Emerytalny bonus dla samozatrudnionych

Samozatrudnieni prowadzący taką działalność przez większość swojej aktywności zawodowej w najlepszym wypadku dostaną emeryturę minimalną - dziś jest to 1200 zł brutto.

- Będzie to grupa z najniższymi  świadczeniami wypłacanymi przez ZUS i już obecnie są one zdecydowanie niższe od średniej emerytury osób pracujących, bo prawie wszyscy prowadzący działalność płacą najniższą dopuszczalną składkę, liczoną od 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia. To oznacza, że w większości dostaną w przyszłości gwarantowaną emeryturę minimalną, która dziś wynosi 1200 zł brutto. Szanse na uzyskanie wyższego świadczenia są niewielkie, zwłaszcza jeśli takie osoby prowadzą działalność gospodarczą przez większą część swojej aktywności i już tylko w nowym systemie (po 1999 roku czyli po reformie emerytalnej, która uzależnił wysokość  świadczeń od wpłaconych do ZUS składek emerytalnych - red.) i nie mają tzw. kapitału początkowego - mówi Łukasz Kozłowski, główny ekonomista Federacji Przedsiębiorców Polskich.

Jak zaznacza, choć te świadczenia będą bardzo niskie i to tak będą proporcjonalnie wysokie w stosunku do tego ile zostało wpłacone do ZUS i osoby te dostaną minimalną emeryturę tylko dzięki temu, że będą mieć okres składkowy (dla kobiet jest to 20 lat, a dla mężczyzn 25 lat) uprawniający ich do  tego świadczenia - dodaje Kozłowski.

W związku z tym, że przedsiębiorcy płacą proporcjonalnie niskie składki powinni indywidualnie dbać o zabezpieczenie swojej przyszłej emerytury.

Tej grupy nie obejmują Pracownicze Plany Kapitałowe, które mają częściowo zapełnić lukę spadku dochodów na emeryturze w przypadku osób pracujących, ale samozatrudnieni mogą skorzystać z innego rozwiązania, które wprowadzono z myślą o nich. Od stycznia 2021 będą mieli dodatkowo wyższy limit wpłat na korzystne podatkowo Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego.

Standardowa wpłata na IKZE nie może przekroczyć 1,2 krotności  średniego wynagrodzenia w gospodarce. W tym roku limit wynosi 6 272,40 zł. Co roku można też odliczyć kwotę, która została wpłacona na IKZE od podstawy opodatkowania.

W 2020 roku z tytułu wpłat na IKZE można obniżyć podatek nawet o 2007,16 zł (wariant w przypadku maksymalnej kwoty wpłat na IKZE oraz opodatkowania stawką 32 proc.). W przypadku opodatkowania stawką 17 proc.  maksymalna kwota ulgi wyniesie 1066,30 zł, a stawką liniową 19 proc. będzie to 1191,57 zł.

Przy skorzystaniu z wyższego limitu samozatrudnieni od przyszłego roku będą mogli wpłacić wyższa kwotę (zostanie dopiero ustalona, ale dziś byłoby to około 9,4 tys. zł) i uzyskać wyższy odpis podatkowy.

- Myślę, że większość samozatrudnionych ma świadomość tego, że płacąc niskie składki będą mieć niskie emerytury i muszą z bieżących nadwyżek oszczędzać indywidualnie - dodaje Kozłowski.

Problem polega jednak na tym, że kolejne rządy majstrują przy systemie emerytalnym. Dramatyczne w skutkach były obietnice, że OFE będą lekiem na niskie emerytury (a nie mogły być, bo środki pochodziły z części obowiązkowej składki emerytalnej), potem za koalicji PO-PSL zdecydowano się na rozbiór OFE,  co na lata podkopało zaufanie do systemu. Teraz z kolei za rządów PiS mamy działania przeciwskuteczne. Z jednej strony wprowadzono PPK, czyli sensownie skonstruowany program dobrowolnego oszczędzania na emeryturę, a z drugiej na fali obietnic wyborczych rząd ostentacyjnie przyznaje trzynastą i czternastą emeryturę, co obniża poczucie odpowiedzialności za swoje przyszłe świadczenie, bo utrwala podejście, że "jakoś to będzie".

Warto też pamiętać, że choć takie mechanizmy jak np. mały ZUS Plus politycy nazywają ulgami dla przedsiębiorców i umożliwiają one czasowe płacenie niższych składek, to odbywa się to kosztem niższej emerytury w przyszłości.

Moniak Krześniak-Sajewicz