Zasiłek macierzyński: Jak ustalić jego wysokość?

Wysokość podstawy zasiłku macierzyńskiego ustalana jest według zasad stosowanych przy wyznaczaniu podstawy zasiłku chorobowego - będzie to zatem wynagrodzenie pracownicy za okres 12 miesięcy kalendarzowych przepracowanych przez nią przed miesiącem, w którym urodziła dziecko.

Jako wynagrodzenie rozumiemy z kolei przychód osiągany przez pracownicę, będący podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, po odjęciu składek na ubezpieczenie społeczne. W przypadku gdy pracownica była przed urlopem macierzyńskim niezdolna do pracy z powodu choroby, przy obliczaniu podstawy zasiłku macierzyńskiego bierze się pod uwagę kwotę wynagrodzenia, na podstawie której wyliczono wysokość zasiłku chorobowego.

Jeśli pracownica w ciągu ostatnich 12 pełnych kalendarzowych miesięcy zatrudnienia nie osiągnęła wynagrodzenia (na przykład z powodu usprawiedliwionych nieobecności), do obliczenia wysokości podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego bierze się wynagrodzenie uzupełnione - za okres, w którym przepracowała przynajmniej połowę obowiązującego ją czasu pracy. Wynagrodzenie uzupełnione rozumiemy jako wysokość przychodu za dany miesiąc przy założeniu, że pracownik pracowałby w pełnym wymiarze pracy.

Jak zostało już wspomniane, kwestia wliczenia do podstawy zasiłku macierzyńskiego wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy stanowi dla przedsiębiorców znaczny problem. ZUS mówi jednak jasno: wynagrodzenie za urlop jest częścią składową podstawy. Istnieje jednak kilka elementów, których się w tym kontekście nie uwzględnia. Są to:

• ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy,
• wynagrodzenie za czas choroby, wypłacane na podstawie art. 92 K.p. i zasiłków z ubezpieczenia społecznego,
• składniki wynagrodzenia, określone w art. 41 ust. 1 ustawy zasiłkowej (premie, nagrody, dodatki), do których pracownica zachowuje prawo w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu.

W kontekście zasiłków, także zasiłku macierzyńskiego, urlop wychowawczy traktowany jest tak samo jak świadczenie pracy. Jeżeli więc pracownica urodzi w trakcie urlopu wychowawczego dziecko, wymiar podstawy zależy od długości czasu, w którym przebywała na urlopie przed porodem. Szczególnie ważne jest, czy było to 12 miesięcy, czy mniej.

W przypadku, gdy urlop trwa przez 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym nastąpił poród, podstawą wymiaru zasiłku macierzyńskiego jest wysokość wynagrodzenia, jakie pracownica otrzymałaby, gdyby przepracowała cały miesiąc, w którym nabyła prawo do zasiłku.

Jeśli natomiast urlop jest krótszy niż 12 miesięcy, jako podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego przyjmuje się wynagrodzenie za 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym pracownica urodziła dziecko. Nie bierze się jednak pod uwagę miesięcy, w których przepracowała ona mniej niż połowę czasu - w takiej sytuacji stosuje się wynagrodzenie uzupełniające.

Julita Podhorodecka, specjalista ds. prawa pracy i ubezpieczeń wfirma.pl