Wyjaśnienie definicji złomu przez MF
Zgodnie z interpretacją ministra finansów wydaną w dniu 2 maja 2011 r. (sygn. PT3/033/2/188/LWA/11/569) przez złom na potrzeby ustawy o VAT należy rozumieć złom metali, w tym złom stalowy (wsadowy i niewsadowy), żeliwny i metali nieżelaznych, jak również złom metali szlachetnych. Złomem w tym rozumieniu są także zużyte akumulatory ołowiane lub ich części.
Na wstępie warto przypomnieć, że z dniem 1 kwietnia 2011 r. zmianie uległ system naliczania i odliczania podatku od towarów i usług w obrocie m.in. surowcami wtórnymi - złomem. W myśl art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.; dalej jako: "ustawa o VAT"), podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające złom, jeżeli dokonującym jego dostawy jest podatnik, o którym mowa w art. 15, niekorzystający ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9, a dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.
Przepis art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT stosuje się, jeżeli nabywcą złomu jest podatnik, o którym mowa w art. 15 (art. 17 ust. 7 ustawy o VAT). Przyjęte regulacje wprowadzają mechanizm polegający na przesunięciu obowiązku rozliczenia podatku VAT na podatnika, na rzecz którego dokonywana jest dostawa złomu. Na jego stosowanie zezwalają odpowiednio przepisy art. 199 i 199a ust. 1 lit. a dyrektywy 2006/112/WE. Mechanizm odwrotnego obciążenia (ang. reverse charge), który obejmuje ww. kategorie towarów i usług jest analogiczny do obecnie stosowanego rozwiązania przy imporcie usług (gdy usługodawcą jest podmiot zagraniczny). W tym systemie nabywcom i usługobiorcom przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego stanowiącego podatek należny (z tytułu dokonania na ich rzecz dostawy) na ogólnych zasadach.
Należy wyjaśnić, że zgodnie z nowymi regulacjami nabywca złomu staje się odpowiedzialny za zapłatę podatku VAT, w praktyce oznacza to, iż jednocześnie ma on zadeklarować oraz odliczyć ten podatek. Natomiast obowiązek podatkowy, jak i prawo do odliczenia podatku naliczonego powstają w tym samym okresie rozliczeniowym. Z kolei podstawą opodatkowania przy nabyciu złomu jest kwota, którą nabywca jest obowiązany zapłacić. Jak wyjaśniło Ministerstwo Finansów wprowadzone zmiany miały być odpowiedzią na stwierdzone w tym obszarze nadużycia podatkowe.
Kluczową kwestią dla zastosowania właściwego sposobu rozliczenia podatku od towarów i usług jest więc ustalenie, czy dany towar mieści się w pojęciu złomu. Jednakże już sama definicja złomu, jak i możliwość stosowania przepisu art. 17 ust. 1 pkt. 7 ustawy o VAT budziło spore wątpliwości. Z uwagi na to, że ustawa o VAT nie definiuje pojęcia złomu, Resort Finansów kierując się wykładnią historyczną i celowościową wyjaśnił, że przez złom dla potrzeb stosowania art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT należy rozumieć złom metali, w tym złom stalowy (wsadowy i niewsadowy), żeliwny i metali nieżelaznych. W pojęciu tym mieści się również złom metali szlachetnych. Ministerstwo Finansów podkreśliło także, że w cel przyjętej w art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT regulacji wpisuje się także obrót zużytymi akumulatorami ołowiowymi lub ich częściami, zaliczanymi, zgodnie z normą europejską nr PN-EN 14057:2003, mającą status Polskiej Normy, do złomu. Pojęcie złomu nie obejmuje natomiast m.in. zużytych baterii i pojazdów.
Tym samym na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 17 ust. 7 ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami obowiązanymi do rozliczenia tego podatku są osoby nabywające towary mieszczące się we wskazanym powyżej pojęciu złomu, jeżeli spełnione zostaną określone w powołanych przepisach warunki dotyczące statusu podatkowego zarówno nabywcy, jak i dostawcy.
Ministerstwo Finansów poinformowało jednocześnie, że biorąc pod uwagę dotychczasową niejednolitość praktyki i stosowania przepisów prawa podatkowego w zakresie tzw. złomu akumulatorowego, dokonana wykładnia przepisów prawa podatkowego nie wywołuje konsekwencji wobec rozliczeń dokonanych uprzednio w odniesieniu do tego złomu w sposób odmienny od wyżej przedstawionego.
Justyna Zając-Wysocka
Radca prawny, Dyrektor Departamentu Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie
Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.
