Tajemny krąg

Insider trading i przestępstwa związane z wykorzystywaniem informacji poufnych to wielki problem wszystkich giełd. Głośne sprawy: choćby ta sprzed lat, czyli transakcje na akcjach Wedla, a nie tak dawno - "dziwne" zlecenia na papierach Banku Śląskiego czy Elektrimu Kable, bulwersują inwestorów. Polskie spółki same zaczęły wprowadzać wewnętrzne przepisy ograniczające obrót akcjami przez insiderów.

Urszula Zielińska

- Jeszcze do końca tego roku finansowego amerykańska komisja papierów wartościowych (SEC) przeprowadzi ok. 500 dochodzeń dotyczących insider tradingu - powiedział PARKIETOWI John Nestor z biura prasowego SEC.

Na polskim rynku kapitałowym wykorzystywanie poufnych informacji w obrocie papierami wartościowymi nie należy do najczęściej popełnianych przestępstw - wynika ze statystyk KWPiG, która w ciągu 5 lat skierowała do prokuratury jedynie 29 tego rodzaju spraw. Mimo że zdaniem obserwatorów rynku były wśród nich sprawy oczywiste i słynne - jak Wedel - nie zapadł ani jeden wyrok skazujący.

W porównaniu z amerykańskimi zasadami, regulującymi kwestie obrotu papierami wartościowymi z wykorzystaniem poufnych informacji, polskie (i europejskie) prawo jest znacznie uboższe. Kwestie insider tradingu (czy też insidingu) reguluje jeden - 176. - artykuł ustawy Prawo o publicznym obrocie. Zgodnie z jego brzmieniem, osoba, która w obrocie papierami wartościowymi wykorzystuje informację poufną, podlega grzywnie do 5 mln zł i karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 5 lat.

Amerykańskie prawo tymczasem dopuszcza nie tylko rewizję operacji dokonanych na rachunku podejrzanego o prowadzenie transakcji z wykorzystaniem poufnych informacji członka zarządu czy też rady nadzorczej, spółki i osób z nim związanych, ale także zawieszenie go w wykonywanej funkcji, wykluczenie z władz firmy i zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. - Najczęściej wszystkie te sankcje stosowane są równolegle - mówi John Nestor. Tylko w ubiegłym roku obrachunkowym amerykańska komisja zebrała materiały i zgłosiła odpowiednim organom sądowym 40 przypadków insider tradingu.

Tymczasem obowiązujące na naszym kontynencie regulacje prawne (mieszczące się w tzw. Insider Dealing Directive) sprawiają, że wydanie wiążącego wyroku w sprawie o handel papierami wartościowymi z wykorzystaniem poufnych informacji należy do rzadkości - piszą przedstawiciele austriackiej komisji papierów wartościowych (Bundes Wertpapieraufsicht - BWA).

Sytuacja taka nie wpływa pozytywnie na podejście europejskich komisji papierów wartościowych do kwestii insidingu i frustruje walczących o swoje prawa nie uprzywilejowanych, bo nie posiadających poufnej informacji inwestorów. - Najbardziej frustrująca jest nie skala przestępstwa, ale ograniczone możliwości egzekwowania prawa wynikające z opieszałości odpowiednich organów sądowniczych - uważa Raimondo Eggink, doradca inwestycyjny i członek zarządu ABN Amro.