Jakie korzyści ma dawca z oddawania krwi? To nie tylko czekolada, ale i wolne w pracy

Każda osoba, która dobrowolnie i bezpłatnie odda swoją krew lub inne jej składniki, uzyskuje tytuł Honorowego Dawcy Krwi, co potwierdza legitymacja Honorowego Dawcy Krwi. Tytuł Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi z kolei przysługuje kobietom, które oddały co najmniej 5 litrów krwi lub jej składników oraz mężczyznom, którzy oddali co najmniej 6 litrów krwi lub odpowiadającej tej objętości ilości innych składników krwi.

W Polsce obowiązują również dodatkowe tytuły w zależności od ilości oddanej krwi:

• tytuł Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi II stopnia - uzyskują kobiety, które oddały co najmniej 10 litrów krwi oraz mężczyźni, którzy oddali co najmniej 12 litrów krwi,
• tytuł Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi I stopnia - uzyskują kobiety, które oddały co najmniej 15 litrów krwi oraz mężczyźni, którzy oddali co najmniej 18 litrów krwi,
• tytuł Honorowego Dawcy Krwi Zasłużonego dla Zdrowia Narody - przysługuje wszystkim osobom, niezależnie od płaci, które oddały co najmniej 20 litrów krwi lub jej składników.

Zgodnie z ustawą z dnia 22 sierpnia 1997 roku o publicznej służbie krwi Honorowemu Dawcy Krwi przysługuje:

• zwolnienie z pracy lub szkoły w dniu, w którym dokonano oddania krwi oraz w dniu następnym, a także na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach,
• zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy,
• zwrot kosztów przejazdu do jednostki organizacyjnej zgodnie z przepisami i wytycznymi na zasadach określonych w sprawie diet i innych należności z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju,
• możliwość uzyskania darmowych badań krwi, np. morfologii, badań w kierunku występowania wirusowego zapalenia wątroby typu B i C, chorób wenerycznych, grupy krwi,
• posiłek regeneracyjny o wartości kalorycznej 4500 kcal pod postacią czekolady.

Osoby, które w danym roku podatkowym oddały krew, mogą również skorzystać z ulgi podatkowej. Odliczenie ulgi dokonywane jest od dochodu, z kolei jej wysokość zależna jest od ilości faktycznie oddanej krwi lub jej składników. Aby odliczyć ulgę podatkową, należy pomnożyć ilość oddanej krwi przez przyjęty dla ulgi licznik (zgodnie z rozporządzeniem za 1 litr krwi przysługuje 130 zł). Odliczenie to nie może jednak przekraczać 6 proc. dochodu wykazanego w zeznaniu podatkowym.

Osoby, które mają tytuł Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi, oprócz tych samych przywilejów, jakie przysługują Honorowym Dawcom Krwi, dodatkowo przysługuje:

• możliwość korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej lub usług farmaceutycznych poza kolejnością,
• bezpłatne zaopatrzenie w niektóre leki lub możliwość kupowania niektórych leków ze zniżkami. Leki wydawane są za okazaniem recepty wystawionej przez lekarza, na której w miejscu uprawnienia musi pojawić się skrót “ZK", czyli zasłużony krwiodawca,
• ulgi lub zwolnienia od opłat w komunikacji miejskiej (różne przepisy w zależności od miasta),zniżki oraz ulgi udzielane przez prywatne firmy, np. w hotelach, sklepach, schroniskach, punktach usługowych zrzeszonych wokół inicjatywy Dawców w Darze.

Honorowym dawcą krwi może zostać każda osoba, która:

• jest pełnoletnia, ale nie ukończyła 60. roku życia,
• waży nie mniej niż 50 kg,
• w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie przechodziła zabiegów chirurgicznych, medycznych zabiegów dentystycznych wykonywanych sprzętem wielokrotnego użytku lub przebiegających z naruszeniem ciała, np. kolonoskopia,
• w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie wykonywała tatuażu, akupunktury, piercingu,
• w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie była leczona krwią ani preparatami krwiopochodnymi,
• w ostatnim czasie nie przyjmowała szczepień ochronnych, narkotyków ani żadnych leków (niektóre leki są dopuszczone, m.in. większość suplementów oraz środki antykoncepcyjne, dlatego zawsze przed pobraniem krwi należy poinformować lekarza kwalifikującego o wszystkich przyjmowanych lekach),w ciągu ostatnich 2 dni nie piła alkoholu,
• obecnie nie występują u niej alergie ani inne infekcje,
• nie ma skłonności do omdleń, zaburzeń rytmu serca itp.,
• nie leczy się z powodu cukrzycy, astmy, łuszczycy, padaczki, chorób tarczycy,
• nie jest w trakcie miesiączki (czasowa dyskwalifikacja do oddania krwi dotyczy również 3 dni po zakończeniu miesiączki).

Każdorazowo krew po oddaniu zostaje przebadana pod kątem kiły, wirusa HIV, WZW B lub C, co ma za zadanie upewnić się, że dawca był zdrowy i ewentualnie wykluczyć lub potwierdzić możliwość użycia krwi.

Dawcą krwi niestety nie może zostać każda osoba. Do oddania krwi całkowicie dyskwalifikują:

• choroby zakaźne (WZW B i C, HIV, kiła),
• choroby układu krążenia (niewydolność krążenia, zawały serca),
• cukrzyca,
• choroby naczyń krwionośnych (choroby tętnic, miażdżyca),
• choroby skóry, np. łuszczyca,
• choroby naczyniowo-mózgowe, np. stan po udarze,
• choroby układowe, np. kolagenozy,
• niektóre choroby układu nerwowego, metabolicznego i endokrynnego,
• nowotwory

Czasowa dyskwalifikacja do oddania krwi ma miejsce w przypadku:

• leczenia stomatologicznego,
• niektórych chorób zakaźnych, które można całkowicie wyleczyć (np. 3 lata po zakończeniu leczenia i braku objawów malarii, 2 lata po przebyciu gorączki reumatycznej, 6 miesięcy od wyleczenia toksoplazmozy itp.
• ciąży i 6 miesięcy po jej zakończeniu,
• powrotu z krajów, w których występują choroby tropikalne,
• stanów alergicznych lub uczuleniowych,
• gorączki, infekcji, grypy (dyskwalifikacja mija po 2 tygodniach od ustąpienia objawów),
• okresu pozbawienia wolności i 6 miesięcy po tym czasie,
• przyjęcia szczepień ochronnych od 48 godzin do 4 tygodni w zależności od konkretnego szczepienia.

Pełna lista przeciwwskazań oraz czasowego wyłączenia z możliwości stania się dawcą krwi dostępna jest na stronie GOV.

W dniu oddania krwi dawca powinien czuć się ogólnie dobrze. Jakiekolwiek objawy mogące wskazywać na przeziębienie, infekcje lub inne stany chorobowe, dyskwalifikują go do krwiodawstwa. W dniu oddania krwi nie należy przyjmować żadnych leków (przy czym nie dotyczy to wszystkich leków, dlatego warto upewnić się u specjalisty, które środki mogą być bezpiecznie przyjęte).

Przed oddaniem krwi dodatkowo zaleca się:

• pić dużo płynów (24 godziny przed oddaniem powinno się wypić ok. 2 litry płynów),
• zadbać o sen, być wypoczętym,
• ograniczyć palenie papierosów,
• nie spożywać alkoholu ani innych substancji psychoaktywnych przez co najmniej 2 dni,
• zjeść lekki posiłek niezawierający tłuszczów.

 Po oddaniu krwi z kolei zaleca się:

• odpoczywać, unikać prac fizycznych (oddanie krwi osłabia organizm),
• jeść regularne posiłki,
• pić dużo płynów,
• unikać gorących i dusznych pomieszczeń,
• nie obciążać ręki, z której pobrano krew,
• jeżeli w miejscu pobrania krwi pojawi się krwiak lub zasinienie, stosować okłady z zimna. W przypadku, gdy zmiana powiększa się, zaleca się skontaktować się z lekarzem.

Jeżeli w ciągu 48 godzin od oddania krwi u dawcy wystąpią jakiekolwiek objawy chorobowe, wówczas powinien on skontaktować się z centrum krwiodawstwa i krwiolecznictwa lub z oddziałem terenowym w celu poinformowania o możliwości rozwoju choroby.

WG