Opodatkowanie zysków z obligacji

Detaliczne obligacje skarbowe. Zasady opodatkowania.

Ubiegłoroczna nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

zmieniła zasady opodatkowania wszystkich dochodów, w tym także zysków

osiąganych z obligacji skarbowych.

Obecnie na rynku dostępne są cztery rodzaje detalicznych obligacji skarbowych:

dwu-, trzy-, cztero- i pięcioletnie (nazwy skrócone: DOS, TZ, COI, SP). Wartość

nominalna każdej obligacji wynosi 100 zł. Na rynku pierwotnym (czyli w biurach

maklerskich i poprzez Internet) mogą je kupować wyłącznie indywidualni inwestorzy.

Obligacje trzy- i pięcioletnie są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych

S.A., natomiast "dwu-" i "czterolatki" można przedstawiać do przedterminowego

wykupu lub odsprzedać na podstawie umowy cywilno-prawnej.

Zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 20% zostaną objęte

dochody z obligacji zakupionych od 1 grudnia 2001 r. Zgodnie z art. 52 pkt.

1ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnione od podatku

pozostają natomiast dochody z obrotu (sprzedaży) obligacjami. Opodatkowany

będzie zatem zysk z odsetek ale nie zyski ze sprzedaży (z pewnymi

wyjątkami).

Podatek obejmie dochody uzyskane przez podatnika lub postawione do jego

dyspozycji począwszy od 1 marca 2002 r. Nabywcy obligacji nie muszą jednak

przygotowywać się na kłopotliwe, samodzielne obliczanie podatku w zeznaniach

rocznych PIT. Naliczaniem i odprowadzaniem podatku zajmą się biura maklerskie

prowadzące rachunki. Podatek odliczany będzie w chwili wypłaty lub

postawienia do dyspozycji należnych środków. Oznacza to, że posiadacz obligacji

w chwili wypłaty będzie otrzymywał należną mu kwotę odsetek lub dyskonta

pomniejszoną o 20-procentowy podatek. W przypadku obligacji

oszczędnościowych, których konstrukcja przewiduje kapitalizację odsetek,

opodatkowaniu będzie podlegał dochód uzyskany w momencie wypłaty lub

postawienia do dyspozycji tego dochodu.

Przykład: nabywca obligacji DOS0204 w lutym 2004 roku otrzyma za każdą

obligację 115,05 zł (18,81 zł odsetek zostanie pomniejszone o podatek - 3,76 zł).

Decydująca data zakupu

Jeżeli obligacje zostały kupione przed 1 grudnia 2001 r. to dochód z nich nie będzie

opodatkowany. Dotyczy to wszystkich obligacji detalicznych niezależnie od tego w

jaki sposób trafiły do portfela inwestora. Skarb Państwa honoruje w ten sposób

prawa nabyte - nie ma zatem znaczenia czy obligacje kupione zostały w biurze

maklerskim, na giełdzie, poprzez Internet czy od prywatnego inwestora. Ważne

jednak aby transakcja zakupu nie odbyła się później niż 30 listopada 2001 r.

- Opłaca się zatem trzymać te obligacji, od których nie będzie naliczany podatek.

Były one korzystnie oprocentowane, a brak podatku obecnie jeszcze bardziej

zwiększy ich zyskowność - uważa Maciej Trybuchowski, Dyrektor Zarządzający w

CDM Pekao S.A.

Jeżeli jednak kupiliśmy "nieopodatkowane" obligacje już po 30 listopada 2001 r.

(np. kupiliśmy 100 szt. obligacji DOS1003 w grudniu 2001 roku od innego

inwestora) zapłacimy 20-procent podatku od zysku z tej obligacji. Podatek naliczony

zostanie od pełnej kwoty odsetek, niezależnie od tego za ile obligacje zostały nabyte.

Oznacza to, że nie można go pomniejszać o koszty uzyskania przychodu.

Wyjątek stanowią transakcje, które miały miejsce pomiędzy 1 grudnia 2001 r. a 28

lutego 2002 r. Podatek naliczany jest tylko od tych zysków, które zostaną wypłacone

po 1 marca 2002 r. Jeśli zatem kupiliśmy obligacje czteroletnie w grudniu ubiegłego

roku, a w lutym przedstawiliśmy je do przedterminowego wykupu - podatek nie

zostanie naliczony.

Podatek przy wcześniejszej sprzedaży

Podatek zapłacą także ci inwestorzy, którzy zdecydują się na wcześniejsze

zakończenie inwestycji. W przypadku obligacji DOS i COI, które zostaną

przestawione do przedterminowego wykupu, należy pamiętać o opłacie 2 zł od

każdej obligacji.

Przykład: inwestor nabył 200 sztuk obligacji COI0206 w lutym 2002 r. Ich

oprocentowanie wynosi 10% w pierwszym roku oszczędzania. Po pół roku 2002 r.

inwestor zdecydował się jednak na przedstawienie 100 obligacji do

przedterminowego wykupu. Odsetki na dzień przedterminowego wykupu wyniosły 5

zł od jednej obligacji, czyli 500 zł od 100 obligacji. Odsetki te pomniejszone są

zostają o opłatę manipulacyjną towarzyszącą przedterminowemu wykupowi obligacji

- 2 zł od każdej obligacji (500 zł - 200 zł), co daje inwestorowi 300 zł odsetek. Od

odsetek tych biuro maklerskie nalicza 20% podatek. Ostatecznie inwestor otrzymuje

240 zł odsetek.

Za dokonanie odpowiednich wyliczeń odpowiada jednak nie podatnik, ale biuro

maklerskie, w którym posiada rachunek. Inwestor nie musi się zatem martwić kiedy i

jaką kwotę powinien wpłacić na konto podatku.

Zwolnienia od podatku

Zgodnie z art. 52 pkt.1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

zwolnione od podatku są dochody ze sprzedaży obligacji skarbowych - pod

warunkiem, że sprzedaż ta będzie miała miejsce do końca 2003 roku. Zwolnienie

dotyczy wszystkich obligacji bez względu na to czy zostały kupione na rynku

pierwotnym czy wtórnym. Nie ma znaczenia również fakt gdzie i komu zostały

sprzedane. Oznacza, to że począwszy od 1 marca opodatkowany będzie zysk z

odsetek od detalicznych obligacji skarbowych ale nie zyski osiągane z ich sprzedaży.

Zwolnienie to nie obowiązuje jeżeli obrót obligacjami jest przedmiotem działalności

gospodarczej podatnika. Taka sytuacja jest jednak sporadyczna.