Chmurowy przełom ciągle przed bankami

Chmura obliczeniowa (cloud computing), dzięki której można korzystać z narzędzi informatycznych przez internet, to technologia, o której jest głośno od wielu lat. Eksperci nie mają wątpliwości, że jest to model korzystania z IT, w kierunku którego zmierza cały świat.

Mimo to polskie banki banki podchodziły do tej pory do chmury ze sporą rezerwą. Potwierdza to opublikowany w kwietniu tego roku przez Accenture raport "Chmura obliczeniowa w sektorze bankowym na świecie, w Europie i w Polsce" , w którym jego autorzy podkreślają, że sektor finansowy jest ciągle na na wczesnym etapie wdrażania tej technologii, choć oczywiście temat nie jest bankowcom obcy.

- Jak wynika z przeprowadzonych przez nas badań, polskie banki są dopiero na początku drogi do chmury, niemniej jednak poczyniły już pewne kroki ku wprowadzeniu rozwiązań chmurowych. Sektor rynkowy się zmienia, banki potrzebują wprowadzać nowe technologie, aby móc zapewnić swoim klientom produkty dopasowane do ich potrzeb, zwiększając tym samym przewagi konkurencyjne. Ważna jest również elastyczność i sprawne podejście do budowania nowych produktów, a także budowanie gospodarczych ekosystemów, we współpracy z podmiotami spoza sektora bankowego, które będą mogły wskazać nowe źródła przychodów. Rozwiązania chmurowe mogą to wszystko umożliwić - mówi Karol Mazurek, managing director w Accenture.

Jednak, jak wynika z badania Accenture, zdecydowana większość przedstawicieli sektora bankowego przyznała, że nie ma opracowanej strategii rozwoju aplikacji w chmurze. Blisko połowa ankietowanych potwierdziła jednak, że ma być ona przygotowana w ciągu najbliższego roku. Gotową strategią mogło pochwalić się 31 proc. respondentów.

Wielu ekspertów uważa, że obecna sytuacja z koronawirusem może być istotnym bodźcem w przyspieszeniu wdrażania rozwiązań chmurowych, także w bankach.

- Epidemia pokazała, że architektura chmurowa jest obecnie najskuteczniejszą i najbardziej elastyczną metodą zarządzania zasobami IT w przedsiębiorstwach. Firmy, które już miały wdrożone takie rozwiązania, mogły umożliwić pracę z domu niemal z dnia na dzień, podczas gdy firmy takich rozwiązań pozbawione musiały najpierw zbudować odpowiednie środowiska, co zajmowało im nawet kilka tygodni - uważa Stanisław Leszczyński, regionalny dyrektor sprzedaży odpowiedzialny za Europę Wschodnią w firmie Nutanix, dostarczającej oprogramowanie chmurowe.

- Wyraźnie widać, że uproszczenie infrastruktury pozwala w znacznym stopniu zmniejszyć czaso- i pracochłonność zarządzania, a więc i szybkość reagowania czy koszty zarządzania infrastrukturą. Dzięki temu w nagłych przypadkach zespoły IT mogą reagować znacznie szybciej - dodaje.

Tymczasem według dorocznego raportu Nutanix Enterprise Cloud Index z infrastruktury chmury hybrydowej - obejmującej chmurę publiczną i prywatną - korzystała tylko jedna ósma badanych firm (13 proc.), a w przypadku firm z sektora finansowego - jedna na pięć (18 proc.). Zarazem jednak w ciągu poprzedniego roku prawie trzy czwarte respondentów (73 proc.) przeniosło lub planowało przenieść aplikacje z chmury publicznej do środowiska prywatnego.

Przyczyn tego trendu można upatrywać z jednej strony w dojrzewaniu aplikacji i coraz większej przewidywalności ich zachowania (co zmniejsza korzyści z korzystania z chmury publicznej), a z drugiej - w potrzebie zachowania kontroli nad miejscem przetwarzania danych, a zwłaszcza danych osobowych.

Grzegorz Olszewski, wiceprezes zarządu Banku Pekao SA, nadzorujący Pion Technologii i Operacji podkreśla, że zarząd banku uważnie śledzi możliwości, jakie oferują technologie chmurowe.

- W szczególności doceniamy nieograniczoną skalowalność mocy obliczeniowej i przestrzeni składowania danych, a także inne efektywne, zaawansowane usługi. Już teraz wykorzystujemy selektywnie usługi chmurowe czołowych dostawców dla wsparcia niekrytycznych (nieprzetwarzających danych prawnie chronionych) aktywności i procesów w organizacji. Równolegle przygotowujemy się do znacznie szerszego wykorzystanie usług tego typu. Nasza strategia zakłada wykorzystanie usług chmurowych (modele IaaS, PaaS oraz SaaS) oferowanych przez różnych publicznych dostawców chmurowych w selektywnych obszarach, których ramy wyznacza podejście regulatorów i prawo bankowe - mówi Grzegorz Olszewski.

Nie ma on wątpliwości, że wykorzystanie nowoczesnych, łatwo dostępnych i skalowanych usług chmurowych zaczęło odgrywać bardzo ważną rolę w sektorze bankowym i będzie stanowić naszą przewagę konkurencyjną w przyszłości.

- Mamy jednak pełną świadomość ograniczeń regulacyjnych, które wyznaczają przestrzeń możliwych do realizacji rozwiązań w chmurach publicznych. Obserwujemy zmianę stanowiska regulatora wobec przetwarzania danych w chmurze obliczeniowej, dlatego planujemy efektywnie wykorzystać tę okazję do znacznego rozszerzenia zakresu współpracy z dostawcami chmurowymi - zapowiada Grzegorz Olszewski.

I rzeczywiście z raportu Accenture wynika, że w przypadku polskich banków największą niewiadomą przy inwestycjach w chmurę są kwestie związane z regulacjami, a także brak odpowiedniego doświadczenia w procesach związanych z wdrażaniem chmury. Banki wskazują na niejasne lub niepełne przepisy prawa, a także na regulacje, które nie ułatwiają, a wręcz ograniczają wdrażanie chmury.

Problemem, z którym muszą mierzyć się banki, jest także brak lub niewielkie doświadczenie zespołów IT we wdrażaniu chmury. Wyzwaniem dla sektora jest także wysiłek, jaki trzeba włożyć w przebudowę lub migracją aplikacji, tak aby działały w chmurze obliczeniowej.

Czy sytuację tę poprawić może wydany na początku tego roku i aktualizowany w końcu marca przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) długo oczekiwany przez branżę komunikat dotyczący przetwarzania przez podmioty nadzorowane informacji w chmurze obliczeniowej publicznej lub hybrydowej, czyli tzw. komunikat chmurowy?

UKNF rekomenduje m.in., by serwery obsługujące chmurę, czyli centra przetwarzania danych (CPD) były zlokalizowanych na terenie państw należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Lokalizację powinna wskazywać umowa z dostawcą usług chmurowych.

Urząd wskazuje też kluczowe elementy, jakie powinny zostać uwzględnione przed rozpoczęciem korzystania z usług chmurowych. Chodzi m.in. o szacunki dotyczące ryzyka, klasyfikację danych pod kątem ich znaczenia, a także o określenie minimalnych wymagań, jakie związane są z przetwarzaniem informacji w chmurze obliczeniowej.

W marcu natomiast Związek Banków Polskich opublikował "Standard wdrożeń w chmurze obliczeniowej" tzw. PolishCloud zawierający praktyczną analizę wszystkich istniejących aktów prawnych związanych z zagadnieniem usługi chmurowej dla sektora finansowego. Dokument stanowi kompleksowy przewodnik po procedurach, niezbędnej dokumentacji oraz poszczególnych etapach procesów wdrożeniowych cloud computingu w bankach.

Lech Szczuka, koordynator ds. chmury w Asseco Poland, uważa, że komunikat chmurowy UKNF to istotny krok w upowszechnianiu chmury w bankach.

- Aktualnie na rynku obserwujemy stale rosnące zainteresowanie rozwiązaniami chmurowymi. Styczniowy komunikat KNF był jednym z czynników tej sytuacji. Był to wyraźny sygnał dla podmiotów regulowanych, ale również dla całego rynku wskazujący, że rozwój w kierunku chmury jest nie tylko akceptowany, ale również pożądany. Po pięciu miesiącach wyraźnie odczuwamy efekty tego dokumentu - bankowość jest jednym z sektorów, wśród których widzimy większą gotowość do przejścia na chmurę. Kolejnym czynnikiem, który na to wpłynął, jest pandemia COVID-19, z którą rynek boryka się od marca. Nasza gospodarka potrzebuje w obecnej sytuacji innowacyjnych rozwiązań, aby móc się efektywnie rozwijać, a chmura daje takie możliwości. Istotne jest więc zarówno wydanie komunikatu, jak również fakt, że pojawił się on w kluczowym momencie - uważa Lech Szczuka.

Ruch KNF oraz inicjatywę ZBP w sprawie PolishColud pozytywnie ocenia np. Bank Ochrony Środowiska. Według zarządu banku komunikat chmurowy był oczekiwany przez sektor finansowy, gdyż wcześniejsze regulacje rodziły istotne wątpliwości co do interpretacji. Najświeższy komunikat doprecyzowuje natomiast zagadnienia regulacyjne, choć obszar regulacji jest na tyle rozległy, że sposób spełnienia zgodności z daną regulacją pewnie będzie ewoluował z czasem, z nowymi doświadczeniami.

BOŚ bardzo pozytywnie ocenia także inicjatywę ZBP, która zaowocowała wytworzeniem dokumentacji PolishCloud. Według BOŚ jest ona doskonałym przykładem synergii działań z UKNF w obszarze cloud computingu. Zarząd BOŚ jest przekonany, że połączenie nowego komunikatu chmurowego oraz standardu PolishCloud już w niedługim horyzoncie czasowym spowoduje pierwsze wdrożenia w chmurze, także w BOŚ.

Nie wszyscy podzielają ten optymizm i uważają, że UKNF w kwestii chmury jest wciąż zbyt zachowawczy.

- Nowy komunikat UKNF nie wprowadza istotnych ułatwień formalno-regulacyjnych w adaptapcji rozwiązań chmurowych. O ile UKNF dopuszcza uproszczony model wdrożenia chmury dla środowisk testowych lub systemów niezawierających danych objętych tajemnicą bankową, to większość wymogów i ograniczeń zawartych w poprzednim komunikacie nadal istnieje dla rozwiązań produkcyjnych. W rezultacie "narzut formalno-regulacyjny" - poprzez dodatkowe koszty zapewnienia i utrzymania zgodności,  jak i wynikający z niego długi "time-to-market" - coraz bardziej utrudnia konkurencyjność polskiego sektora bankowego wobec innych graczy rynkowych, takich jak na przykład fintechy. Bank Millennium wykorzystuje obecnie rozwiązania chmurowe w obszarach niewymagających przetwarzania danych klientów np. w środowisku testowym PSD2. Bank prowadzi również prace rozwojowe w obszarze wykorzystania rozwiązań AI w chmurze - komentuje Jakub Tomczyk, dyrektor Departamentu Zarządzania Aplikacjami i Procesami IT w Banku Millennium.

Sławomir Soszyński, wiceprezes zarządu ING Banku Śląskiego odpowiedzialny za Pion Tech i bezpieczeństwo IT, zwraca uwagę, że komunikat UKNF jest realizacją działań zapowiedzianych przez urząd w ramach Cyfrowej Agendy Nadzoru i jest pozytywnym sygnałem dla całego sektora bankowego.

- W mojej ocenie głównym celem komunikatu jest usystematyzowanie pojęć oraz wymogów związanych z przetwarzaniem danych w chmurze publicznej lub hybrydowej. Tym samym, nie ma tutaj zmian regulacyjnych w zakresie przepisów obowiązujących banki np. w kontekście tajemnicy bankowej czy też bezpieczeństwa przetwarzania danych. W praktyce oznacza to trudność uzyskania zgody regulatora na przetwarzanie danych produkcyjnych i prawnie chronionych w chmurze publicznej poza granicami RP - a właśnie takie rozwiązania są atrakcyjne dla sektora finansowego ze względu na potencjał nowych funkcjonalności i możliwości. Dodam również, że obecnie największą nadzieją sektora finansowego są ostatnie doniesienia prasowe w zakresie lokalnych wdrożeń chmury publicznej przez dwóch kluczowych dostawców, Microsoft i Google - mówi Sławomir Soszyński.

Według niego, kluczowym problemem w Polsce i wciąż nierozwiązanym, pozostaje relatywnie mały rynek specjalistów IT, którzy wiedzą jak projektować i budować nowoczesne rozwiązania technologiczne oparte o rozwiązania chmury obliczeniowej.

- W ING korzystamy z rozwiązań w modelu SaaS dla wybranych niekrytycznych serwisów oraz nieprodukcyjnych elementów platform. Jednocześnie ING posiada swoją wewnętrzną chmurę obliczeniową na poziomie IaaS jak i PaaS, która jest w pełni skalowalna i zoptymalizowana pod kątem biznesowym. Pracujemy nad dalszym przeprojektowaniem istniejących aplikacji biznesowych do architektury mikro-serwisowej, bazującej na integracji typu all-API i będących cloud-native - informuje Sławomir Soszyński.

Z kolei Michał Plechawski, dyrektor zarządzający ds. informatyki i technologii w mBanku podchodzi do komunikatu chmurowego UKNF neutralnie.

- Oceniamy go zasadniczo dobrze, jako krok we właściwą stronę. Nie ma to jednak wpływu na naszą realizację strategii chmurowej, konsekwentnie ją dalej kontynuujemy. Obecnie wykorzystujemy chmurę szeroko w naszych spółkach. Jesteśmy też w trakcie kilku projektów wykorzystujących chmurę również w samym banku -  mówi Michał Plechowski.

Nie brakuje też głosów, że dla sektora bankowego ważniejszym bodźcem do inwestowania w cloud computing niż komunikaty UKNF czy inicjatywa ZBP może być drogą, jaką idą największe banki. I tak Accenture uważa, że ważną rolę w rozwoju i wdrażaniu chmury odgrywa Operator Chmury Krajowej, czyli projekt banku PKO BP oraz Polskiego Funduszu Rozwoju. W maju PKO BP ogłosił, że przygotowuje się do przeniesienia swojej architektury informatycznej do Chmury Krajowej. Migracja jest częścią strategii cyfryzacji przyjętej przez bank jesienią 2019 r.

W pierwszej kolejności w Chmurze Krajowej zapewniono środowisko testowe i deweloperskie. Następnie stworzono 11 tys. wirtualnych stanowisk pracy dla doradców bankowych, które są obecnie uruchamiane. Aktualnie trwa przenoszenie serca infrastruktury IT PKO BP, czyli systemu Alnova, na platformę przyjazną chmurze.

Bank w ten sposób realizuje projekt Road to Cloud. Docelowo za trzy lata kluczowe biznesowe systemy informatyczne banku mają działać w chmurze obliczeniowej opartej o architekturę hybrydową (jednoczesne korzystanie z zasobów chmury publicznej oraz zabezpieczanie zasobów przy użyciu środowiska prywatnego).

Dodatkowo PKO BP dzięki usługom chmurowym chce wykreować dodatkową wartość biznesową dla swoich klientów, pomóc polskim firmom w procesie cyfryzacji. Bank przekonuje, że dzięki migracji do chmury zapewnia sobie elastyczną i skalowalną infrastrukturę, która przyspiesza wdrażanie nowych projektów, a przy okazji rozwija kompetencje pracowników w zakresie technologii chmury obliczeniowej.

Według PKO BP, obecny czas pandemii sprzyja tej strategii. Usługi chmurowe w warunkach izolacji spowodowanej pandemią koronawirusa skuteczniej zapewniają ciągłość podstawowych procesów biznesowych (pracy zdalnej, komunikacji na odległość, zarządzania opartego na technologiach wideo i głosowych), jak również koordynację działania krytycznych dla przedsiębiorstwa systemów i procesów produkcyjnych.

Na początku czerwca natomiast ZBP, Microsoft, Google Poland, Operator Chmury Krajowej, Accenture oraz kancelaria Kochański & Partners nawiązały współpracę w celu promocji rozwiązań chmury obliczeniowej w sektorze bankowym w Polsce. Podmioty te opracowały projekt PolishCloud Academy, w ramach którego będą prowadzić bezpłatne szkolenia i warsztaty z zakresu wdrożeń chmurowych dla przedstawicieli instytucji finansowych.

- Biorąc pod uwagę, że organizacje zaangażowane w inicjatywę PolishCloud Academy to czołowi gracze w swoich sektorach, a opracowany wspólnie program szkoleniowy zapewnia kompleksowe i jednocześnie zróżnicowane, ze względu na kompetencje adresatów źródło informacji, sprawne przejście polskich banków do chmury jest coraz bliższe - podkreśla ZBP.

Niewątpliwie, udostępnienie standardów i najlepszych praktyk, a także adaptacja bezpiecznych modeli wykorzystania chmury przez sektor może przyspieszyć wdrażanie cloud computing w bankach. Jak jednak zwraca uwagę Accenture niektóre obszary, krytyczne dla bezpieczeństwa finansowego mogą być znacznie trudniejsze do przeniesienia z perspektywy transformacyjnej i nie będą szybko poddawały się zmianom.

Marek Jaślan

***

Trwa wielka loteria na 20-lecie Interii!

Weź udział i wygraj! Każdego dnia czeka ponad 20 000 złotych - kliknij i sprawdź

W tym roku świętujemy swoje 20-lecie i mamy dla Ciebie niespodziankę. Masz szansę wygrać wielką gotówkę już dziś! Zapraszamy do udziału w Multiloterii. Każdego dnia do wygrania minimum 20 000 złotych, a w wybrane dni grudnia nawet 40 000 złotych! Dołącz do tysięcy internautów biorących udział w grze! Kliknij link GRAM o duże pieniądze już teraz!