Zmierzch zakładów pracy chronionej

Zdaniem Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, znowelizowana Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych może być przegłosowana już pod koniec 2006 r. Przy zachowaniu rocznego vacatio legis, wejdzie w życie na początku 2008 r. Okres przejściowy ma umożliwić wprowadzenie nowych rozwiązań w firmach zatrudniających osoby niepełnosprawne. Natomiast jeszcze w tym roku mogą się zmienić obowiązujące przepisy (głównie w wadliwych i niespójnych zapisach tzw. finansowej części ustawy).

Zdaniem Jana Lacha, p.o. dyrektora biura PRdON, jest za wcześnie, by powiedzieć, w jakim kierunku pójdą zmiany, gdyż konsultacje społeczne do dopiero się zaczęły. - Chcemy, żeby zakłady pracy uzyskiwały pełną rekompensatę wydatków, które poniosły w związku z zatrudnianiem niepełnosprawnych - deklaruje Jan Lach w rozmowie z "Parkiet". Jego zdaniem Polska będzie się starała, aby takie rozwiązanie przyjęły też inne kraje Unii Europejskiej. Aktualne przepisy wykluczają możliwość uzyskania zwrotu kosztów części wydatków, np. nadzoru lub opieki medycznej, a koszty administracji mogą być rekompensowane tylko, gdy co najmniej połowa zatrudnionych to osoby niepełnosprawne.

W opinii Jana Lacha, kwoty wypłacane ryczałtem powinny być niższe niż te, które firma uzyskałaby, gdyby rozliczała faktyczne koszty. Chodzi o to, że drugie rozwiązanie wymaga poniesienia dodatkowych nakładów, a pierwsze jest dla zakładów znacznie prostsze.

Edward Laufer, wiceprezesa giełdowego Impela, największego zakładu pracy chronionej w Polsce, pozytywnie ocenia zapowiedź likwidacji wad w przepisach, pomysł rocznego vacatio legis dla nowej ustawy i możliwość rozliczenia faktycznie poniesionych kosztów. Ma jednak wątpliwość: - Nie rozumiem, dlaczego przedsiębiorca ma być karany za to, że korzysta z ryczałtowej firmy rozliczania - mówi. Dodajmy, że dziś z tej możliwości korzysta aż 82% firm, które zatrudniają niepełnosprawnych. - To dobra droga do tego, żeby zatrudnienie osób niepełnosprawnych zamiast rosło, spadało - dodaje Edward Laufer, który twierdzi, że wielu przedsiębiorców zastanawia się, czy dalej zatrudniać niepełnosprawnych. Takie zmiany przyspieszą decyzje. Co zrobi sam Impel? - Jeśli zmiany będą znaczące, prawdopodobnie rozważymy rezygnację ze statusu zpch - mówi. Na razie Impel ogranicza zatrudnienie. Jeszcze przed 1 maja 2004 r. w firmie pracowało ponad 9 tys. niepełnosprawnych, teraz - już tylko ok. 6 tys.

Bliżej takiej decyzji jest giełdowy Hoop. Teraz zryczałtowane dotacje dla tego zpch sięgają 300 tys. zł miesięczne. - Sygnalizowaliśmy już nie raz, że są konieczne zmiany - mówi wiceprezes spółki, Marek Jutkiewicz. Twierdzi, że deklaracje przedstawiciela PRdON świadczą o tym, że zmiany mogą pójść w złym kierunku. - Jeśli tak się stanie, na pewno zrezygnujemy ze statusu zakładu pracy chronionej - deklaruje Marek Jutkiewicz. Nie chciał jednak powiedzieć, kiedy może do tego dojść. Obecny stan prawny doskwiera również Groclinowi. Firma zatrudnia ponad 1 tys. niepełnosprawnych i w 2004 r., jako zpch, otrzymała ok. 10,7 mln zł dotacji. Według rzecznika spółki, Jerzego Pięty - koszty, jakie firma ponosi w związku z zatrudnieniem niepełnosprawnych, przewyższają wysokość naliczanej ryczałtowo dotacji.

Bartłomiej Mayer