Majątek Skarbu Państwa pod kontrolą
Powołana do życia Prokuratoria Generalna ma zlikwidować lukę prawną w zakresie kontroli procesów związanych z rozporządzaniem mieniem Skarbu Państwa. W tym celu Prokuratorii przyznano dwie główne kompetencje - zastępstwa procesowego Skarbu Państwa oraz opiniowania umów, w których ma być on jedną ze stron.
Podpisana przez prezydenta ustawa o Prokuratorii Generalnej przywróciła zlikwidowaną w pierwszych latach Polski Ludowej instytucję, która skutecznie broniła interesów Skarbu Państwa w okresie międzywojennym. Powołanej obecnie Prokuratorii Generalnej ustawodawca przyznał jednak niewielkie uprawnienia.
W myśl przepisów ma to być szczególna, wyspecjalizowana jednostka organizacyjna, na kształt kancelarii prawnej, która ma przede wszystkim zapewnić jednolite zastępstwo procesowe Skarbu Państwa przed sądami i trybunałami krajowymi i międzynarodowymi.
Zastępstwo krajowe nie będzie obejmowało spraw z zakresu stosunku pracy lub stosunku służbowego w administracji publicznej, wieczystoksięgowych, w przedmiocie wpisu do właściwego rejestru, podatkowych oraz spraw rozpoznawanych w postępowaniu upadłościowym, naprawczym lub egzekucyjnym.
Zastępstwo będzie obowiązkowe, jeżeli wartość przedmiotu sprawy przewyższa kwotę 1 000 000 zł. Przy takiej samej wartości przedmiotu sprawy Prokuratoria Generalna na wniosek podmiotu reprezentującego Skarb Państwa, będzie wydawać opinie prawne, w tym także będzie opiniować projekty umów, których stroną jest lub ma być Skarb Państwa.
Na czele Prokuratorii Generalnej będzie stał prezes, powołany przez premiera na 5-letnią kadencję, oraz wiceprezesi. Ta sama osoba nie będzie mogła być prezesem dłużej niż przez dwie kolejne kadencje. Ze stanowiskami prezesa lub wiceprezesa Prokuratorii Generalnej nie będzie można łączyć przynależności do partii politycznych ani pełnienia funkcji publicznych. Zastępstwo Skarbu Państwa wykonywać będą radcowie prawni.
Agnieszka Wyszomirska
Janusz Lewandowski, eurodeputowany, były minister skarbu państwa
Od początku miałem wątpliwości co do potrzeby istnienia Prokuratorii Generalnej i wątpliwości te wciąż rosną. Instytucja ta wzięta jest z doświadczeń Drugiej Rzeczypospolitej, czyli z epoki, kiedy rosła domena Skarbu Państwa, a gospodarka budowana była w sposób etatystyczny. Wówczas Prokuratoria, będąca wtedy przede wszystkim instytucją zastępstwa procesowego, miała swoje głębokie uzasadnienie. Przenoszenie tego typu doświadczenia na dzisiejszą rzeczywistość postprywatyzacyjną de facto nie ma większego sensu.
Funkcję Prokuratorii Generalnej może spełniać departament zastępstwa procesowego w Ministerstwie Skarbu Państwa. Trzeba także mieć świadomość, że prywatyzacja jest kontrolowana ex post, poprzez Najwyższą Izbę Kontroli. Jest także pod najściślejszą obserwacją polityczną.
Moim zdaniem powołanie Prokuratorii Generalnej było wynikiem wyjścia naprzeciw lękom wobec prywatyzacji. Kontrola procesów prywatyzacyjnych nie zostanie jednak wzmożona, dojdzie natomiast do spotęgowania biurokracji.
