Co czwarty Polak w ogóle nie oszczędza. Padły konkretne powody

• 54 proc. Polaków odkłada co miesiąc maks. 500 zł
• Najczęściej oszczędzamy na tzw. czarną godzinę (30 proc.)
• 19 proc. Polaków woli odkładać pieniądze do skarbonki
• 26 proc. Polaków nie oszczędza wcale
• 57 proc. Polaków musiało w ciągu ostatniego roku sięgnąć po oszczędności

Wyniki badania zleconego przez VeloBank pokazują, że większość Polaków stara się regularnie oszczędzać. Co miesiąc - lub częściej - pieniądze odkłada niemal co trzeci z nas, a podobny odsetek stara się robić to przez większość miesięcy w roku. W czasach wysokiej inflacji sposób w jaki oszczędzamy pieniądze jest jeszcze ważniejszy niż zwykle, bo pozostawione samym sobie szybko tracą wartość. Oszczędności zanosimy zwykle do banku i umieszczamy na koncie oszczędnościowym (34 proc.), rachunku osobistym (30 proc.) oraz na lokacie (21 proc.) Według danych NBP w sierpniu wartość nowych i renegocjowanych lokat Polaków przekroczyła 76 mld zł. Wśród pozostałych metod oszczędzania co dziesiąta osoba inwestuje w akcje i obligacje, a 8 proc. w nieruchomości lub złoto. Wciąż jednak 19 proc. Polaków trzyma pieniądze w "skarpecie", a jeszcze więcej nie gromadzi żadnych dodatkowych środków i to nie zawsze ze względu na brak możliwości. Sceptycznym podejściem do oszczędzania wyróżniają się osoby młode - aż 39 proc. z nich nie odkłada, bo nie widzi w tym sensu, nie potrafi lub woli korzystać z pieniędzy tu i teraz.

Dla 31 proc. osób, które oszczędzają jest to comiesięczny obowiązek, a jeśli mają okazję to robią to nawet częściej. Co trzecia odkładająca osoba przyznaje, że stara się robić to regularnie co miesiąc, ale nie zawsze jej się to udaje. Pozostali robią to nieregularnie, gdy im się uda (27 proc.) oraz okazjonalnie, gdy otrzymają dodatkowe środki (8 proc.), np. premię czy spadek.

W skali miesiąca udaje nam się odłożyć najczęściej od 200 do 500 zł - tak deklaruje jeden na czterech badanych. Najmniejsze kwoty, nie przekraczające 100 zł odkłada 13 proc. z nas. Z kolei powyżej 1 tys. zł jest w stanie wygospodarować 18 proc. respondentów.

Najczęściej odłożone środki mają stanowić zabezpieczenie na czarną godzinę (30 proc.). Spory odsetek oszczędza bez konkretnego celu, aby mieć po prostu pieniądze (22 proc.). 15 proc. zbiera z myślą o konkretnym zakupie (np. mieszkania, samochodu), a taki sam odsetek z myślą o zabezpieczeniu się na starość.

W badaniu zapytano też Polaków o to czy w ostatnim roku musieli naruszyć swoje oszczędności. Na taki krok zdecydowała się ponad połowa odkładających (57 proc.), w tym co trzeci tylko raz, a w 24 proc. przypadków - częściej. Zwykle powodem było nadejście tzw. czarnej godziny, czyli pojawienie się niespodziewanego wydatku np. konieczność naprawy samochodu czy sprzętu domowego, na co wskazało 28 proc. respondentów. Niemal co piąta osoba zrobiła to z powodu wyższych kosztów życia. W niemal co szóstym przypadku zgromadzone środki pozwoliły na realizację marzeń i planów (16 proc.).

Polacy chętnie oszczędzają, ale wciąż spora grupa (26 proc.) nie robi tego wcale. W zdecydowanej większości po prostu wszystko pochłaniają ich bieżące wydatki. 8 proc. ankietowanych twierdzi, że woli korzystać z pieniędzy na bieżąco, co dwudziesty deklaruje, że po prostu nie potrafi oszczędzać, a 4 proc. nie widzi sensu oszczędzania. Wyróżniają się tu osoby młode (18-24 lata) - zdecydowanie częściej wskazują, że nie gromadzą środków na przyszłość, bo wolą korzystać z pieniędzy tu i teraz (13 proc.). Tyle samo ich rówieśników nie widzi sensu w oszczędzaniu - to ponad trzy razy wyższy odsetek od średniej dla wszystkich dorosłych Polaków. 13 proc. osób młodych twierdzi, że nie umie oszczędzać.

- Oszczędzania warto uczyć się od najmłodszych lat, bo jak pokazuje nasze badanie dodatkowe środki mogą się przydać w każdej chwili. W perspektywie ostatniego roku służyły jako finansowe koło ratunkowe ponad połowie odkładających. Dodatkowo, im szybciej zaczniemy tym większe szanse, że ta poduszka finansowa będzie rosnąć z czasem. Zacząć można naprawdę od niewielkich sum - przekonuje Dawid Zaleśny, kierownik Sekcji Depozytów w biurze produktów oszczędnościowych i rachunków w VeloBank.

Wojciech Szeląg

Metodologia: Badanie "Świnka skarbonka czy lokata. Jak oszczędzają Polacy?" zostało przeprowadzone na panelu Ariadna na ogólnopolskiej próbie liczącej N=1038 osób w terminie 6-11 października 2023 r. Kwoty dobrane według reprezentacji w populacji Polaków w wieku 18 lat i więcej dla płci, wieku i wielkości miejscowości zamieszkania. Metoda badawcza: CAWI.