Mogą nie przyjąć nas do strefy Schengen

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przygotowało projekt nowelizacji ustawy o ochronie granicy państwowej, który stanowi, że zasady przekraczania granicy Polski będzie określał kodeks graniczny Schengen. Na najbliższym posiedzenie zajmie się nim Sejm. Kodeks z Schengen znosi kontrolę na wewnętrznych granicach państw członkowskich Unii, ustanawia jednolite zasady kontroli na jej granicach zewnętrznych oraz wprowadza wspólną politykę wizową. Nowelizacja utrzymuje kontrolę obywateli Unii na polskich granicach do czasu decyzji Rady Unii Europejskiej o przyjęciu Polski do strefy Schengen. Wtedy będą mogli przekraczać granicę w każdym miejscu, bez konieczności poddawania się kontroli. Jak podkreślają eksperci - jeśli we wrześniu Polska przejdzie pomyślnie kontrolę przygotowań, należy przypuszczać, że Rada przyjmie Polskę do strefy Schengen 1 stycznia 2008 r. w stosunku do granic lądowych oraz 1 marca dla lotnisk.

- Unia może jednak wyłączyć Polskę z grupy krajów integrujących się z Schengen, ze względu na opóźnienia we wdrażaniu systemu informatycznego SIS II. Prezydencja niemiecka podkreśla, że integracja nowych krajów nie pozwala na dalsze zaniedbania w uruchomieniu tego systemu - ostrzega Paweł Kaźmierkiewicz z Instytutu Spraw Publicznych.

Nowa formuła rozszerzenia Schengen (SISone4all) zakłada indywidualną ocenę gotowości kandydatów.

Strefa w zasięgu

Kodeks graniczny Schengen (Rozporządzenie nr 562/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady) będą stosować wszystkie państwa Unii, poza Wielką Brytanią i Irlandią.

- Terminy nie są jednak ostateczne. Unia sama zdecyduje, z którymi państwami i kiedy będzie mogła znieść kontrolę graniczną. Będzie to zależeć od wyników inspekcji na granicach, a zwłaszcza stopnia wdrożenia systemu informatycznego w wersji SISone4all - mówi Justyna Szubstarska, rzecznik Straży Granicznej.

- Za konieczne należy uznać zatem przyspieszenie prac nad wprowadzeniem systemu SIS II w Polsce - mówi Andrzej Arendarski, prezydent Krajowej Izby Gospodarczej.

Lepiej dla sąsiadów z Zachodu...

- Jeżeli po kontroli Rada podejmie pozytywną decyzję, nastąpi zniesienie kontroli granicznej na granicach z Czechami, Słowacją, Niemcami i Litwą. Przekroczenie granicy możliwe będzie w każdym miejscu bez dokonywania odprawy granicznej osób, niezależnie od ich obywatelstwa - wyjaśnia Justyna Szubstarska.

Na polskich lotniskach międzynarodowych zostaną wydzielone strefy dla lotów wewnętrznych Schengen, co umożliwi zniesienie kontroli na wewnętrznych granicach powietrznych oraz ułatwi ruch podróżnym w tej strefie. Ochrona granicy po zniesieniu kontroli będzie polegała na prowadzeniu kontroli doraźnych wewnątrz kraju.

...gorzej dla tych ze Wschodu

W dalszym ciągu Polska będzie stosować kontrolę graniczną wobec obywateli państw trzecich. Będą oni mogli przekraczać granicę Polski - i zarazem Unii - tylko w wyznaczonych przejściach granicznych w godzinach ich otwarcia i po dokonaniu odprawy granicznej. Warunkiem będzie posiadanie ważnej wizy oraz środków utrzymania na pobyt i powrót do państwa pochodzenia (tranzyt do państwa trzeciego). Za niedozwolone przekraczanie granic Polska będzie zobowiązana wprowadzić skuteczne i odstraszające sankcje.

- W tej sytuacji konieczne będzie wypracowanie rozwiązań, które pozwolą na kontynuację liberalnej polityki wizowej wobec wschodnich sąsiadów. Należy wypracować kompleksową politykę migracyjną, w ramach której Ukraińcy, Białorusini czy Rosjanie mogliby bez większych przeszkód podejmować studia, pracę oraz działalność gospodarczą w Polsce - podkreśla Paweł Kaźmierkiewicz.

W sprawie Systemu Informacji Wizowej (VIS) Parlament Europejski 7 czerwca 2007 r. przyjął już rozporządzenie, które zakłada wymianę danych między państwami członkowskimi na temat wiz krótkoterminowych. Ma ono uprościć procedury składania wniosków wizowych i zapobiegać handlowi wizami oraz ułatwić walkę z oszustwami na przejściach granicznych.

Polska przyspiesza...

- Przygotowanie infrastruktury teleinformatycznej Straży Granicznej do korzystania z zasobów SIS oraz współpracy z systemami KGP jest zadowalające - odpowiada na nasze pytanie rzecznik Szubstarska.

- Jeśli chodzi o infrastrukturę na przejściach granicznych, to już w 2004 roku zostały wyodrębnione osobne pasy ruchu dla obywateli Unii, celem realizacji prawa do swobodnego przemieszczania się - dodaje.

- Ministrowie spraw wewnętrznych i sprawiedliwości Unii na posiedzeniu 13 czerwca 2007 r. potwierdzili, że prace nad integracją systemów informatycznych nowych członków z SIS przebiegają bez opóźnień. Pozwala to oczekiwać, że proces ten zakończy się do końca sierpnia 2007 r. - ocenia ekspert ISP.

Sejm uchwalił nowelizację ustawy o cudzoziemcach, która zastępuje dotychczasowe wizy wjazdowe wizami pobytowymi. Traktat z Schengen nie przewiduje bowiem wiz wjazdowych.

...po tym, jak zwolniła

Prace nad SIS II w Polsce opóźniła decyzja Urzędu Zamówień Publicznych z 3 stycznia 2007 r., unieważniająca konkurs na budowę polskiego komponentu systemu. KGP mogła przystąpić do prac ponownie dopiero po ponad dwóch miesiącach, gdy decyzję Urzędu unieważnił Sąd Okręgowy w Warszawie.

- Powyższa zwłoka nie opóźni jednak daty wstąpienia Polski do strefy Schengen - uważa Grzegorz Bliźniak, podsekretarz stanu w MSWiA.

- Niedopatrzenia w procedurze przetargowej nie świadczą dobrze o zdolności urzędników do zagwarantowania odpowiedniego otoczenia prawnego do tworzenia systemu - obawia się Paweł Kaźmierkiewicz.

Piotr Trocha