Fala kontroli przejdzie przez Polskę!

Zdaniem wiceministra finansów Jacka Kapicy, upublicznienie planu kontroli Służby Celnej jest elementem transparentności funkcjonowania tej instytucji. Podczas środowego spotkania z dziennikarzami wiceminister wyjaśnił, że plan budowany jest na podstawie analiz ryzyka dotyczących poszczególnych obszarów działania celników, zawartych w centralnym rejestrze ryzyka.

których kontrola będzie w tym roku priorytetem, wymieniono: "wyroby tytoniowe", "paliwa silnikowe", "napoje alkoholowe", "klasyfikację taryfową", "wartość celną". "To zostanie uzupełnione o sferę kontroli gier hazardowych" - dodał wiceminister. Wyjaśnił, że w końcu ubiegłego roku - kiedy pracowano nad tegorocznym planem kontroli - zmieniano także regulacje w zakresie gier hazardowych. Dlatego plan nie mógł uwzględnić kontroli hazardu.

Kapica poinformował, że strategiczny plan kontroli obejmuje 70 proc. czasu kontroli Służby Celnej. Pozostały czas dotyczy m.in. działań doraźnych. "W tych 30 proc. znajdą się kontrole w zakresie gier hazardowych, z nadaniem wysokiego stopnia ryzyka" - powiedział.

Zgodnie z planem kontroli, do obszarów średniego ryzyka zaliczono m.in. kontrolę transportu drogowego, fałszerstwa, bezpieczeństwo produktu. Obszary niskiego ryzyka obejmują natomiast m.in. składy celne, czy odprawę czasową.

Ministerstwo przedstawiło w środę także dane statystyczne dotyczące kontroli prowadzonych w ubiegłych latach. Wynika z nich, że dzięki zastosowaniu analizy ryzyka, mimo spadku liczby kontrolowanych zgłoszeń celnych, funkcjonariuszom udało się znacznie zwiększyć skuteczność kontroli. "W porównaniu do 2007 r., w 2008 r. skuteczność kontroli zgłoszeń celnych przed zwolnieniem towarów wzrosła ponad dwukrotnie, a w 2009 r. ponad czterokrotnie" - napisano w dokumencie dot. kontroli w poprzednich latach.

Ujawnione nieprawidłowości związane z alkoholem dotyczyły w 2009 r. 248,4 tys. litrów, a papierosami - 606 mln sztuk. Zatrzymano 3,12 mln litrów nielegalnie wprowadzonego do obrotu oleju napędowego i gazu (w 2008 r. - 1,21 mln litrów). W wyniku prowadzonych przez celników kontroli podatkowych (odbywających się w firmach na podstawie dokumentów), ujawniono zaległości na kwotę ponad 3 mld zł (ok. 1,1 mld w 2009 r.).

w Służbie Celnej - to główne założenie projektu Programu antykorupcyjnego polskiej Służby Celnej 2010-2013+, zaprezentowanego przez wiceministra finansów Jacka Kapicę. MF przygotowało też strategię działania SC do 2015 r. Według Kapicy, zjawisko korupcji było w SC problemem strukturalnym, systemowym i kulturowym. "W latach 90. funkcjonowała opinia (...), że celnicy mogą mało zarabiać, bo sobie dorobią. Odrzucamy z założenia tego rodzaju myślenie" - zapowiedział Kapica. Poinformował, że wzmocnione zostaną "funkcje motywacyjne" wynagradzania funkcjonariuszy celnych, których zarobki mają być porównywalne z innymi służbami państwowymi, by uleganie presji korupcyjnej nie było powodowane potrzebami bytowymi. Dodał, że innym elementem programu będzie kształtowanie kultury funkcjonariuszy, czy pewnych procedur wewnętrznych oraz współpraca z innymi służbami. Kapica powiedział, że wzrost liczby zatrzymanych, podejrzanych o korupcję celników nastąpił w latach 2006-2007, ale dotyczył przestępstw popełnionych pod koniec lat 90. i przed przystąpieniem Polski do UE.

Wyjaśnił, że przestępstwa takie przedawniają się po 10 latach.

Z danych MF wynika, że w 2006 zarzuty korupcji postawiono 114 celnikom, w 2007 r. - 153, a w 2008 r. - 150. Wiceminister wyjaśnił, że od ponad roku ok. 160-170 funkcjonariuszy jest zawieszonych (gównie na granicy wschodniej) w pełnieniu obowiązków w związku z korupcją. Dodał, że przypadki przywracania do pracy zdarzają się sporadycznie.

Osoby takie otrzymują połowę wynagrodzenia. "Będziemy musieli zastanowić się, na ile możemy pozwolić sobie na to, żeby nie mieć człowieka w służbie, płacić mu połowę pensji i nie mieć rąk do pracy na granicy. W związku z tym (...) podejmujemy decyzje o zwolnieniu takich osób ze służby, bo nie możemy dłużej czekać na rozstrzygnięcie sądowe" - powiedział. Zastrzegł, że w przypadku ich uniewinnienia, będzie dla nich miejsce w SC.

Program antykorupcyjny towarzyszy dokumentowi "Służba Celna 2015+ Strategia Działania Na Lata 2010-2015". Według Kapicy, strategia ma być przede wszystkim instrumentem do zarządzania. "Tego typu dokumenty są pewnym standardem w organizacjach biznesowych. Sądzę, że administracja i Służba Celna powinna również opierać się na tego rodzaju dokumentach, aby ich rozwój nie był chaotyczny, jednostkowy i tymczasowy, tylko skonkretyzowany. Wtedy my, nasi podwładni i funkcjonariusze wiemy dokąd zmierzamy, a opinia publiczna wie, czego może oczekiwać od administracji" - powiedział Kapica. Strategia formułuje misję Służby Celnej, wizję, kierunki rozwoju strategicznego, cele strategiczne i pośrednie.

Do celów strategicznych zaliczono m.in.: zapewnienie skutecznego i efektywnego poboru podatków i należności celnych, ułatwienie legalnej działalności firm i usuwanie barier biurokratycznych, zwalczanie przestępstw i wykroczeń związanych z cłami, podatkami i hazardem czy zwiększenie prestiżu Służby Celnej.

Cele te mają być realizowane przez działania w ramach tzw. inicjatyw strategicznych. Wśród nich jako priorytetowe wymieniono m.in. wdrożenie programu e-Cło (do końca grudnia 2013 r.), modernizacje systemu poboru akcyzy (do grudnia 2013 r.), wdrożenie zintegrowanego systemu zarządzania zasobami ludzkimi (do końca września 2013 r.) czy wdrożenie spójnego systemu zarządzania ryzykiem dla potrzeb kontroli, audytu i ułatwień (do grudnia 2015 r.).