Zasady naboru na kierownika USC

Najważniejsze cele ustawy obejmują usankcjonowanie dokonanych w okresie od dn. 7 sierpnia 2005 r. do dnia wejścia w życie niniejszej zmiany, czynności kierowników USC oraz ich zastępców, którzy zostali powołani na to stanowisko bez przeprowadzenia postępowania konkursowego w trybie ustawy o pracownikach samorządowych oraz umocowanie pozycji kierownika urzędu stanu cywilnego na podstawie jednoznacznych przepisów prawa. Ustawa pozostawia bez zmian podstawową zasadę zgodnie, z którą czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego dokonuje kierownik urzędu stanu cywilnego lub jego zastępca.

Funkcję kierownika USC z mocy prawa pełni wójt (burmistrz, prezydent miasta), który pełnienie powyższych obowiązków może powierzyć również innej osobie. Nowym rozwiązaniem ustawy jest natomiast odstąpienie od wymogu podjęcia przez radę gminy uchwały o powołaniu kierownika USC i jego zastępcy oraz wskazanie, że zasady naboru na przedmiotowe stanowiska określone są w ustawie "O pracownikach samorządowych". Celem wyeliminowania dwoistości naboru na stanowisko kierownika USC, jak również mając na uwadze fakt, iż kierownik urzędu stanu cywilnego jest pracownikiem samorządowym, odstąpiono od wymogu podjęcia przez radę gminy uchwały o zatrudnieniu kierownika USC i jego zastępcy oraz wprowadzono zapis zgodnie, z którym zasady naboru na przedmiotowe stanowiska odbywać się będą zgodnie z ustawą "O pracownikach samorządowych". Otwarty i konkurencyjny nabór jest wystarczającym gwarantem, że wyłoniony w drodze konkursu kandydat będzie spełniał wszelkie wymogi formalne przewidziane dla stanowiska kierownika USC i jego zastępcy. Przepisy nowelizacji stanowią o obligatoryjnym zatrudnieniu zastępców kierowników USC oraz kierowników USC w miejscowościach powyżej 50.000 mieszkańców oraz o określeniu kwalifikacji, jakie powinien posiadać kierownik USC oraz jego zastępca.

Obliczono, że w średnim urzędzie stanu cywilnego, gdzie liczba mieszkańców wynosi około 50.000, rocznie rejestruje się blisko 2000 zdarzeń. Uwzględniając, że zakres obowiązków służbowych kierownika USC nie ogranicza się wyłącznie do sporządzania aktów stanu cywilnego, ale obejmuje szereg innych czynności, uznano, że dla ich właściwego wykonywania, konieczne jest zapewnienie, aby w każdym USC powyżej 50.000 mieszkańców czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego wykonywały dwie osoby. Natomiast wysokie wymogi, szczególnie w zakresie wykształcenia i stażu pracy, wynikają z charakteru oraz konsekwencji wykonywanych czynności. Dodatkowym czynnikiem, który ma wpływ na wzrost wymagań stawianych przed kierownikiem USC, jest fakt przystąpienia Polski do Unii Europejskiej oraz związany z tym zwiększony przepływ osób i dokumentów. Wskazane zjawiska nakładają na kierownika USC obowiązek znajomości nie tylko ustawodawstwa krajowego, ale również zapoznania się z regulacjami prawa międzynarodowego, w tym w szczególności z konwencjami Międzynarodowej Komisji Stanu Cywilnego. Ustawa usankcjonowała czynności dokonane przez kierownika USC oraz jego zastępcę, którzy zostali powołani uchwałą rady gminy, bez przeprowadzenia otwartego naboru, a także doprecyzowała zasady pobierania opłaty skarbowej od innych decyzji kierownika USC oraz jego zastępcy. W części I ust. 4 załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. "O opłacie skarbowej" doprecyzowano, że opłata skarbowa w wysokości 39 zł pobierana będzie wyłącznie od "pozostałych decyzji wydawanych przez kierownika urzędu stanu cywilnego uwzględniających wnioski stron", a nie jak dotychczas od "pozostałych decyzji wydawanych przez kierownika urzędu stanu cywilnego".