Zahamowane zatrudnienie

Przez brak odpowiednich przepisów niepełnosprawny zakładający własną firmę nie otrzyma prawie 40 tys. zł. Od 30 lipca 2007 r. pracodawcy mogliby otrzymywać nawet 39,7 tys. zł za zatrudnienie bezrobotnej osoby niepełnosprawnej. Dotację w tej wysokości otrzymaliby także sami niepełnosprawni, jeśli założyliby własną firmę. Przedsiębiorcy nie dostają jednak tej pomocy. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej nie wydało bowiem rozporządzeń wykonawczych do nowych przepisów ustawy o rehabilitacji i zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Gdyby przepisy już obowiązywały, np. niepełnosprawny, który założy własną firmę i zatrudni dwie inne takie osoby, mógłby otrzymać nawet 119 tys. zł dofinansowania z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Zahamowane zatrudnienie

Do organizacji pracodawców już zgłaszają się przedsiębiorcy zainteresowani zatrudnianiem niepełnosprawnych.

- Brak rozporządzeń hamuje wzrost zatrudnienia tych osób - mówi Włodzimierz Sobczak, prezes Krajowej Izby Gospodarczo-Rehabilitcyjnej.

- Chciałabym przyjąć do pracy niepełnosprawnego i znalazłam już odpowiedniego kandydata, ale wciąż czekamy na wydanie przepisów wykonawczych - mówi Urszula Michałowska z firmy Centrum Mody w Nadarzynie.

Gdyby firma teraz przyjęła do pracy tę osobę, nie mogłaby się starać np. o dofinansowanie do wyposażenia jej miejsca pracy.

- A nie widzę przyczyny, dla której miałabym rezygnować z dopłat, skoro przewiduje je ustawa o rehabilitacji - dodaje Urszula Michałowska.

Nie wszyscy przedsiębiorcy zachowali taką ostrożność.

- Zgłaszają się do nas pracodawcy, którzy już przyjęli do pracy niepełnosprawnych. A nowe formy pomocy, wprowadzone nowelizacją ustawy o rehabilitacji, przysługują tylko za nowo zatrudnionego pracownika - mówi Włodzimierz Sobczak.

Przypomnijmy, że obecnie pracuje tylko 15 proc. niepełnosprawnych w wieku powyżej 15 lat, 90 tys. ma status bezrobotnego, a 3,2 mln pozostaje biernych zawodowo.

Rząd zapowiadał, że ich integracja zawodowa i społeczna to jeden z priorytetów polityki społecznej. Dlatego przygotował nowelizację ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. nr 123, poz. 776 z późn. zm.). Wprowadziła ona nowe formy wspierania zatrudnienia tych osób. Przepisy te weszły w życie 30 lipca tego roku.

Pieniądze na firmę

Rzadko wykorzystywaną przez niepełnosprawnych pożyczkę na założenie własnego biznesu zastąpiła jednorazowa dotacja (do kwoty 39,7 tys. zł - dane za II kwartał tego roku).

Pożyczkę trzeba było zwrócić, a dofinansowanie jest bezzwrotne. Dlatego dla wielu osób niepełnosprawnych jest realną zachętą do założenia własnej firmy - mówi Piotr Miszno, niepełnosprawny mieszkaniec Warszawy, który chce rozpocząć własną działalność gospodarczą.

Wyposażenie stanowiska pracy

Z kolei pracodawcy, którzy zdecydowali się zatrudnić bezrobotnego niepełnosprawnego przez co najmniej 36 miesięcy, mogą na podstawie nowych przepisów starać się o zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy do wysokości 15-krotnego przeciętnego wynagrodzenia (39,7 tys. zł). Zwrotu kosztów dokonuje starosta na warunkach i w wysokości określonej umową zawartą z pracodawcą. Refundacji nie podlegają koszty poniesione przed dniem zawarcia takiej umowy.

- Obecnie można korzystać z dofinansowania na przystosowanie miejsca pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej. Wyposażenie stanowiska ma jednak inne znaczenie, bo pracodawcy za te środki będą mogli np. zakupić komputer dla niepełnosprawnego pracownika - mówi Urszula Michałowska.

Pensja z PFRON

Pracodawca, który zatrudni przez okres co najmniej 12 miesięcy osobę niepełnosprawną, zarejestrowaną w urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostającą w zatrudnieniu, może otrzymać zwrot 60 proc. jej wynagrodzenia oraz obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne. Refundacja ta przysługuje tylko za pierwszy rok zatrudnienia osoby niepełnosprawnej. Zwrotu wydanych środków dokonuje starosta na podstawie umowy zawartej z pracodawcą. Podobnie jak w przypadku refundacji kosztów wyposażenia, zwrotowi nie podlegają kwoty wypłacone przez pracodawcę za okres sprzed dnia podpisania umowy.

Wszystkie te dotacje są nowymi formami pomocy na zatrudnienie niepełnosprawnych i konieczne jest wydanie rozporządzeń, które szczegółowo określą procedury ich stosowania. Dopiero wtedy pracodawcy i sami niepełnosprawni będą mogli starać się o środki PFRON.

Resort pracuje

- Projekty rozporządzeń przeszły już etap konsultacji i mam nadzieję, że będą podpisane do końca października - tłumaczy Alina Wojtowicz-Pomierna, dyrektor Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.

Przyznaje, że bez procedur rzeczywiście nie można korzystać z nowych form pomocy.

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zapewnia, że opracowanie rozporządzeń umożliwiających korzystanie z dofinansowania do założenia firmy oraz refundacji kosztów zatrudnienia niepełnosprawnych jest priorytetem.

- To ważne formy wsparcia, dlatego MPiPS powinno opracować jak najmniej skomplikowane procedury otrzymania takiej pomocy - mówi Bogna Nowak-Turowiecka, ekspert Konfederacji Pracodawców Polskich.

Resort ma dużo pracy, gdyż w związku z nowelizacją ustawy o rehabilitacji i zatrudnianiu osób niepełnosprawnych musi wydać łącznie co najmniej 15 nowych rozporządzeń. Do końca roku MPiPS musi m.in. określić, jak będzie rozliczana refundacja składek na ubezpieczenia społeczne niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą i jakie dokumenty przedsiębiorca będzie musiał złożyć, aby otrzymać zwrot zapłaconych należności na ZUS.

Łukasz Guza