Czym powinien zająć się nowy prezydent?

Co proponują eksperci

prof. Mirosław Granat, UMCS w Lublinie

Inicjatywy ustawodawcze nowego prezydenta zależą oczywiście od indywidualnych priorytetów osoby, która zostanie wybrana. Istnieje jednak kilka spraw, którymi prezydent powinien natychmiast się zająć. Jeśli chodzi o ustrój społeczno-gospodarczy, najważniejsza jest reforma służby zdrowia. Prezydent powinien być tym organem, który rządzących przynagla, a także aktywnie włącza się w walkę o jakość prawa. Powinien być bardziej krytyczny wobec poziomu legislacyjnego ustaw, które trafiają do niego, zainicjować jakiś proces zmian, który wymusiłby zapewnienie wykonywania wyroków Trybunału Konstytucyjnego. Już proponowano, aby wyposażyć prezydenta w prawo do wydawania rozporządzeń służących wykonaniu wyroków Trybunału Konstytucyjnego. Poprzedni prezydent nie wykorzystał swoich kompetencji w zakresie poprawy legislacji. Mógł częściej proponować własne projekty ustaw i kierować do Trybunału wnioski o zbadanie ustaw, które budzą wątpliwości co do zgodności z konstytucją.

prof. Cezary Mik, UKSW w Warszawie

Jako specjalista w prawie europejskim kładę nacisk na konieczność wykonywania prawa wspólnotowego. Natomiast inicjatywy ustawodawcze nie powinny w większości należeć do prezydenta, ale raczej do rządu. Polski system prawny jest tak skonstruowany, że nie powinno się oczekiwać od prezydenta nadzwyczajnej aktywności inicjatywnej. To do rządu należy przede wszystkim ta inicjatywa, natomiast inicjatywa prezydencka jest wyjątkiem, a nie zasadą. Ponieważ w rękach rządu leży inicjatywa ustawodawcza, wszystkie pozostałe podmioty, jak prezydent i posłowie, są podmiotami uzupełniającymi, względnie korygującymi. W ustroju, jaki panuje w Polsce, inną sytuację można określić jako chorą.

prof. Jadwiga Staniszkis, Uniwersytet Warszawski

Sprawy, którymi trzeba się szybko zająć, to uporządkowanie finansów publicznych. Bardzo ważną rzeczą jest wprowadzenie poprawki do budżetu na obligatoryjne dożywianie dzieci. Powinien się tym zająć nowy rząd, ale dobrze by było, gdyby prezydent dodatkowo włączył się w te działania i wsparł je swoimi inicjatywami. Jeżdżąc dużo po Polsce, można zaobserwować, jak wiele dzieci jest niedożywionych. Takie rozwiązanie uspokoi życie wielu rodzin w Polsce.
Ważna jest także reforma służby zdrowia, ale ona wymaga dokładnego przedyskutowania. Poza tym prezydent powinien dążyć do uporządkowania prawa poprzez maksymalne jego uproszczenie. W projektach proinwestycyjnych musi zwrócić uwagę na ulgi podatkowe i inne kwestie, które są ważne dla przedsiębiorców. Dobrze by było, gdyby nowy prezydent zdecydowanie obniżył koszty utrzymania swojej kancelarii.

prof. Antoni Kamiński, Instytut Nauk Politycznych PAN

Sprawy, którymi powinien się zająć prezydent, podzieliłbym na trzy grupy. Pierwsza z nich, za którą opowiada się 2/3 opinii publicznej, to kwestia zmiany systemu wyborczego w Polsce. Należałoby wprowadzić ordynację jednomandatową, gdyż ordynacja mieszana, co pokazują wybory w Niemczech, stwarza pewne ograniczenia. Natomiast jednomandatowa ordynacja gwarantuje państwu silny rząd.
Kolejne kwestie, które wymagają zmiany, to: reforma systemu stanowienia prawa oraz reforma sądownictwa i wymiaru sprawiedliwości. Przede wszystkim to rząd musi odpowiadać za prawo oraz nadzorować proces tworzenia ustaw. Powinien także interesować się tym, w jaki sposób ustawy są modyfikowane przez Sejm, aby nie było przypadkowych zmian w ich treści. Dlatego niezwykle ważne jest uszczelnienie systemu tworzenia prawa przed przypadkowymi interwencjami. Istotny jest także wzmocniony mechanizm kontrolny ze strony prawników, którzy powinni kontrolować to, co się dzieje na szczeblu władzy wykonawczej i ustawodawczej.
Natomiast trzecią dziedziną, w której także należy szybko wprowadzić zmiany, jest ustrój administracyjny.

prof. Stanisław Gebethner, Uniwersytet Warszawski

Inicjatywa prezydenta jest skuteczna tylko wtedy, gdy dane prawo zostanie uchwalone. Jeżeli ma on przeciwną sobie większość w parlamencie, nie może wiele zdziałać. Prezydent Aleksander Kwaśniewski przedłożył w poprzednim Sejmie inicjatywę dotyczącą stanów nadzwyczajnych, ale nie skutkowało to uchwaleniem ustawy w tym kształcie, a projekt odłożono na półkę. Dlatego wykonywanie prawa inicjatywy jest de facto bardzo ograniczone.
Jestem przeciwny nadużywaniu inicjatywy ustawodawczej przez prezydenta i przez posłów. Głównym inspiratorem procesu ustawodawczego powinien być rząd. To on realizuje określony program, określone cele polityczne i to on powinien występować z inicjatywami ustawodawczymi.

Kamila Latosińska, Łukasz Kuligowski

Czego oczekują przedsiębiorcy?

Maciej Potapczyk, dyrektor zarządzający Getronics Polska

Od nowego prezydenta oczekuję przede wszystkim, że będzie konsekwentnie dążył do zmiany wizerunku prywatnych przedsiębiorców w Polsce. Od wielu lat, a także w zakończonej kampanii, malowano przed oczami społeczeństwa ich obraz jako krwiożerczych kapitalistów, którzy stanowią wprost zagrożenie dla narodu. Czas się stanowczo sprzeciwić takiej demagogii. Ponadto chcę, by działał na rzecz obniżania podatków, ograniczenia wpływów państwa w gospodarce, w tym skasowania kilku ministerstw i zbędnych instytucji, dalszego upowszechniania własności prywatnej.

Katarzyna Łasak, dyrektor generalny Institute for International Research

Jako przedsiębiorca i obywatelka płacąca podatki oczekuję, że prezydent zrobi wszystko, aby państwo służyło ludziom, a nie, jak często się zdarza, było dla nich zawadą. Trzeba wreszcie zapalić zielone światło dla inicjatyw, które doprowadzą do podniesienia jakości polskiego prawa. Nasz kraj ma wszelkie dane do tego, by mieć kompetentnych i cieszących się uznaniem urzędników, a także sprawne urzędy.

Harry Schur, prezes STOEN S.A.

Jestem obcokrajowcem, więc nie mogę wypowiadać się na temat moich osobistych oczekiwań w stosunku do nowego Prezydenta RP. Jednakże jako kierujący spółką zatrudniającą blisko 1400 pracowników chciałbym, aby nowy prezydent wspierał rozwój polskiej gospodarki i poprawę jej konkurencyjności na światowych rynkach. Sektor energetyczny, w którym działa STOEN, może mieć znaczący wpływ na poprawę efektywności gospodarczej kraju, ponieważ wydatki na energię w wielu branżach stanowią szalenie istotną część kosztów i bezpośrednio wpływają na wyniki finansowe firm. Dlatego mam nadzieję, że prezydent poprze inicjatywy zmierzające do usunięcia barier pełnej konkurencyjności w branży.

Ryszard Łada, prezes Motorola Polska, wiceprezes Amerykańskiej Izby Handlowej w Polsce

Prezydent powinien przyczynić się do podejmowania działań na rzecz podnoszenia profesjonalizmu urzędników. Cieszyłbym się, gdyby dzięki niemu cały system administracji państwowej stał się bardziej przejrzysty i przyjazny dla przedsiębiorców. Zakładam, że z takimi inicjatywami powinien wystąpić, bo ma wpływ zarówno na kształt, jak i prace rządu. Mam także nadzieję, że będzie umacniał stosunki gospodarcze z sąsiadami, co pozwoli na pogłębienie współpracy ekonomicznej pomiędzy firmami z tych państw. Liczę na zacieśnienie współpracy ze Stanami Zjednoczonymi. Sądzę, że nowy prezydent powinien także w miarę swoich możliwości stymulować prywatyzację, która jest pożądana dla rozwoju gospodarczego Polski.