Gospodarce potrzeba krwi
Pakt na Rzecz Rozwoju Akcji Kredytowej w Polsce zainicjowany został przez Narodowy Bank Polski w kwietniu 2009 r. Jego celem jest wspólne wypracowanie działań służących podtrzymaniu akcji kredytowej w bankach.
W ramach serii spotkań, które dotychczas się odbyły, przedstawiciele banków mieli możliwość formułowania propozycji konkretnych rozwiązań, kierując swoje postulaty zarówno do Narodowego Banku Polskiego, jak również do Ministerstwa Finansów i Komisji Nadzoru Finansowego.
NBP dostrzega w bankach spółdzielczych możliwości w zakresie zwiększenia kredytowania - szczególnie w obszarze mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) oraz samorządów lokalnych. Banki spółdzielcze są naturalnym partnerem dla tej grupy klientów ze wzglądu na lokalny charakter i relatywnie małe rozmiary swojej działalności, bardzo rozbudowaną sieć placówek i zdolność do utrzymywania bliskich relacji z klientami.
Znaczenie małych i średnich przedsiębiorstw dla gospodarki jest ogromne - ich udział w tworzeniu PKB to ponad 47%, a zatrudniają one prawie 70% liczby pracujących. MSP są również szczególnie aktywne w realizacji projektów współfinansowanych z unijnych funduszy strukturalnych.
Jednocześnie banki spółdzielcze dysponują potencjałem rozwojowym w zakresie kreowania nowej akcji kredytowej z uwagi na korzystne kształtowanie się podstawowych wielkości ekonomicznych w tej grupie banków:
- udział aktywów banków spółdzielczych w aktywach całego sektora bankowego stanowi obecnie 5,5%, jednak ich wartość systematycznie wzrasta. Od roku 2000 do chwili obecnej wzrost ten wyniósł 39,8 mld zł;
- mimo niesprzyjających warunków rynkowych, banki spółdzielcze wciąż wyróżniają się dodatnią miesięczną dynamiką przyrostu kredytów dla przedsiębiorstw, podczas gdy odmienna sytuacja występuje w sektorze banków komercyjnych;
- udział należności zagrożonych od sektora niefinansowego w bankach spółdzielczych jest niski i wynosi 3,0%. Wysoka jakość portfela kredytowego świadczy o właściwie prowadzonej przez te instytucje polityce kredytowej. Małe ryzyko dotychczasowych portfeli kredytowych daje możliwość wykorzystywania posiadanych kapitałów do rozwoju akcji kredytowej;
- współczynnik wypłacalności banków spółdzielczych utrzymuje się na wysokim i dość stabilnym poziomie, co również stwarza przestrzeń do dalszego rozwijania bezpiecznej akcji kredytowej;
- relacja kredytów do depozytów udzielonych sektorowi niefinansowemu w bankach spółdzielczych rośnie, ale ciągle nie przekracza 84%, co oznacza, że sektor wciąż dysponuje źródłami finansowanie nowej akcji kredytowej.
Pomimo generalnie dobrej sytuacji w sektorze banków spółdzielczych, zidentyfikowane zostały wyzwania, którym trzeba będzie sprostać, aby wpłynąć na zwiększanie akcji kredytowej w tym bankach:
- pierwszym z wyzwań jest konieczności posiadania przez banki spółdzielcze minimalnych funduszy własnych na poziomie 1 mln euro, co przy znacznych wahaniach poziomu kursu walutowego może, w przypadku niektórych banków, wymagać pozyskania nowych kapitałów;
- drugim wyzwaniem jest potrzeba pozyskania przeze niektóre banki nowych kapitałów, aby móc dalej rozwijać akcję kredytową z zachowaniem bezpiecznego poziomu współczynnika wypłacalności;
- trzecim wyzwaniem dla części banków jest pozyskanie nowych źródeł finansowania dla dalszego rozwoju akcji kredytowej.
Najważniejsze postulaty przedstawione na spotkaniu przez banki spółdzielcze koncentrowały się na działaniach w zakresie wzmocnienia kapitałowego oraz uwolnienia dodatkowych środków na finansowanie akcji kredytowej. Były one następujące:
- objęcie gwarancjami Skarbu Państwa obligacji emitowanych przez banki spółdzielcze,
- obejmowanie przez Skarb Państwa dłużnych papierów emitowanych przez banki zrzeszające i spółdzielcze,
- zwiększenie kwoty pomniejszenia rezerwy obowiązkowej z równowartości 500 tys. euro do 700 tys. euro,
- udzielanie pożyczek podporządkowanych bankom spółdzielczym przez NBP i/lub BGK.
Postulaty sformułowane przez banki spółdzielcze spotkały się ze zrozumieniem i wszyscy uczestnicy zadeklarowali poparcie dla inicjatyw mających służyć ich realizacji.
Prezes NBP, Pan Sławomir S. Skrzypek odniósł się do postulatów skierowanych do NBP: - w odpowiedzi na postulat dotyczący rezerwy obowiązkowej, Prezes NBP podkreślił, że zwiększenie kwoty wolnej od rezerwy uwolniłoby dodatkowo niewielką kwotę środków na rachunkach banków spółdzielczych. Jednak biorąc pod uwagę fakt, że środki te kierowane byłyby do mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, to ich zwiększenia nie można lekceważyć i NBP jest gotowy dla odpowiednich zmian w tym zakresie. Prezes NBP zwrócił jednak uwagę, że realizacja postulatu zwiększenia kwoty wolnej pomniejszającej rezerwę obowiązkową wymaga zmian ustawowych i zależy od regulatora, czyli Ministra Finansów, który ma inicjatywę ustawodawczą.
- W odniesieniu do szeroko rozumianej kwestii uplasowania na rynku papierów wartościowych emitowanych przez banki spółdzielcze to Prezes NBP stwierdził, że mogłoby to zlikwidować, albo istotnie ograniczyć, powyższe bariery rozwoju akcji kredytowej w bankach spółdzielczych. Dlatego NBP pracuje obecnie nad nowym rozwiązaniem i w ciągu 30 dni przedstawi konstruktywną propozycję, uwzględniającą uwarunkowania formalne i prawne.
Czytaj również:
