Energetyczna strategia rządu zbyt mało ambitna. Potrzebny większy nacisk na innowacyjne źródła
- Opieranie polskiej energetyki w 60 proc. na węglu to mało ambitny cel na 2040 rok - ocenia Jerzy Kurella, były prezes Tauronu i PGNiG. Jak podkreśla, projekt "Polityki energetycznej Polski do 2040" kładzie zbyt mały nacisk na pozyskiwanie energii z innowacyjnych technologii i odnawialnych źródeł, a zbyt duży - na samowystarczalność energetyczną. - Dla gospodarstw domowych i przemysłu ważniejsza staje się efektywność energetyczna i niższe ceny energii, a nie wyłącznie kwestia bezpieczeństwa energetycznego - podkreśla ekspert Instytutu Staszica.
- Projekt "Polityki energetycznej Polski do 2040 roku" jest dokumentem życzeniowym. To jest jego wada, ponieważ nie jest to plan konkretnych działań rządu, a raczej wyrażenie woli i chęci. Rządowa strategia powinna być konkretnym planem działań, swoistym zobowiązaniem państwa, z jasno określonymi kamieniami milowymi, skwantyfikowanymi celami, symulacją kosztów i wskazanymi ścieżkami dojścia do wyznaczonych celów. PEP2040 nie została jednak opracowana zgodnie z powyższą metodologią. Ponadto, silny związek z węglem, jako głównym źródłem energii, zarysowany w tym dokumencie powoduje, że nadal możemy spodziewać się kontestacji instytucji europejskich i tego faktu nie możemy w żadnym wypadku bagatelizować - mówi Jerzy Kurella, ekspert ds. energetyki Instytutu Staszica, były prezes Tauronu i PGNiG.
Ekspert ocenia jednak, że już samo przedstawienie projektu dokumentu jest pozytywnym aspektem, ponieważ do tej pory bazujemy na założeniach przyjętych jeszcze w listopadzie 2009 roku, a więc w zupełnie innych realiach gospodarczych. W ciągu blisko dekady zaszło wiele bardzo istotnych zmian na rynku energetycznym.
Projekt "Polityki energetycznej Polski do 2040 roku" wskazuje kierunki w energetyce, które są priorytetowe dla obecnego rządu, wynikające z programu partii rządzącej. Zgodnie z jego założeniami polska energetyka do 2040 roku nadal będzie się opierać na węglu - źródła węglowe mają stanowić 60 proc. miksu energetycznego.
- W mojej opinii jest to zbyt mało ambitny cel, zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę to, że tylko 21 proc. energii ma być pozyskiwane z odnawialnych źródeł energii. To stoi w sprzeczności i z polityką klimatyczną Unii Europejskiej, i z większością dokumentów tego typu, które są przyjmowane na świecie. Ponadto, w PEP2040 nie przedstawiono fundamentalnego dla tego rodzaju dokumentu, bilansu paliwowo-energetycznego kraju. Są co prawda załączone "Wnioski z analiz prognostycznych dla sektora energetycznego", ale dotyczą one wyłącznie elektroenergetyki. Bez kompleksowego bilansu paliwowego, jak również surowcowego, bardzo trudno odnieść się do rzetelności założeń i celów projektu Polityki - mówi Kurella.
Ekspert podkreśla, że rząd powinien przykładać większą wagę do projektów ukierunkowanych na zwiększanie udziału OZE w miksie energetycznym do 2040 roku.
- Widzimy, jak szybki jest postęp w takich dziedzinach jak fotowoltaika, jak rozwija się elektromobilność. Otwierają się możliwości związane z pozyskiwaniem energii ze źródeł wodorowych. Takie jednoznaczne oparcie polityki energetycznej na zasobach węglowych nie jest najlepszym rozwiązaniem. Nie oznacza to jednak w żadnym razie, że za pięć czy dziesięć lat mamy zamykać polskie kopalnie, bo jest to nierealne i niemożliwe. Natomiast w dokumencie przedstawionym przez ME ewidentnie zbyt mały nacisk kładzie się na nowoczesne technologie związane z energetyką i na innowacyjne możliwości pozyskiwania nowych źródeł energetycznych - mówi Kurella.
Zdaniem byłego prezesa PGNiG projekt Ministerstwa Energii zbyt zachowawczo podchodzi do polityki gazowej, która ma w głównej mierze się opierać na imporcie gazu ziemnego, i wskazuje, że zamiana monopolu wschodniego na norweski niekoniecznie jak optymalnym rozwiązaniem w zakresie dostaw gazu. Zdaniem eksperta Instytutu Staszica, w strategicznym interesie Polski jest takie ukształtowanie rynku zasobów, aby maksymalnie uniezależnić się od kosztownego importu gazu ziemnego, na rzecz poszukiwania i produkcji gazu, w tym biogazu, pochodzącego z instalacji krajowych. Ambicją "Polityki energetycznej Polski do 2040 roku" powinno być doprowadzenie do sytuacji co najmniej równowagi pomiędzy importem gazu ziemnego a jego krajowym wydobyciem i produkcją. Pozwoli to przekierować znaczący strumień finansowania z kapitało chłonnych inwestycji infrastrukturalnych poza granicami Polski, na wsparcie i rozwój technologii produkcji gazu bezpośrednio w Polsce.
- Nadrzędnym celem PEP2040 jest bezpieczeństwo energetyczne kraju, ale ono nie może być traktowane jako pewnego rodzaju fetysz, który rozwiązuje nam wszystkie problemy w polskiej energetyce. Wręcz przeciwnie, musi być elementem składowym, ale nie tym najważniejszym. Nadmierne eksponowanie bezpieczeństwa energetycznego może przynieść więcej szkody niż pożytku. Dla konsumentów energii elektrycznej w Polsce, dla gospodarstw domowych i przemysłu ważniejsza staje efektywność energetyczna, poprawa konkurencyjności i co za tym idzie - niższe ceny energii, a nie wyłącznie kwestia bezpieczeństwa energetycznego - mówi Kurella.
Projekt nowej polityki energetycznej państwa podkreśla samowystarczalność jako bazę bezpieczeństwa energetycznego państwa. Jednak - zdaniem eksperta - bardzo niewiele państw na świecie może mówić o pełnej samowystarczalności energetycznej, a gospodarka i energetyka to system naczyń połączonych. Dlatego polski rząd powinien raczej postawić na budowanie relacji i powiązań z innymi państwami UE, które - w przypadku ewentualnych zakłóceń - pozwolą skorzystać z dobrodziejstw wolnego rynku. Jak podkreśla Kurella, bardzo silne podkreślanie samowystarczalności, w sytuacji kiedy Polska jest ważnym członkiem Unii Europejskiej, kłóci się z ideą otwartości i wspólnego rynku energetycznego w Europie. Stąd też pełna współpraca, pełne włączenie się polskiego systemu energetycznego w system unijnego bezpieczeństwa energetycznego powinno być strategicznym celem polityki energetycznej Polski.
- Trzeba się zastanowić nad zamianą mocno już nienowoczesnego dogmatu związanego z bezpieczeństwem energetycznym, na cele takie, jak efektywność gospodarcza, nowoczesna energetyka i energia po cenach akceptowalnych dla gospodarstw domowych i przemysłu, uzupełnione o solidarność energetyczną Europy - zaznacza Jerzy Kurella.
