Mury i wiatraki

Czwarta rewolucja przemysłowa, jak każda rewolucja, ma swoje konsekwencje. One powodują polaryzację na tych, którzy wygrywają i tych, którzy przegrywają - zauważa Andrzej Soldaty, twórca Inicjatywy dla Polskiego Przemysłu 4.0.

- Zgodnie z chińskim porzekadłem: kiedy wieją wichry, jedni stawiają mury, a inni wiatraki. Ilu u nas stawia wiatraki, a ilu stara się przeciwdziałać tym zmianom? Kluczem do rozwoju jest świadomość konsekwencji dla polskiej gospodarki.

Przemysł 4.0 zakłada m.in. integrację wszystkich etapów procesu biznesowego poprzez systemy IT z automatyką produkcyjną. Dlatego też naturalną korzyścią digitalizacji staje się złamanie barier między działami firmy. Obieg danych przyspiesza, automatyzacja postępuje, procesy biznesowe idą sprawniej, awarie zdarzają się rzadziej, rośnie bezpieczeństwo pracy, produkty docierają do klienta szybciej.

Niestety, zwycięstwo wszystkich graczy jest utopią: oczywiste, że ten, kto pierwszy wprowadzi nowoczesny, trafiający do klientów produkt, zbiera największe profity i dyktuje warunki na rynku.

Co więcej: nawet sama wizja nowoczesnego produktu jest "złą wiadomością" dla przedsiębiorstw, które do tej pory mogły cieszyć się niczym niezagrożoną pozycją.

Rewolucja przemysłowa staje się dla dużych, tradycyjnych firm przemysłowych problemem - narusza status quo. Na szczęście nie we wszystkich branżach sytuacja wygląda tak samo. W segmencie nowych technologii to właśnie giganci narzucają tempo reszcie świata. Moglibyśmy pewnie tylko gdybać nad wizją rewolucji przemysłowej, gdyby nie Google, Apple, Microsoft, Amazon, Facebook czy Tesla albo Siemens. To stamtąd słychać zapowiedzi nowych czasów. To oni... zdobywają coraz mocniejszą pozycję w swoich dziedzinach.

Owszem, na świecie powstają start-upy, ale ich przyszłość na razie jest niejasna. Istnieje ryzyko, że na rynku o ograniczonych zasobach pozostaną wyłącznie monopoliści, w starciu z którymi małe firmy nie będą miały szans.

Pojawienie się nowego silnego gracza na rynku internetowej reklamy, zdominowanym przez Google i Facebooka, jest obarczone bardzo wysokim "progiem wejścia".

Z drugiej strony czwarta rewolucja przemysłowa ujawnia przed nami obszary rozwoju, których do tej pory nie znaliśmy. Odnawialne źródła energii mogłyby zaspokoić wszystkie polskie potrzeby energetyczne, a dalekosiężną tendencją ich rozwoju jest tu właśnie decentralizacja.

Próg wejścia do produkcji obniżają też drukarki 3D, dzięki którym wytwarzanie nawet jednej sztuki produktu może być opłacalne. Zasoby złóż i paliw kopalnych w kosmosie są zaś tak wielkie, że na razie możemy je traktować jak nieograniczone.

Dla MŚP jest jeszcze jedna nadzieja, mianowicie postępująca personalizacja albo kastomizacja produktu.

- Ktoś musi budować te zrobotyzowane hale produkcyjne. Tego typu produkcja charakteryzuje się mniejszymi partiami i większą różnorodnością, produkt często jest dedykowany potrzebom klienta - wyjaśnia konstruktor z firmy Castor Piotr Święch.

Rozwój gospodarki zwiększa skalę produkcji, ale daje też przestrzeń na unikatowe produkty i usługi. Zamożniejsze społeczeństwo łatwiej może też sobie pozwolić na zindywidualizowane usługi architektów, psychologów, artystów, animatorów, osobistych doradców, opiekunów i przedstawicieli innych zawodów, których praca opiera się na kontakcie z człowiekiem.

W tym sensie rewolucja przemysłowa rzeczywiście może pożreć własne dzieci i zmieść z rynku te start-upy, które ją napędzają. Polaryzacja da dużo zwycięzcom, a zabierze tym, którzy chcą konkurować ze zwycięzcami na ich zasadach. Obserwujemy jednak pojawianie się zupełnie nowych obszarów biznesu, w których dynamika małych firm może okazać się decydująca.

Jakub Prokop

Więcej informacji w portalu "Wirtualny Nowy Przemysł"