą być zawarte w ww. wykazie zostały wymienione w art. 96b ust. 3 ustawy o VAT.

Należy podkreślić, że weryfikacja danych z białej listy podatników umożliwia podatnikom zachowanie należytej staranności. Z objaśnień podatkowych MF z dnia 20 grudnia 2019 r. w sprawie wykazu podatników VAT wynika bowiem, że weryfikacja formalna kontrahenta jest jedną z podstawowych przesłanek branych pod uwagę przy ocenie dochowania należytej staranności przez podatników, którzy sami nie dokonali oszustwa, czy też nie wiedzieli lub nie mogli wiedzieć, że dana transakcja służy oszustwu. Dotyczy to nie tylko podejmowania decyzji o zawarciu współpracy z nowym kontrahentem, ale także kontynuacji współpracy z danym kontrahentem.

2. Sprawdzanie historii kontrahenta » Zmiana nazwiska

W myśl art. 96b ust. 2 ustawy o VAT podatnik może sprawdzić historię rejestracji kontrahenta dla celów VAT oraz jego dane zamieszczone w wykazie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym podmiot jest sprawdzany. Dane takiego kontrahenta są udostępniane według stanu na wybrany dzień. Z tym że w przypadku takich danych jak:

1) firma (nazwa) lub imię i nazwisko,

2) numer NIP,

3) status podmiotu:

• • w odniesieniu do którego nie dokonano rejestracji albo który wykreślono z rejestru jako podatnika VAT,
     
  • zarejestrowanego jako "podatnik VAT czynny" albo "podatnik VAT zwolniony", w tym podmiotu, którego rejestracja została przywrócona oraz

4) numer REGON

- są one aktualne na dzień sprawdzenia.

Przykład:

W dniu 2 września 2020 r. podatnik korzystając z wyszukiwarki znajdującej się na stronie internetowej BIP Ministerstwa Finansów (https://www.podatki.gov.pl/wykaz-podatnikow-vat-wyszukiwarka/) pod nazwą "Wykaz podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, niezarejestrowanych oraz wykreślonych i przywróconych do rejestru VAT" sprawdził kontrahenta, z którym współpracuje i który prowadzi działalność gospodarczą. W wyniku sprawdzenia może uzyskać dane kontrahenta do 5 lat wstecz, czyli od 2015 r. Jeżeli jednak kontrahent w tym okresie zmienił nazwisko, to w tym przypadku widoczne będzie nazwisko aktualne na dzień sprawdzenia, czyli na dzień 2 września 2020 r.

» Kontrahent wykreślony z rejestru VAT Na podstawie art. 96b ust. 7 ustawy o VAT Szef KAS wykreśla podmiot z wykazu po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji podmiotu jako podatnika VAT albo wykreślił podmiot z rejestru jako podatnika VAT.

Przykład

Spółka współpracuje z kontrahentem, który prowadzi działalność gospodarczą od dnia 15 lipca 2010 r. jako podatnik VAT czynny. Jeżeli naczelnik urzędu skarbowego wykreśli danego kontrahenta z rejestru VAT w dniu 8 września 2020 r. to spółka jego dane będzie mogła sprawdzić w wykazie podatników VAT do końca 2025 r. Warto podkreślić, że w takiej sytuacji spółka będzie miała możliwość sprawdzenia rachunku jaki kontrahent posiadał tylko w okresie kiedy był zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym.

Na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji (www.rcl.gov.pl) zamieszczono projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Prawo bankowe (nr druku UD118). Projekt zakłada zmianę brzmienia art. 96b ust. 3 ustawy o VAT, polegającą m.in. na rezygnacji z zamieszczania numerów PESEL w wykazie.

Ma to na celu uniknięcie wątpliwości w zakresie publikacji w wykazie numeru PESEL (w przypadku podatników wykreślonych z rejestru i którym odmówiono zarejestrowania) pod kątem zgodności z przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych. Ponadto z uzasadnienia do projektu ww. ustawy wynika, że: "(...) w przypadku (...) osób wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu, prokurentów oraz wspólników pomimo, że numery PESEL w przypadku tych podmiotów pochodzą z Krajowego Rejestru Sądowego dane te jako nadmiarowe również nie będą zamieszczane i publikowane w wykazie (...)".

W art. 96b ust. 3 ustawy o VAT proponuje się również przeredagowanie pkt 13 w celu wyraźnego wskazania rodzajów rachunków zamieszczonych w wykazie. Wykaz będzie zawierał numery rachunków rozliczeniowych, o których mowa w art. 49 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy - Prawo bankowe, lub imiennych rachunków w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której podmiot jest członkiem, otwartych w związku z prowadzoną przez członka działalnością gospodarczą:

• wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym oraz
   
• potwierdzonych przy wykorzystaniu STIR w rozumieniu art. 119zg pkt 6 ww. Ordynacji podatkowej, z wyjątkiem rachunków prowadzonych przez Narodowy Bank Polski.

Obecnie zgodnie z art. 96b ust. 10-11 to Szef Krajowej Administracji Skarbowej z urzędu lub na wniosek, usuwa lub prostuje dane inne niż dane osobowe zawarte w wykazie niezgodne ze stanem rzeczywistym. Ponadto do Szefa KAS podmiot może złożyć wniosek o usunięcie lub sprostowanie danych innych niż dane osobowe niezgodnych ze stanem rzeczywistym wraz z uzasadnieniem. Po nowelizacji przepisów art. 96b ust. 10-12 organem, który będzie właściwy do dokonywania sprostowań oraz usuwania danych innych niż dane osobowe, będzie naczelnik urzędu skarbowego. Powyższa zmiana wynika z tego, że to naczelnicy urzędów skarbowych są dysponentami informacji pozwalającymi na takie czynności.

Omawiane zmiany przepisów mają wejść w życie z dniem 1 stycznia 2021 r.

Z dniem 1 czerwca 2021 r. natomiast proponuje się dodanie ust. 3b w art. 96b ustawy o VAT, który ma na celu zapewnienie kompletności wykazu, o którym mowa w art. 96b ust. 1 tej ustawy, w zakresie numerów rachunków zamieszczonych w tym wykazie. Zgodnie bowiem z dodanym przepisem informacje o numerach rachunków rozliczeniowych, o których mowa w art. 49 ust. 1 ustawy - Prawo bankowe, lub imiennych rachunkach w SKOK, której podmiot jest członkiem, otwartych w związku z prowadzoną przez członka działalnością gospodarczą, będących rachunkami, o których mowa w art. 119zh pkt 2-9 Ordynacji podatkowej, będą przekazywane do szefa KAS przy wykorzystywaniu STIR. Zatem informacja będzie zawierać tylko dane o numerze rachunków będących rachunkami:

1) banków spółdzielczych prowadzonych przez bank zrzeszający w rozumieniu art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (Dz. U. z 2020 r. poz. 449 ze zm.);

2) banków prowadzonych przez inne banki;

3) spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych prowadzonych przez Krajową Spółdzielczą Kasę Oszczędnościowo-Kredytową;

4) spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych oraz Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej prowadzonych przez banki;

5) Skarbu Państwa;

6) Narodowego Funduszu Zdrowia;

7) Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;

8) Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.

W uzasadnieniu ustawy nowelizującej czytamy: "(...) Informacje w powyższym zakresie będą przekazywane przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego izby rozliczeniowej. Z uwagi na odrębny charakter Narodowego Banku Polskiego, z punktu widzenia celowości projektowanych rozwiązań (przeciwdziałanie wykorzystania sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych), rachunki prowadzone przez ten bank zostały wyłączone ze sprawdzania z wykorzystaniem STIR oraz konsekwentnie pozostawiono wyłączenie NBP z obowiązku przekazywania numerów rachunków do STIR.

Przepisy w części dotyczącej przekazywania informacji o rachunkach weszłyby w życie z dniem 1 czerwca 2021 r. z uwagi na konieczność dostosowania systemów informatycznych w podmiotach prowadzących rachunki. Dodatkowo mając na uwadze, że podmioty mogą dostosować systemy informatyczne w różnych terminach proponuje się również wprowadzenie możliwości wcześniejszego niż dzień 1 czerwca 2021 r. przekazywania przy wykorzystaniu STIR informacji o numerach rachunków, o których mowa w art. 119zh Ordynacji podatkowej, będących rachunkami rozliczeniowymi (podkreślenie redakcji) (...)".

Poradnik VAT Nr 18 z dnia 2020-09-20

Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze