Wydatki na integrację w kosztach firmowych
Lipcowy wyrok Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt K 7/13) zakończył trwający szereg lat spór o opodatkowanie uczestnictwa pracowników w imprezach integracyjnych. Jednak nadal problematyczne pozostaje rozliczanie w kosztach firmowych wydatków związanych z ich organizacją (zwłaszcza w sytuacji, gdy uczestnikami są nie tylko pracownicy) z uwagi na to, że fiskus nie wypracował w tej kwestii jednolitego stanowiska.
W niniejszym opracowaniu przyjrzymy się sytuacji, w której wydatki na integrację są sfinansowane ze środków obrotowych firmy, a świadczenia na rzecz gości nie są różnicowane ze względu na kryterium socjalne.
Wydatki związane z integracją firmowej załogi należy rozpatrywać jako należące do kategorii tzw. kosztów pracowniczych, czyli zrównane z wynagrodzeniami za pracę i innymi świadczeniami na rzecz pracowników.
W interpretacjach podatkowych oraz orzecznictwie zarówno fiskus, jak i składy orzekające podkreślają, że czynnikiem warunkującym obciążenie firmowych kosztów podatkowych wydatkami na organizację omawianych spotkań jest postawienie za cel takiej imprezy zintegrowanie pracowników z firmą oraz ich konsolidację jako zespołu. Takie działania pracodawcy powinny prowadzić do poprawy efektywności pracy i w konsekwencji przekładać się na zwiększenie przychodów osiąganych przez firmę. Przy takim założeniu wydatki na imprezę spełniają definicję kosztu podatkowego. Jeżeli jednak spotkanie nie służy takiemu celowi, a przebywanie pracowników ze sobą czy konsumpcja są celem samym w sobie, wówczas wydatków poniesionych na jego organizację nie można uznać za koszt podatkowy (por. interpretacje indywidualne Dyrektora Izby Skarbowej: w Bydgoszczy z 17.02.2014 r., nr ITPB3/423-559/13/PST, oraz w Warszawie z 5.03.2014 r., nr IPPB5/423-992/13-4/KS).
Należy podkreślić, że w celu uniknięcia ewentualnego sporu z fiskusem firma - organizator powinna zadbać o to, aby posiadać dowody dokumentujące integrujący i motywacyjny charakter imprezy pracowniczej. Stąd w celu udowodnienia racjonalności omawianych wydatków, obok dowodów księgowych, podatnik powinien dysponować dokumentacją, z której jednoznacznie będzie wynikać charakter danego spotkania (np. ramowym programem imprezy integracyjnej), zakres zrealizowanej usługi oraz potwierdzać, do kogo zostało ono skierowane (np. lista obecności).
W odniesieniu do imprez integracyjnych, w których uczestniczą członkowie rodzin pracowniczych, w interpretacjach organów podatkowych można się spotkać ze stanowiskami sprzecznymi.
Z jednej strony fiskus twierdzi, że w przypadku udziału w takich imprezach członków rodzin pracowników, wydatki na organizację imprezy w części proporcjonalnie przypadającej na te osoby, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. W jego opinii wydatki te nie przyczyniają się bowiem nawet pośrednio do osiągnięcia przez firmę przychodów, jak również nie mają wpływu na zachowanie bądź zabezpieczenie źródła ich powstawania (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 15.01.2014 r., nr IBPBI/2/423-1335/13/PC). Tym samym podatnik powinien tę część wydatków organizacyjnych wyłączyć z kosztów podatkowych. Z drugiej strony natomiast organy podatkowe nie widzą przeszkód w zaliczaniu do kosztów firmowych tego typu wydatków w sytuacji, gdy firma nie ma możliwości dokładnego rozgraniczenia pomiędzy pracowników i ich rodziny świadczenia w postaci uczestnictwa w takiej imprezie (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 25.11.2013 r., nr ITPB3/423-406/13/PST).
W wielu przypadkach w spotkaniach integracyjnych, oprócz pracowników, uczestniczą zaproszeni goście, w tym członkowie rad nadzorczych i organów stanowiących oraz przedstawiciele właścicieli. Tymczasem z ustawy o pdop wynika m.in., że wydatki na rzecz przedstawicieli udziałowców i członków rady nadzorczej nie są kosztami podatkowymi. Wydatki na rzecz udziałowców podlegają wyłączeniu z kosztów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 38. Natomiast wydatki na rzecz członków rady nadzorczej wyłącza z kosztów art. 16 ust. 1 pkt 38a powołanej ustawy. W konsekwencji przedsiębiorca, który na spotkanie integracyjne zaprosi takich gości, musi ustalić, jaka część wydatków na jego organizację ich dotyczy, czyli jaka ich część nie podlega zaliczeniu w ciężar kosztów podatkowych.
Organy podatkowe zasadniczo kwestionują również możliwość zaliczania do kosztów podatkowych wydatków związanych z uczestnictwem w imprezie integracyjnej zaproszonych kontrahentów czy podmiotów w różnym stopniu współpracujących z firmą (por. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 23.12.2013 r., nr IBPBI /2/423-1169/13/PP). W ich opinii przeszkodą dla wyłączenia ich z kosztów nie jest to, że trudno jest ustalić, jaka część poniesionych wydatków przypada na kontrahentów (por. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 19.06.2012 r., nr IPTPB3 /423-98/12-4/GG). Można się jednak spotkać z interpretacjami, w których fiskusowi nie przeszkadza obciążanie kosztów firmowych wydatkami na organizację imprezy integracyjnej ponoszonymi na rzecz niezależnych podmiotów gospodarczych współpracujących z firmą (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 5.12.2013 r., nr ILPB3/423-416/13-2/JG).
Wobec zaprezentowanych rozbieżności w kwestiach rozliczenia wydatków przypadających na członków rodzin pracowniczych i zaproszonych kontrahentów w celu uniknięcia sporu z fiskusem właściwym wydaje się uzyskanie przez przedsiębiorcę indywidualnego rozstrzygnięcia we własnej sprawie.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)
Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o pdop (Dz. U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.)
autor: Agata Cieśla
Gazeta Podatkowa nr 84 (1125) z dnia 2014-10-20