Zmiany w przepisach dotyczących spółek

Wśród nowych rozwiązań prawnych są także takie, które wpłyną na zasady odpowiedzialności wspólników, członków organów i likwidatorów za zaległości podatkowe i składkowe spółek. Doprecyzowana zostanie zasada sukcesji w przypadku wniesienia tytułem wkładu przedsiębiorstwa osoby fizycznej do spółki osobowej. Poza tym wspólnicy rozwiązanej spółki cywilnej będą mogli otrzymać zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych.

W Ordynacji podatkowej (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.) zmodyfikowana zostanie treść art. 52. Zmiany te dotyczą procedury zwrotu nadpłaty lub zwrotu podatku w sytuacjach określonych w tym przepisie. Poza tym dodany zostanie art. 52a dotyczący pobranego nienależnie (lub w wysokości wyższej od należnej) wynagrodzenia płatników lub inkasentów.

Do tych zmian dostosowana będzie treść przepisów regulująca odpowiedzialność wspólników i członków organów spółek. Poza tym, stosownie do nowych rozwiązań, zmodyfikowana zostanie treść art. 115 § 4.

Analogiczne zmiany redakcyjne jak w art. 115 zostaną wprowadzone w art. 116 § 2 dotyczącym zaległości podatkowych spółki z o.o., spółki z o.o. w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji.

Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy nowelizującej z dnia 10 września 2015 r., utrata bytu prawnego spółki handlowej niemającej osobowości prawnej nie powoduje wygaśnięcia jej zobowiązań podatkowych. Jeżeli zaległość podatkowa takiej spółki powstaje już po utracie jej bytu prawnego, odpowiedzialność podatkową powinny ponosić osoby będące wspólnikami w momencie rozwiązania spółki. W związku z tymi założeniami nowe brzmienie otrzyma art. 115 § 2 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z drugim zdaniem tego przepisu za zobowiązania podatkowe powstałe na podstawie odrębnych przepisów po rozwiązaniu spółki (obecnie tylko te zobowiązania są objęte odpowiedzialnością), za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał po rozwiązaniu spółki, oraz za zaległości wymienione w art. 52 oraz art. 52a Ordynacji podatkowej powstałe po rozwiązaniu spółki, odpowiadać będą osoby będące wspólnikami w momencie rozwiązania spółki.

Analogiczne w przypadku spółek kapitałowych w art. 116 Ordynacji podatkowej dodany zostanie także § 2a. Od nowego roku stanowić on będzie, że za zobowiązania podatkowe powstałe na podstawie odrębnych przepisów po likwidacji spółki, za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał po likwidacji spółki, oraz zaległości wymienione w art. 52 oraz art. 52a powstałe po likwidacji spółki, odpowiadają osoby pełniące obowiązki członka zarządu w momencie likwidacji spółki. Przepis art. 115 § 4 stosować się będzie odpowiednio do byłego członka zarządu.

Art. 116 § 2a w kontekście zasad likwidacji spółek kapitałowych rodzi pytanie, czy określenie w momencie likwidacji dotyczy przyczyny rozwiązania spółki, czy utraty bytu prawnego (tj. z chwilą wykreślenia z KRS). Z uzasadnienia do projektu ustawy nowelizującej wynika jednak, że chodzi o drugi moment, wówczas w praktyce regulacja ta dotyczyć będzie likwidatorów. Spółka kapitałowa w likwidacji prowadzona jest bowiem przez nich (zob. art. 276, art. 280 i art. 463, art. 466 K.s.h. - Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 ze zm.).

W ich przypadku z dniem 1 stycznia 2016 r. wprowadzona będzie też nowa podstawa prawna odpowiedzialności, tj. art. 116b Ordynacji podatkowej. Dotyczyć on będzie zaległości podatkowych powstałych w czasie likwidacji. Z tym że wejdzie on w życie na mocy ustawy Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2015 r. poz. 978 ze zm.). Zgodnie zaś z jej art. 454 likwidatorzy, o których mowa w art. 116b Ordynacji podatkowej, nie będą odpowiadać za zaległości podatkowe oraz składkowe, które powstały przed dniem 1 stycznia 2016 r.

Pamiętać należy, że z dniem 1 stycznia 2016 r. w związku z wejściem życie ustawy Prawo restrukturyzacyjne zmianie ulegnie także art. 116 § 1 i § 1a Ordynacji podatkowej w zakresie przesłanek uwolnienia się od tej odpowiedzialności.

Od 1 stycznia 2016 r. zmieniona zostanie treść art. 93a Ordynacji podatkowej. Reguluje on zasady sukcesji na gruncie prawa podatkowego w przypadku przekształceń podmiotów. Nowe brzmienie otrzyma regulacja dotycząca skutków wniesienia przez osobę fizyczną aportem swojego przedsiębiorstwa do spółki niemającej osobowości prawnej. Obecnie stosuje się odpowiednio art. 93a § 1 Ordynacji podatkowej. Od przyszłego roku rozwiązanie to zastąpi nowy przepis, tj. art. 93a § 5 Ordynacji podatkowej. Stanowić on będzie, że spółka niemająca osobowości prawnej, do której osoba fizyczna wniosła na pokrycie udziału wkład w postaci swojego przedsiębiorstwa, wstępuje w przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa wniesionego przedsiębiorstwa, z wyjątkiem tych praw, które nie mogą być kontynuowane na podstawie przepisów regulujących opodatkowanie spółek niemających osobowości prawnej. Jest to regulacja analogiczna do tej, jaka obecnie dotyczy jednoosobowej spółki kapitałowej powstałej w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną.

Poza tym dodany do Ordynacji podatkowej zostanie art. 112c. Na jego mocy spółka niemająca osobowości prawnej, do której osoba fizyczna wniosła na pokrycie udziału swoje przedsiębiorstwo, odpowiadać będzie całym swoim majątkiem solidarnie z tą osobą fizyczną za powstałe do dnia wniesienia przedsiębiorstwa zaległości podatkowe związane z wniesionym przedsiębiorstwem.

W myśl art. 306h § 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej, organy podatkowe, za zgodą podatnika, wydają zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych podatnika na żądanie wspólnika spółek wymienionych w art. 115 § 1 Ordynacji podatkowej. Regulacja ta nie ma zastosowania w przypadku rozwiązania spółki cywilnej. Przy tym jednak w praktyce byli wspólnicy spółek cywilnych uzasadniają żądanie wydania zaświadczenia koniecznością jego przedłożenia w banku. Z jego punktu widzenia istotna jest bowiem informacja, czy były wspólnik spółki cywilnej może potencjalnie ponosić odpowiedzialność podatkową - jako osoba trzecia - za zaległości zlikwidowanej spółki cywilnej. Z tego względu z dniem 1 stycznia 2016 r. w art. 306h Ordynacji podatkowej dodany zostanie § 3. Stanowić on będzie, że organy podatkowe wydają zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych rozwiązanej spółki cywilnej na żądanie byłego wspólnika tej spółki.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 10.09.2015 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1649)

autor: Ewelina Mentel-Wyrzychowska
Gazeta Podatkowa nr 101 (1246) z dnia 2015-12-17

GOFIN podpowiada