KGHM pokazał wyniki audytów. Jest zawiadomienie do prokuratury

We wtorek zarząd KGHM Polska Miedź S.A. przedstawił pierwsze wnioski z przeprowadzonych audytów i kontroli z działalności GK KGHM w ostatnich latach. Poinformowano, że zakończono 17 audytów, 7 jest bliskich finalizacji, a kolejne 5 audytów jest na różnych etapach finalizacji.

"Materiały z audytu dotyczącego zakupów sprzętu medycznego zostały przekazane do prokuratury, która prowadzi postępowanie w tej sprawie. Skierowano także dwa zawiadomienia do prokuratury w wyniku kontroli przeprowadzonej w KGHM ZANAM. Audytom poddane zostały następujące obszary działalności grupy kapitałowej KGHM: 

• zakupy towarów, które miały służyć przeciwdziałaniu pandemii Covid-19
• procesy zakupu i zarządzania farmami fotowoltaicznymi 
• finansowanie klubu piłkarskiego Zagłębie Lubin 
• funkcjonowanie oddziału hydrotechnicznego KGHM 
• działalność aktywów zagranicznych w grupie KGHM International 
• działalność Fundacji KGHM Polska Miedź 
• procesy zakupowe w KGHM ZANAM 
• usługi marketingowe oraz sponsoringowe" - poinformowano.

Dodano, że "głównym celem jest przede wszystkim naprawienie konsekwencji wykrytych nieprawidłowości KGHM jest obecnie w trakcie wdrażania zaleceń pokontrolnych i pierwsze wnioski z przeprowadzonych audytów wskazują na wiele nieprawidłowości, w tym brak właściwego nadzoru właścicielskiego błędy zarządcze realizowanie celów niezwiązane z działalnością KGHM, a także brak stosowania obowiązujących procedur oraz kodeksu etyki grupy.

Wiceprezes KGHM Piotr Krzyżewski odniósł się do audytu w zakresie klubu pikarskiego Zagłębia Lubin.

- Kontrola (...) ujawniła problemy finansowe oraz brak dyscypliny budżetowej, a kluczową kategorię kosztów w której odnotowano najwyższe wzrosty i przekroczenia budżetu były wynagrodzenia wypłacone zawodnikom, szczególnie w roku 2023. Tylko w roku 2023 wzrost kosztów wynosił ponad 18,5 miliona złotych w stosunku do roku 2022.  Klub podjął nadmierne ryzyko planując bardzo istotne wydatki nie posiadając pokrycia w budżecie, co wiązało się z dużym ryzykiem biznesowym. Skutkowało to koniecznością wykorzystania środków przekazanych przez KGHM na inwestycje dotyczące rozbudowy infrastruktury sportowej do szkolenia młodzieży w ramach Akademii Piłkarskiej. W konsekwencji inwestycje te nie mogły zostać zrealizowane - powiedział.

Mirosław Laskowski, drugi z wiceprezesów spółki przekazął indormacje na temat zbiornika wodnego wykorzystywanego przez spółkę.

- Jeden z audytów, który się zakończył jeszcze z udziałem naszych poprzedników, skończył się w lutym bieżącego roku, ale koncentrował się głównie na sprawach personalnych. My natomiast przeszliśmy do działań technicznych i organizacyjnych, aby zmitygować ryzyka związane z nadmiarem wód gromadzonych w zbiorniku Żelazny Most. Ten bowiem zbiornik był istotnie wypełniony wodą przed sezonem letnim. Nasze działania, rozbudowa infrastruktury, działania organizacyjne pozwoliły nam przejścia jakby suchą stopą przez okres wiosenny i letni i dzisiaj mogę powiedzieć że sprawy związane z gospodarką wodną w KGHM Polska Miedź SA są pod pełną kontrolą.

W przypadku zakupów sprzętu covidowego (ochrony środków indywidualnej) w Chinach kontrola wykazała, że "KGHM, mimo posiadanych kontaktów handlowych i doświadczenia międzynarodowego do przeprowadzenia zakupów, realizował te zakupy przede wszystkim od dwóch firm pośredniczących".

- Kluczowe wnioski wynikające z kontroli wskazują na ogromne wzrosty przychodów tych firm w 2020 roku, co sugeruje, że firmy te nie zajmowały się wcześniej działalnością na taką skalę. Wykazano, że spółka, korzystając z tych pośredników, kupowała droższe materiały medyczne, w tym maseczki, niż te same środki ochrony nabywane wcześniej bezpośrednio od zagranicznych dostawców. Zakupy te stanowiły około 80 proc. całkowitych wydatków na materiały medyczne w tamtym czasie, co prowadziło do wyższych kosztów. Stwierdzono również brak zaangażowania kluczowych pracowników KGHM, którzy specjalizowali się w kontaktach i zakupach na rynku chińskim oraz brak stosowania formalnych procedur w procesie zakupowym - powiedział dyrektor w KGHM Andrzej Przeczek.

Kontroli poddano także działalność Fundacji KGHM Polska Miedź w latach 2022-2023. 

"W 2021 roku przyznano darowizny na kwotę blisko 20 mln zł, jednak już w 2022 roku suma ta wzrosła do 34 mln zł (o 70 proc. więcej). Natomiast w 2023 roku Fundacja przekazała darowizny na kwotę prawie 57,7 mln zł, co oznacza wzrost o 165 proc. w porównaniu z rokiem 2021 i o 56 proc. w stosunku do 2022 roku." - przekazano.

Co więcej, okazało się, że coraz więcej pieniędzy trafiało w tym czasie do podmiotów spoza Dolnego Śląska. W 2016 roku 90 proc. darowizn dotyczyło tego regionu (tam działa KGHM), to w 2023 roku było to tylko 45 proc. 

"Fundacja zwiększyła także wsparcie dla jednostek ochotniczej straży pożarnej z całej Polski. W roku 2023 wydano więc łącznie na OSP ok. 9,3 mln zł w porównaniu do ok. 193 tys. zł w r. 2016 - oznacza to wzrost o ponad 48 razy - ponad 4800 (cztery tysiące osiemset) procent. Wsparcie OSP wiązane bywało z oficjalnymi uroczystościami symbolicznego przekazania środków z udziałem polityków ówczesnej opcji rządzącej." - wskazano. 

W przypadku działań marketingowych, sposoringowych i reklamowych kontrola jeszcze trwa, jednak dokonane analizy wskazują, że w latach 2022-2023, zwłaszcza w okresie przed wyborami parlamentarnymi, doszło do "skokowego wzrostu wydatków na sponsoring". W stosunku do roku 2016 w roku 2023 budżet sponsoringu wzrósł o ponad 100 proc. do kwoty ponad 54 mln zł.

"Na uwagę zasługuje fakt, że tylko na media związane z rządzącą wówczas prawicą, w latach 2016-2023 wydano z budżetu sponsoringu i reklamy ponad 13,2 mln zł. Z audytu wynika również, że o ile w 2016 roku wydatki sponsoringowe na Dolnym Śląsku stanowiły ok. 90 proc. całości budżetu sponsoringu w KGHM, to w roku 2023 było to już tylko 64 proc. Pozostałe pieniądze trafiły do województw, w których KGHM nie prowadzi swojej podstawowej działalności. W roku wyborczym 2023 chodzi tu szczególnie o województwa: mazowieckie (ok. 12,7 mln zł), pomorskie (ok. 1,9 mln) i wielkopolskie (ok. 1,7 mln)." - podkreślono.

Audytorzy wskazali, że w 2023 roku KGHM działał "kierunkowo, prowadąc do wyboru kontrahentów sprzyjających ówczesnej władzy".

Po publikacji wyników audytów kurs KGHM stracił ponad 4 proc. wartości.

Spółka deklaruje, że podjęto już "szereg działań naprawczych", w tym zdecydowano o braku konynuacji części projektów dotyczących sponsoringu.

"KGHM podejmuje wszelkie działania, aby zapewnić transparentność i rzetelność w zarządzaniu swoimi projektami i inwestycjami. (...) Obecnie w KGHM trwają analizy prawne dotyczące możliwości podjęcia konkretnych działań prawnych, w szczególności złożenia zawiadomień o możliwości popełnienia przestępstwa na szkodę KGHM oraz zainicjowania postępowań prawnych o naprawienie szkody." - podsumowano.

W lipcu br. pięciu byłych członków zarządu KGHM nie otrzymało absolutorium za 2023 r., zgodnie z decyzją akcjonariuszy. Wniosek o nieudzielenie absolutorium dla Mirosławowa Kidonia, Marka Pietrzaka, Marka Świdra, Mateusza Wodejki i Tomasza Zdzikota wniosła 17 czerwca rada nadzorcza spółki.

KGHM jest kolejną spółką z udziałem Skarbu Państwa, która publikuje wyniki kontroli wykazujące nieprawidłowości. O zamiarze złożenia zawiadomienia do prokuratury o możliwości popełnienia przestępstwa poinformowali przedstawiciele PKO BP (więcej pisaliśmy o tym tutaj), podobna sytuacja miała miejsce m.in. w PGE.