Moneta okolicznościowa NBP z serii "Odkryj Polskę" - "Klasztor pobenedyktyński na Świętym Krzyżu"

Położony we wschodniej części Łysogór, najwyższego pasma Gór Świętokrzyskich, pobenedyktyński klasztor na Świętym Krzyżu dzięki swojej wartości historycznej i religijnej jest zabytkiem o szczególnym znaczeniu dla polskiej kultury i narodowego dziedzictwa. Tradycja benedyktyńska utrwalona przez Jana Długosza przypisuje fundację opactwa Bolesławowi Chrobremu w 1006 r. Współcześni historycy przesuwają datę powstania klasztoru na pierwszą połowę XII w., za czasów księcia Bolesława Krzywoustego. Na początku XIV w. opactwu zostały ofiarowane relikwie Drzewa Krzyża Świętego, co uczyniło to miejsce najważniejszym i najstarszym sanktuarium na ziemiach polskich, a także celem pielgrzymek zarówno polskich władców, jak i prostego ludu.

Łysogórskie opactwo przez wieki krzewiło kulturę duchową i intelektualną, szczycąc się jedną z najwspanialszych w Polsce bibliotek. To właśnie w przechowywanym tu XV-wiecznym kodeksie odkryto słynne "Kazania świętokrzyskie", najstarszy zabytek piśmiennictwa polskiego.

Świętokrzyscy benedyktyni prowadzili ożywioną działalność duszpasterską, rozwijali szkolnictwo, zajmowali się ziołolecznictwem. Wspaniałe dzieje opactwa przerwała jego kasata w 1819 r. Bezcenne zbiory i wyposażenie wywieziono i rozgrabiono, zaś budynki klasztorne zaczęły popadać w ruinę. Kolejnym ciosem dla Świętego Krzyża było utworzenie w jego murach przez rosyjskiego zaborcę ciężkiego więzienia. Przetrwało ono do czasów II Rzeczypospolitej. W 1936 r. na Święty Krzyż przybyli misjonarze oblaci Maryi Niepokalanej, którzy podjęli trud odbudowy kościoła i pomieszczeń klasztornych. Prace przerwał wybuch II wojny światowej. Klasztor został zbombardowany, zaś w zabudowaniach więziennych niemiecki okupant urządził obóz jeniecki. Po wojnie dzieło odbudowy podjęto na nowo.

Dziś Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego przyciąga rocznie niemal 300 tysięcy pielgrzymów i turystów. Oprócz działalności duszpasterskiej w jego murach są organizowane sympozja naukowe, koncerty, wystawy okolicznościowe i spotkania. W 2017 r. miejsce to zostało uhonorowane zaszczytnym tytułem "Pomnika Historii".

o. Krzysztof Jamrozy OMI

Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze

Moneta okolicznościowa z serii "Odkryj Polskę" - "Klasztor pobenedyktyński na Świętym Krzyżu"

Nominał 5 zł
Stop: pierścień MN25, rdzeń CuAl6Ni2
Stempel: zwykły
Średnica: 24,00 mm
Masa: 6,54 g
Brzeg (bok): moletowany nieregularnie; na boku ośmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami
Nakład: do 1 000 000 szt.
Projektant awersu: Dobrochna Surajewska
Projektant rewersu: Paweł Pietras
Emitent: NBP
Na zlecenie NBP monety wyprodukowała Mennica Polska S.A.

Zobacz również: