Fundusze pomocowe dla Polski

Polska jako największy z kandydatów do Unii ma szanse na uzyskanie wysokich kwot pomocowych. Pytanie tylko, czy będzie potrafiła je wykorzystać.

Dzięki niemu tempo wzrostu gospodarczegow naszym kraju może być wyższe nawet o 1 proc. rocznie. Jest tylko jeden warunek: Polska nie może stracić przysługujących jej środków.

Od 2000 roku Polska korzysta z nowych tzw. funduszy proakcesyjnych. Są to działający na nowych zasadach fundusz Phare, fundusz ISPA (z którego finansowane będą duże inwestycje w ochronę środowiska i transport) oraz fundusz SAPARD (pomoc dla rolnictwa i terenów wiejskich).

Ustanowiony w 1989 r. unijny fundusz PHARE miał wspomagać reformy i rozwój gospodarki prywatnej w krajach wychodzących z komunizmu. Z czasem pieniądze funduszu zaczęto przekazywano krajom aspirującym do Unii na dostosowywanie ich instytucji i prawa do UE. Fundusz zmienił się, bo Bruksela uznała, że zmieniły się potrzeby i priorytety krajów korzystających z PHARE. Cel zmian był prosty: przygotować je do sytuacji, gdy będą korzystać z dużo większych niż PHARE funduszy strukturalnych.

Realizowane w ramach PHARE projekty muszą być współfinansowane pieniędzmi z budżetów poszczególnych beneficjentów. Według nowych, wprowadzonych w tym roku zasad przydzielania funduszu PHARE nie ma mowy o zamrażaniu i odmrażaniu nie wykorzystanych pieniędzy. To, co przepadło, przepada bezpowrotnie. Unia podkreślała wielokrotnie, że pierwszoplanowym celem PHARE jest wsparcie zmian prawnych, gospodarczych i instytucjonalnych w krajach aspirujących do członkostwa. Nowe zasady znane były wszystkim beneficjentom PHARE od co najmniej roku i zostały zaakceptowane także przez polski rząd. Kryła się za nimi prosta myśl: kto umie dobrze zaplanować wydatki, ten na pewno wyda je z pożytkiem.

Dotychczas budżet PHARE wynosił: 1997 (148 mln EUR), 1998 (195 mln EUR), 1999 (302 mln EUR) EUR, 2000 (484 mln EUR) 2001(467 mln EUR)

SAPARD

Rolnictwo będzie mogło przede wszystkim skorzystać z funduszu Sapard w wysokości 168 mln euro rocznie.

Pieniądze z funduszu Sapard mają być przeznaczone na poprawę przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych i rybnych oraz inwestycje w gospodarstwach rolnych.

Program Sapard został stworzony, by pomóc w przystosowaniu rolnictwa krajów kandydackich do unijnych standardów. Pieniądze mają być przeznaczane na infrastrukturę wiejską (np. drogi, kanalizację), przetwórstwo, szkolenia, tworzenie nowych miejsc pracy.

Nasz rząd został zobowiązany do wyłożenia z własnego budżetu 25 proc. tej sumy. Oznacza to, że na rozwój regionów wiejskich ma iść ok. 1 mld zł rocznie.

Obecnie Polska nie jest w stanie wykorzystać całości pieniędzy z Sapardu, ponieważ budżety samorządowe i państwa nie są w stanie wyłożyć odpowiedniej sumy na współfinansowanie programu. A jednym z warunków Sapardu jest jednoczesne wpływanie pieniędzy z kasy Unii i kraju kandydującego.

ISPA finansuje projekty z dziedziny ochrony środowiska i transportu. W 2001 r. Polsce przyznano 350 mln euro.