Zmiana zasad reprezentowania podatników przez pełnomocników
Rozwiązaniem o rewolucyjnym znaczeniu w zakresie reprezentowania podatników w kontaktach z fiskusem będzie możliwość ustanowienia pełnomocnika ogólnego, który otrzyma legitymację do działania we wszystkich sprawach podatkowych, bez konieczności przedkładania pełnomocnictwa do akt każdej sprawy. Takie upoważnienie będzie składane w formie elektronicznej - w tym za pośrednictwem CEIDG. Powstanie Centralny Rejestr Pełnomocnictw Ogólnych.
Zmianą o największym znaczeniu w zakresie reprezentowania podatników jest wprowadzenie pełnomocnictwa ogólnego niewymagającego przedkładania za każdym razem, gdy chce się skorzystać z zastępstwa wskazanego w nim pełnomocnika.
Pełnomocnictwo ogólne uprawnia do działania we wszystkich sprawach należących do właściwości organów podatkowych oraz organów kontroli skarbowej - załatwianych w ramach dowolnej procedury podatkowej. Takie upoważnienie nie będzie jednak dawało legitymacji do podpisywania w imieniu mocodawcy deklaracji podatkowych (to wymaga uzyskania odrębnych upoważnień).
Pełnomocnictwo ogólne, a także zawiadomienie o jego zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu, będzie składane w formie dokumentu elektronicznego. Będzie można je przekazać za pośrednictwem CEIDG. Wersję pisemną dopuszczono tylko w razie wystąpienia problemów technicznych uniemożliwiających dokonanie zgłoszenia drogą internetową. Wszystkie dane trafią do Centralnego Rejestru Pełnomocnictw Ogólnych (CRPO). Urzędnicy będą w tej bazie sprawdzać umocowanie danej osoby do reprezentowania podatnika. Zniknie więc konieczność przedkładania pełnomocnictwa do akt każdej sprawy. Pełnomocnik będzie natomiast musiał na bieżąco przekazywać do CRPO informację o zmianie adresu, pod który wysyłane są do niego pisma, lub adresu elektronicznego.
Obowiązek złożenia pełnomocnictwa ogólnego oraz zawiadomienia o jego zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu nałożono na mocodawcę. Adwokaci, radcowie prawni oraz doradcy podatkowi będą jednak mogli sami dokonać zgłoszenia w zakresie udzielonych im upoważnień. Ustanowienie, zmiana, odwołanie lub wypowiedzenie pełnomocnictwa ogólnego będzie skuteczne od dnia wpływu takiej informacji do CRPO.
Podatnik będzie mógł także udzielić pełnomocnictwa szczególnego - uprawniającego daną osobę do działania w jego imieniu w konkretnej sprawie. Upoważnienie będzie mogło być sporządzone na piśmie, przesłane w formie dokumentu elektronicznego lub zgłoszone ustnie do protokołu. W przypadku pełnomocnictwa pisemnego składa się do akt sprawy oryginał albo odpis (notarialnie poświadczony lub sporządzony przez organ podatkowy). Upoważnienie przesłane w formie elektronicznej drukuje się i załącza do akt w razie potrzeby. Ustanowienie, zmiana zakresu, odwołanie lub wypowiedzenie pełnomocnictwa szczególnego będzie wywierało skutek od dnia zawiadomienia o tym organu podatkowego.
Pełnomocnictwa będą składane według urzędowych wzorów.
Zmienią się przesłanki ustanowienia pełnomocnika do spraw doręczeń przez podatnika przebywającego w czasie postępowania podatkowego za granicą. Obecnie pełnomocnika do odbioru korespondencji trzeba wyznaczyć i zgłosić w razie wyjazdu na co najmniej 2 miesiące. Nowe regulacje wprowadzają obowiązek wskazania takiej osoby w dwóch przypadkach. Po pierwsze, gdy strona postępowania podatkowego toczącego się w Polsce zmieni adres zamieszkania lub zwykłego pobytu na adres w państwie spoza UE. Po drugie, gdy dana osoba nie ma miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu w państwie członkowskim UE, a składa w Polsce wniosek o podjęcie postępowania podatkowego lub doręczono jej tutaj postanowienie o jego wszczęciu. Zrezygnowano z kryterium długości zagranicznego pobytu. Jeżeli we wspomnianych przypadkach pełnomocnik do odbioru korespondencji nie zostanie ustanowiony, pisma będą wysyłane na dotychczasowy adres danej osoby w kraju i traktowane jako doręczone. Pełnomocnika do spraw doręczeń nie musi wyznaczać osoba, która ma pełnomocnika ogólnego lub szczególnego albo odbiera korespondencję przez internet.
Organy podatkowe będą miały możliwość ustanowienia tymczasowego pełnomocnika szczególnego w sprawach niecierpiących zwłoki. Zastąpi on teraz funkcjonującego przedstawiciela dla osoby nieobecnej. Tymczasowy pełnomocnik byłby wyznaczany dla osoby fizycznej, z którą nie ma kontaktu (nieobecnej). Osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej zostałaby objęta tym rozwiązaniem, jeżeli nie posiada organów lub nie można ustalić siedziby, miejsca prowadzenia działalności lub adresów zamieszkania osób upoważnionych do prowadzenia jej spraw. Osobę fizyczną będzie mógł reprezentować członek rodziny, a gdy nikt z najbliższych nie zgodzi się na to - zostanie wyznaczony adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy. Osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej będzie reprezentował profesjonalny zastępca procesowy. Tymczasowy pełnomocnik działałby do czasu ustalenia kuratora przez sąd. Adwokata, radcę prawnego lub doradcę podatkowego będzie wyznaczać właściwy samorząd zawodowy.
Nowe zasady ustanawiania pełnomocników wchodzą w życie z początkiem przyszłego roku. Wyjątek stanowią regulacje dotyczące pełnomocnictw ogólnych i CRPO. One zaczną obowiązywać pół roku później (1 lipca 2016 r.).
Upoważnienia już złożone zachowają ważność. Pełnomocnictwa załączone do akt sprawy przed 1 stycznia 2016 r. zostaną uznane za pełnomocnictwa szczególne. Taki sam status - pełnomocnictw szczególnych do spraw kontroli podatkowych - zyskają upoważnienia uprawniające daną osobę do reprezentowania kontrolowanego.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 10.09.2015 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1649)
autor: Małgorzata Żujewska
Gazeta Podatkowa nr 94 (1239) z dnia 2015-11-23