Nagroda Nobla 2024. Poznaliśmy laureatów w dziedzinie ekonomii
W poniedziałek 14 września przyznano Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii. Otrzymali ją Daron Acemoglu z Massachussetts Institute of Technology, Simon Johnson z tej samej uczelni i James A. Robinson z Uniwersytetu Chicagowskiego za badania przybliżające różnice między narodami w dziedzinie zamożności i dobrobytu, a także to, jak na poziom zamożności społeczeństw wpływają instytucje gospodarcze i ekonomiczne w poszczególnych krajach.
Komitet Noblowski, wskazując powody uhonorowania trzech naukowców, podkreślił, że ich prace pozwalają nam lepiej zrozumieć, dlaczego pomiędzy narodami istnieją różnice dotyczące dobrobytu - i dlaczego, pomimo upływu czasu i postępu w różnych dziedzinach życia, wciąż tak trudno jest niwelować różnice w poziomie zamożności społeczeństw.
W swoich pracach laureaci dużą uwagę poświęcają kolonializmowi i systemom politycznym wprowadzanym przez europejskich kolonizatorów począwszy od XVI wieku jako głównym przyczynom odpowiadającym za dzisiejsze nierówności ekonomiczne pomiędzy państwami - podkreślono.
"Analizując różne systemy polityczne i gospodarcze wprowadzone przez europejskich kolonizatorów, Daron Acemoglu, Simon Johnson i James A. Robinson zdołali wykazać związek między instytucjami a dobrobytem. Opracowali również narzędzia teoretyczne, które mogą posłużyć do wyjaśnienia, dlaczego różnice pomiędzy instytucjami utrzymują się i w jaki sposób instytucje mogą się zmieniać" - głosi komunikat Komitetu Noblowskiego.
Daron Acemoglu (ur. 1967 r. w Stambule) to turecko-amerykański ekonomista pochodzenia ormiańskiego. Jego zainteresowania naukowe obejmują m.in. ekonomię polityczną, zagadnienia związane z rozwojem gospodarczym i kwestie nierówności płac i dochodów.
Brytyjsko-amerykański ekonomista Simon Johnson (ur. w 1963 r.) również zajmuje się ekonomią polityczną i ekonomią rozwoju (która bada aspekty gospodarcze rozwoju państw o niskim dochodzie).
James A. Robinson (ur. w 1960) r. to brytyjski ekonomista i politolog. W swojej karierze badał m.in. gospodarcze aspekty rozwoju ustrojów politycznych - zarówno demokratycznych, jak i autorytarnych.
Nagroda Nobla w dziedzinie ekonomii jako jedyna spośród wszystkich nagród noblowskich nie została wymieniona w testamencie fundatora, czyli szwedzkiego inżyniera i chemika Alfreda Nobla. Ufundował ją w 1968 r. Sveriges Riksbank, czyli centralny bank Szwecji, z okazji 300-lecia istnienia tej instytucji i w celu uczczenia pamięci Nobla.
Inicjatywa ta została następnie zaaprobowana przez Królewską Szwedzką Akademię Nauk, która od 1969 r. przyznaje ten laur ekonomistom. Do 2023 roku przyznano 55 nagród, którymi wyróżniono 93 laureatów. Najliczniejszą grupę wśród uhonorowanych Nagrodą Nobla w dziedzinie ekonomii stanowią naukowcy z Uniwersytetu Chicagowskiego.
