KPMG: Zmiany w przepisach o opóźnieniach w transakcjach handlowych od 2022 roku. Niższe limity, wyższe kary
KPMG przypomina, że 1 stycznia 2022 roku kończy się okres przejściowy stosowania podwyższonego limitu dopuszczalnych opóźnień w transakcjach handlowych na gruncie ustawy z 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2021 r. poz. 424; dalej „ustawa”). Zmiana limitu z 5 mln zł do 2 mln zł skutkować może większą liczbą wszczynanych postępowań oraz wyższymi sankcjami.
Kary administracyjne związane z przekroczeniem limitów opóźnień wymierzane są przez Prezesa UOKiK, który identyfikuje podmioty dopuszczające się opóźnień, m.in. na podstawie składanych sprawozdań o stosowanych terminach zapłaty. Nowelizacja przepisów rozszerzyła katalog podmiotów zobowiązanych do składania sprawozdań o spółki nieruchomościowe.
1 stycznia 2020 roku w życie wszedł art. 13b ustawy, ustanawiający zakaz nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych przez podmioty niebędące podmiotami publicznymi. Przez nadmierne opóźnianie rozumie się sytuacje, gdy suma wartości świadczeń pieniężnych niespełnionych oraz spełnionych po terminie w okresie trzech kolejnych miesięcy przez dany podmiot wynosi co najmniej 2 mln zł. W przepisie przejściowym limit ten jednak podniesiono przez dwa lata obowiązywania Ustawy (2020-2021) do wysokości 5 mln zł.
Dotychczasowa praktyka UOKiK wskazuje na niekorzystną dla podatników interpretację polegającą na sumowaniu kwot opóźnionych płatności w całości przez okres trzech kolejnych miesięcy, niezależnie od czasu trwania opóźnienia. W związku z powyższym, od 1 stycznia 2020 roku jeżeli podmiot wykaże opóźnienie w płatności w każdym kolejnym miesiącu na kwotę ok. 667.000 zł (lub więcej) przez chociażby jeden dzień, to limit 2 mln zł za 3 miesiące (3*667.000 = 2.001.000 zł) będzie przekroczony.
Materialna zmiana definicji nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych niesie ze sobą daleko idące skutki. Ustawa przewiduje bowiem, iż wobec podmiotów dopuszczających się wskazanych opóźnień Prezes UOKiK może wszczynać postępowania administracyjne, które w efekcie kończą się wymierzeniem właściwej kary administracyjnej w drodze decyzji, a w praktyce wiążą się również z dalej idącymi dolegliwościami.
Wysokość kary ustalana jest w oparciu o szereg wskaźników związanych z danymi szczegółowymi dotyczącymi opóźnień, w tym liczby dni opóźnienia, wysokości kwoty i wysokości naliczonych do dnia wydania decyzji odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych. Ustawa przewiduje trzy możliwości uniknięcia sankcji poprzez odstąpienie od wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej:
- jeżeli wartość niespełnionych lub spełnionych po terminie przez stronę postępowania świadczeń pieniężnych jest równa, lub mniejsza od wartości świadczeń pieniężnych nieotrzymanych, lub otrzymanych po terminie przez tę stronę postępowania w okresie objętym postępowaniem;
- jeżeli do nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych doszło na skutek działania siły wyższej;
- w uzasadnionych przypadkach (fakultatywne: "Prezes Urzędu może odstąpić").
Dotychczasowe doświadczenia pokazują, iż organy bardzo precyzyjnie weryfikują powyższe przesłanki i akceptują jedynie precyzyjnie skorelowane dane potwierdzające związek między przyczyną opóźnienia i samym opóźnieniem.
Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze
W innych przypadkach ustawodawca dopuścił możliwość obniżenia kar o 20 proc. i 10 proc. jedynie w razie spełnienia stosunkowo rygorystycznych warunków przed wszczęciem lub wkrótce po wszczęciu postępowania przez Prezesa UOKiK. Nie chroni to jednak przed samym wszczęciem postępowania.
