Czeka nas stagnacja spożycia prywatnego - raport NBP

- Wyraźny wzrost dochodów do dyspozycji brutto gospodarstw domowych w pierwszej połowie br. jest mało prawdopodobny ze względu na słabszą aktywność gospodarczą w Polsce oraz pogarszającą się sytuację na rynku pracy. Z drugiej strony, już od II kwartału 2011 roku obserwuje się osłabienie popytu konsumpcyjnego, któremu w III i IV kwartale 2012 r. dodatkowo towarzyszyły ujemne tempa wzrostu konsumpcji dóbr trwałych" - napisano w raporcie NBP.

"Nadal jednak dynamika spożycia prywatnego znajduje się powyżej dynamiki dochodów, co biorąc pod uwagę tendencje do zaostrzania kryteriów udzielania kredytów konsumpcyjnych przez banki, wydaje się sugerować, że w najbliższych kwartałach będzie kontynuowana stagnacja spożycia bez większych zmian ze strony oszczędności dobrowolnych" - dodano.

W raporcie zaznaczono, że w IV kwartale 2012 r. realne dochody do dyspozycji brutto sektora gospodarstw domowych spadły w ujęciu rocznym o 2,0 proc. wobec wzrostu o 0,3 proc. w poprzednim kwartale, natomiast w całym 2012 roku obniżyły się o 0,8 proc. Spadek dochodów do dyspozycji brutto nastąpił przy ujemnych dynamikach dochodów z pracy najemnej i salda dochodów z własności oraz przy malejącym tempie wzrostu nadwyżki operacyjnej brutto.

"Spożycie prywatne w IV kwartale 2012 roku wzrosło realnie o 0,1 proc. r/r wobec spadku o 0,2 proc. r/r w poprzednim kwartale, a jego dynamika znajduje się w trendzie spadkowym (według danych GUS za I kwartał br. stagnacja spożycia była kontynuowana, a tempo wzrostu spożycia indywidualnego wyniosło 0 proc. r/r)" - napisano.

"Początkowo, obniżanie się dynamiki spożycia prywatnego było związane z coraz niższym tempem wzrostu konsumpcji dóbr nietrwałych przy relatywnie wysokim poziomie konsumpcji dóbr trwałych. Jednakże w drugiej połowie 2012 roku obserwuje się odwrócenie tej tendencji. Podczas gdy dynamika konsumpcji dóbr nietrwałych utrzymywała się na w miarę stabilnym poziomie, wyraźnie obniżyła dynamika konsumpcji dóbr trwałych" - dodano.

Autorzy raportu zaznaczają, że stopa oszczędzania w IV kwartale 2012 roku po korekcie sezonowej wyniosła 6,9 proc., a stopa inwestowania 8,5 proc.

"Zwiększenie się stopy oszczędzania w III oraz IV kwartale 2012 roku wynikało wyłącznie ze wzrostu wyceny wartości aktywów gospodarstw domowych trzymanych w rezerwach ubezpieczeniowych. Jednocześnie stopa oszczędności dobrowolnych obniżyła się do zera. W obecnej strukturze generowania oszczędności w gospodarce narodowej dominuje sektor przedsiębiorstw, natomiast istotnie zmniejsza się rola sektora gospodarstw domowych" - napisano.

NBP zaznacza, że w IV kwartale 2012 roku aktywa finansowe gospodarstw domowych powiększyły się łącznie o 10,9 mld zł, co stanowi jedynie połowę ich przyrostu sprzed roku.

"Dodatnie transakcje realizowano głównie w formie depozytów. W ciągu IV kwartału na lokatach bankowych przybyło 16,4 mld zł. Nadal występowało umiarkowane zainteresowanie nabywaniem jednostek funduszy inwestycyjnych, które przyrosły o 1,4 mld zł. Silnie ograniczono natomiast aktywa zainwestowane wcześniej w akcje spółek notowanych i nienotowanych na giełdzie oraz w inne udziały kapitałowe, redukując je łącznie o 10,6 mld zł. Pomniejszono także o 1,2 mld zł aktywa finansowe ulokowane w dłużnych papierach wartościowych" - napisano.

"Ponadto obniżyły się zasoby gotówki w posiadaniu gospodarstw domowych. Nowe zobowiązania finansowe kontynuowały w IV kwartale 2012 roku silny trend spadkowy, gospodarstwa domowe zaciągnęły je w łącznej kwocie 3,1 mld zł, co stanowiło niespełna 1/3 wartości zobowiązań zrealizowanych przed rokiem. Wśród nich transakcje z tytułu nowo udzielonych pożyczek i kredytów, zrealizowano w kwocie 1,6 mld zł, stanowiącej zaledwie ok. 20 proc. wartości transakcji z tytułu zobowiązań finansowych z IV kwartału 2011 roku" - dodano.

Jak zaznaczają autorzy raportu NBP, dane monetarne wskazują na kontynuację w I kwartale 2013 roku przyrostu inwestycji gospodarstw domowych w aktywa finansowe.

"Można oczekiwać zbliżonego do poprzedniego kwartału zwiększenia depozytów, dalszego spadku inwestycji finansowych w akcje spółek, ograniczenia zaangażowania w kapitałowe fundusze ubezpieczeniowe, ale też utrzymania zainteresowania funduszami inwestycyjnymi" - napisano.

"Należy spodziewać się pewnego ożywienia na rynku kredytowym i zwiększenia zadłużenia gospodarstw domowych, głównie w związku z zaciąganiem kredytów mieszkaniowych, a także osłabiania tendencji spadkowej w obszarze kredytów konsumpcyjnych" - dodano.