Gospodarstwa domowe pod parasolem

Nowe rozporządzenie, nad którym prace przyspieszyły dwa rosyjsko-ukraińskie kryzysy gazowe w 2008 i 2009 roku ma być lekarstwem na brak właściwych zapisów wymagających koordynacji działań i niedostatecznie rozwiniętą infrastrukturę sieciową łączącą krajowe systemy gazowe państw członkowskich.

Alejo Vidal Quadras (EPP, Hiszpania), który koordynował prace Parlamentu nad tym rozporządzeniem powiedział, że jeśli uda się je szybko i sprawnie wprowadzić, to nowe przepisy będą dowodzić solidarności Unii Europejskiej, w której w obliczu kryzysu "wszyscy odpowiadają za jednego, a każdy za wszystkich".

Mechanizmy rynkowe to podstawowa i najlepsza linia obrony przed możliwymi zakłóceniami dostaw gazu, dlatego narodowe plany antykryzysowe powinny w pierwszym rzędzie opierać się właśnie na takich rozwiązaniach, podczas gdy nierynkowe środki interwencyjne powinny być wykorzystywane tylko w ostateczności. Krajowe plany działań, opracowane w oparciu o oceny ryzyka spełniające wspólnotowe wytyczne będą musiały powstać najpóźniej w dwa lata po wejściu w życie rozporządzenia.

W przypadku zaistnienia sytuacji kryzysowej gospodarstwa domowe powinny znaleźć się pod szczególną ochroną. Dodatkowo państwa członkowskie mogą do odbiorców szczególnie wrażliwych zaliczyć także inne kategorie odbiorców, jak małych i średnich przedsiębiorców lub dostawców najbardziej niezbędnych usług publicznych pod warunkiem, że zużywają oni łącznie nie więcej niż 20 proc. krajowego zapotrzebowania na gaz.

Jeśli dojdzie do niezwykle dużych spadków temperatury powietrza dostawcy gazu będą zobowiązani utrzymać dostawy dla odbiorców wrażliwych przez 7 dni szczytowego poboru w przypadku ekstremalnie niskich temperatur, albo przez co najmniej 30 dni wyjątkowo dużego zapotrzebowania podczas najniższych temperatur. Nawet w przypadku awarii elementów głównej magistrali przesyłowej podczas przeciętnych zimowych warunków pogodowych dostawy gazu dla gospodarstw domowych musza być zapewnione przez co najmniej 30 dni.

Rozporządzenie nakłada także obowiązek takiej budowy sieci, by w przypadku awarii głównego jej elementu, pozostałe rurociągi były w stanie przesyłać wystarczające ilości gazu. W przypadku, gdy ulegnie awarii główny element infrastruktury sieciowej państwa członkowskie będą musiały zapewnić, że zdolność przesyłowa pozostałych elementów sieci odpowiada dziennemu zapotrzebowaniu w sytuacji "wyjątkowo wysokiego zapotrzebowania", która statystycznie zdarza się raz na 20 lat.

Państwa członkowskie będą miały cztery lata na dostosowanie się do tych wymagań poprzez rozbudowę pojemności magazynowych, zapewnienie technicznej możliwości odwrotnego przesyłu w sieci, rozbudowę połączeń ze zintegrowaną europejską siecią gazową oraz poprzez doprowadzenie do uniezależnienia się od pojedynczego dostawcy z kraju trzeciego. Połączenia transgraniczne z sieciami innych państw członkowskich będą musiały zostać zapewnione najpóźniej w trzy lata od wejścia w życie rozporządzenia.

Jeśli pomimo tych środków zapobiegawczych dojdzie do sytuacji zagrożenia w wyniku poważnej awarii lub wyjątkowo dużego zapotrzebowania, państwa członkowskie uruchomią krajową procedurę na wypadek zagrożenia.

Rozporządzenie definiuje trzy rodzaje sytuacji kryzysowej: stan "wczesnego ostrzegania", "alert" i sytuacja "zagrożenia". W sytuacji zagrożenia państwa członkowskie muszą zapewnić transgraniczną dostępność własnej infrastruktury przesyłowej i pojemności magazynowych.

KE będzie musiała ogłosić stan kryzysowy na poziomie UE lub w odniesieniu do danego regionu, gdy zwrócą się o to dwa państwa członkowskie, które ogłosiły krajowy stan zagrożenia. Podczas stanu zagrożenia na poziomie UE Komisja zapewniać będzie sprawną wymianę informacji, spójność krajowych działań i koordynację z państwami trzecimi.

Współpraca regionalna może skutecznie poprawić bezpieczeństwo dostaw, dlatego rozporządzenie przewiduje, że powinna ona rozwijać się w ramach następujących grup krajów:

- Polska, Litwa, Łotwa i Estonia,

- Hiszpania, Portugalia i Francja,

- Irlandia i Wielka Brytania,

- Bułgaria, Rumunia i Grecja,

- Dania i Szwecja,

- Słowenia, Włochy, Austria, Węgry, Rumunia,

- Polska i Niemcy,

- Francja, Niemcy, Belgia, Holandia i Luksemburg,

- Niemcy, Republika Czeska oraz Słowacja.

Artur Negri