ZUS w razie przekształcenia indywidualnej działalności w spółkę
Dynamiczny rozwój indywidualnej działalności gospodarczej wiąże się najczęściej ze znacznym zwiększeniem obrotów. To powoduje niekiedy, że kontynuowanie przez przedsiębiorcę prowadzenia firmy w takiej formie grozi zbyt dużym ryzykiem (np. odpowiedzialnością całym swoim majątkiem za zobowiązania firmy). Dlatego niektórzy przedsiębiorcy decydują się na jej przekształcenie np. w spółkę kapitałową. Pod względem składkowym korzystnie jest to zrobić z pierwszym dniem miesiąca kalendarzowego.
Ubezpieczenie w ZUS
Osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu) oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu od dnia rozpoczęcia działalności do dnia zaprzestania jej wykonywania. Z okresu tego wyłączony jest jedynie czas, w którym działalność została zawieszona.
W razie przekształcenia indywidualnej działalności gospodarczej w inną formę działalności (wymienioną w art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu, nic się nie zmienia.
Zmiana danych w ZUS
Konsekwencją przekształcenia przez przedsiębiorcę indywidualnej działalności w spółkę (osobową czy kapitałową) jest przede wszystkim zmiana jego danych identyfikacyjnych w ZUS (na druku ZUS ZIPA). Przedsiębiorca prowadzący indywidualną działalność gospodarczą podaje jako dane identyfikacyjne płatnika składek na własne ubezpieczenia NIP, REGON i PESEL. Z kolei każdy ze wspólników spółki, nawet jeśli jest to jednoosobowa spółka z o.o., jest płatnikiem składek na własne ubezpieczenia i w swoich danych identyfikacyjnych jako płatnika składek (na druku ZUS ZFA) powinien podać swój NIP i PESEL. Numer REGON wspólnik podaje tylko jeśli oprócz działalności w spółce prowadzi odrębną indywidualną działalność gospodarczą.
Konieczna też będzie zmiana kodu tytułu ubezpieczenia. Osoba prowadząca indywidualną działalność zgłasza się do ubezpieczeń w ZUS z kodem tytułu ubezpieczenia:
- 05 10 (lub 05 12 - jeśli jest rencistą) - jeżeli opłaca składki społeczne na ogólnych zasadach,
- 05 70 (lub 05 72 - jeśli jest rencistą) - gdy spełnia określone warunki i opłaca składki społeczne od obniżonej podstawy wymiaru.
Z kolei osoba prowadząca pozarolniczą działalność jako wspólnik spółki jawnej, komandytowej, partnerskiej lub jednoosobowej spółki z o.o. zgłasza się do ubezpieczeń w ZUS z kodem tytułu ubezpieczenia 05 43.
Zmiany kodu tytułu ubezpieczenia dokonuje się poprzez:
- wyrejestrowanie z ubezpieczeń na druku ZUS ZWUA z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia, a następnie
- zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZUA z nowym kodem tytułu ubezpieczenia.
Jak naliczyć składki?
Problemu z rozliczeniem składek ubezpieczeniowych nie powinno być w przypadku, gdy zmiana kodu tytułu ubezpieczenia - spowodowana przekształceniem indywidualnej działalności w spółkę - następuje z końcem miesiąca kalendarzowego.
Wątpliwości co do prawidłowego rozliczenia składek za przedsiębiorcę mogą się natomiast pojawić, gdy omawiana zmiana nastąpi w trakcie miesiąca kalendarzowego. Wówczas za ten miesiąc osoba prowadząca działalność, która rozlicza składki wyłącznie za siebie, sporządza i przekazuje do ZUS dwie deklaracje rozliczeniowe ZUS DRA oznaczając je (w polu 02. w bloku I) odpowiednim zakresem numeracji:
- od 01 do 39, wpisując dotychczasowy kod tytułu ubezpieczenia oraz
- od 40 do 49, wpisując nowy kod tytułu ubezpieczenia.
Jeśli natomiast osoba prowadząca pozarolniczą działalność opłaca składki nie tylko za siebie, ale również za inne osoby ubezpieczone (np. osobę współpracującą), rozliczenia składek na własne ubezpieczenia społeczne - z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia - powinna dokonać w dwóch blokach raportu ZUS RCA.
W dokumentach tych (tj. deklaracji rozliczeniowej lub raporcie) płatnik powinien wykazać składki na ubezpieczenia społeczne obliczone od ustalonej proporcjonalnie podstawy ich wymiaru w stosunku do okresu podlegania ubezpieczeniom z danym kodem tytułu ubezpieczenia.
Inaczej jest natomiast ze składką zdrowotną. Przedsiębiorca powinien ją opłacić odrębnie od każdego rodzaju działalności. Jeżeli bowiem ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednego rodzaju działalności, składka zdrowotna jest opłacana odrębnie od każdego rodzaju działalności. Wśród nich wymienia się zarówno pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzoną na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, jak i działalność gospodarczą prowadzoną w formie jednoosobowej spółki z o.o., spółki jawnej, komandytowej czy partnerskiej.
Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców stanowi zadeklarowana kwota. Zaproponowana przez nich wysokość tej podstawy nie może być jednak niższa niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku.
Prowadząc kilka rodzajów działalności w jednym miesiącu (tu: dwa) przedsiębiorca powinien za taki miesiąc kalendarzowy naliczyć i opłacić składkę zdrowotną od każdego rodzaju prowadzonej w tym miesiącu działalności. Przekształcenie indywidualnej działalności w spółkę w trakcie miesiąca kalendarzowego oznacza, że przedsiębiorca, który ją przekształcił, prowadził w tym miesiącu dwa rodzaje działalności. W konsekwencji powinien więc zapłacić za ten miesiąc dwie (pełne) składki zdrowotne rozliczając jej osobno z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia.
|
Przykład Pan Robert od kilku lat prowadzi działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG. Jako przedsiębiorca opłaca z tego tytułu składki na ubezpieczenia społeczne od 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (w 2014 r. - od kwoty 2.247,60 zł) oraz składkę zdrowotną od najniższej podstawy jej wymiaru (w 2014 r. - 3.004,48 zł). Jest zgłoszony do ubezpieczeń w ZUS z kodem tytułu ubezpieczenia 05 10 0 0. Zatrudnia kilkunastu pracowników, więc składki ubezpieczeniowe co miesiąc rozlicza za siebie w raporcie ZUS RCA. Od 17 kwietnia 2014 r. przekształcił działalność gospodarczą w jednoosobową spółkę z o.o., w wyniku czego wyrejestrował się z ubezpieczeń na druku ZUS ZWUA z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia 05 10 0 0, podając jako datę wyrejestrowania 17 kwietnia 2014 r. i ponownie zgłosił się (z tą samą datą) do ubezpieczeń na druku ZUS ZUA z kodem tytułu ubezpieczenia 05 43 0 0. W dokumentach rozliczeniowych sporządzonych za kwiecień 2014 r. składki rozliczył za siebie w dwóch blokach raportu ZUS RCA:
|
autor: Dorota Wyderska
Gazeta Podatkowa nr 39 (1080) z dnia 2014-05-15
