Większa ochrona firm. Kolejne zmiany pakietu wierzycielskiego wchodzą w życie

Uzyskają oni m.in. dostęp do danych osób, które zalegają z wierzytelnościami wobec państwa, tj. nie płacą podatków, mandatów skarbowych albo opłat celnych. Spora część przepisów z pakietu wierzycielskiego obowiązuje już od 1 czerwca br. - Kolejne zmiany wejdą w życie 13 listopada 2017 r. Od 1 stycznia 2018 rusza natomiast Rejestr Należności Publicznoprawnych - mówi w rozmowie z Interią Luiza Modzelewska z Departamentu Doskonalenia Regulacji Gospodarczych w Ministerstwie Rozwoju.

- Nowelizacja ustawy, która reguluje działanie Biur Informacji Gospodarczej ma na celu zwiększenie ich przydatności dla wierzycieli, głównie w sferze prewencyjnej - podkreśla Modzelewska. Chodzi o to, by przedsiębiorca zanim zawrze umowę miał możliwość uzyskania informacji o wiarygodności płatniczej kontrahenta.

Tego typu dane są rozproszone obecnie w wielu miejscach. Biura Informacji Gospodarczej nie mają dostępu do wszystkich źródeł, które mogą być istotne przy ocenie kontrahenta. Dlatego ważnym punktem pakietu wierzycielskiego jest usprawnienie działania BIG-ów.

Dotychczas podmioty te gromadziły informacje o długach osób prywatnych (konsumentów) i firm w ograniczonym stopniu. Po pierwsze, zaległości zgłaszane są dobrowolnie przez wierzyciela, po drugie zaś - nie obejmowały one sporej części istotnych informacji, jak chociażby tych zawartych w centralnych bazach danych.

Mowa tu m.in. o KRS, CEiDG, PESEL, REGON, Centralny Rejestr Restrukturyzacji i Upadłości (CRRiU).

Nowością będzie zatem Rejestr Należności Publicznoprawnych (RNP), który uruchomiony z początkiem 2018 r. połączy wspomniane źródła w jeden zbiór danych.

- Obecnie w Polsce działa pięć Biur Informacji Gospodarczej i każdy z nich ma swoja bazę dłużników. Zmiany, które wprowadzamy to m.in. obowiązek wymiany informacji miedzy BIG-ami - przypomina Modzelewska.

Wraz z wejściem w życie kolejnych przepisów pakietu wierzyciel poprzez wniosek złożony do jednego biura będzie mógł uzyskać informacje o danym podmiocie we wszystkich BIG-ach bez konieczności zwracania się z zapytaniem do każdego z osobna.

- Partykularyzm rejestrów zostanie zniesiony. Biura zachowują wprawdzie własne bazy danych, ale w trybie teletransmisji będą zobowiązane do wymiany informacjami - podkreśla ekspertka Ministerstwa Rozwoju.

W ustawie sprecyzowano także maksymalny czas wymagany na przesłanie informacji. To 24 godziny na przekazanie danych z jednego biura do drugiego. - Będzie się to odbywać znacznie szybciej. Biura pracują nad rozwiązaniami technicznymi, które pozwolą przez formularz na stronie www uzyskać automatycznie wymagane dane. Systemy powinny być tak ze sobą skomunikowane, żeby szybko i sprawnie przekazywać informacje. Zastrzegliśmy jednak termin 24 godzin od momentu otrzymania wniosku, żeby nie było opóźnień - dodaje Modzelewska.

Ważny jest nie tylko szybki dostęp do informacji o kontrahencie, ale też jakość danych, na podstawie których możliwa będzie ocena jego wiarygodności i rzetelności płatniczej.

- Firmy wielokrotnie wskazywały na zasadność sprawdzenia czy dany kontrahent płaci np. podatki - wskazuje Modzelewska.

To wydaje się na tyle uzasadnione, że są to płatności, które przedsiębiorca realizuje najwcześniej i regularnie. Badania i doświadczenie wskazuje, że jeśli firma nie płaci podatków i innych należności wobec państwa, to prawdopodobieństwo - że za towar bądź usługę też nie zapłaci - jest wyższe.

- Stąd propozycja stworzenia Rejestru Należności Publicznoprawnych, który będzie prowadzony przez podmiot wyznaczony przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej.

Do rejestru dane będą elektronicznie przekazywać naczelnicy urzędów skarbowych. Znajdą się tam informacje m.in. o niezapłaconych podatkach, cłach, mandatach czy karach podatkowych lub skarbowych - mówi Interii Modzelewska.

Rejestr ruszy 1 stycznia 2018 r. Do RNP także Jednostki Samorządów Terytorialnych będą mogły dobrowolnie przekazywać informacje. Dostęp uzyskają jednak dopiero od 1 czerwca 2018 r.

- To, co istotne w rejestrze nie będą umieszczane drobne zaległości. Jeśli ktoś zapomni zapłacić podatek i spóźni się o kilka dni, co spowoduje naliczenie niewielkich odsetek, to nie trafi do rejestru. Suma należności publicznoprawnych musi przekroczyć 5 tys. złotych. Dopiero te długi będą ujawniane - dodaje.

Rejestr będzie jawny, ale żeby uzyskać dostęp do zawartych w nim informacji przedsiębiorca będzie musiał zweryfikować swoją tożsamość na portalu podatkowym MF. - Trzeba także pamiętać o ważnym wymogu: jeśli informacja będzie dotyczyć konsumenta, to wymagane będzie jego pisemne upoważnienie, by uzyskać dostęp o jego danych - przypomina Modzelewska.

Nie będzie wymogu przekazywane do systemu upoważnienia, ale wierzyciel - pod rygorem odpowiedzialności karnej -tego typu dokument musi uzyskać.

Rejestracja i weryfikacja na portalu podatkowym będzie prowadzona na drodze komunikacji elektronicznej, w tym wykorzystując platformę ePUAP (weryfikacja następuje przez profil zaufany) lub podpis kwalifikowany.

Pakiet wierzycielski na celu ma także podniesienie sprawności dochodzenia roszczeń. Dlatego zwiększono górny limit dla spraw rozpatrywanych w trybie uproszczonym z 10 tys. zł do 20 tys. zł, a także usprawniono dla przedsiębiorców mechanizm dochodzenia swoich praw w postępowaniach grupowych. Zmiany te obowiązują od 1 czerwca 2017 r.

- Postępowania grupowe trwały dotychczas bardzo długo. W tym roku, nie dalej niż tydzień temu, zakończyło się postępowanie grupowe, które swój początek miało w 2010 r. Dlatego wprowadziliśmy rozwiązania, które powinny skrócić maksymalnie ten czas, na drodze uproszczenia fazy formalnej i szybszego zajęcie się przez sąd meritum sprawy - podkreśla ekspertka MR.

BB