Next Generation EU, czyli 750 mld euro na odbudowę po pandemii
W lipcu 2020 r. przywódcy państw członkowskich uzgodnili wieloletni budżet UE na lata 2021-2027, ale także - w odpowiedzi na kryzys gospodarczy wywołany Covid-19 - nadzwyczajny (i tymczasowy) instrument odbudowy, jakim jest Next Generation EU w wysokości 750 mld euro.
Łącznie w najbliższych latach kraje członkowskie będą miały do dyspozycji 1,8 bln euro na inwestycje, reformy, a także odbudowę gospodarek po pandemii.
Co składa się na zupełnie nowy instrument w UE, czyli Next Generation EU?
Największą część stanowi tzw. Europejski Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności (The Recovery and Resilience Facility). Jego budżet to 672,5 mld euro. Kluczowy jest tu podział na część dotacyjną i pożyczkową, czyli odpowiednio: 312,5 mld euro i 360 mld euro.
Każdy kraj członkowski może liczyć na określony udział w tym instrumencie. Dla Polski jest to łącznie 57,3 mld euro, przy czym część dotacyjna stanowi 23,9 mld euro (w cenach bieżących), resztę natomiast pożyczki. Dla przykładu Hiszpania tylko z części grantowej otrzyma 69,5 mld euro, Włochy - 68,9 mld euro, Francja - 39,4 mld euro, a Niemcy - 25,6 mld euro.
Każde państwo, by móc skorzystać ze środków pochodzących z Next Generation EU musi przygotować Krajowy Plan Obudowy. Konieczne jest także jego zaakceptowanie przez Komisję Europejską. Czas na wysłanie KPO mija z końcem kwietnia, natomiast KE dała sobie dwa miesiące na jego ocenę.
Cele, na które mogą zostać przeznaczone pieniądze w ramach Krajowego Planu Odbudowy w dużym stopniu zdefiniowała Komisja Europejska. Łącznie 57 proc. przyznanych środków na odbudowę, w ramach KPO musi być ukierunkowane na: inwestycje i reformy związane z ochroną środowiska, transformacją energetyczną i cyfryzacją.
Kolejny element instrumentu Next Generation EU to tzw. React EU w wysokości 47,5 mld euro. Środki finansowe z tej koperty mogą być wydawane do końca 2023 r., tym samym wypełniają lukę między reagowaniem kryzysowym a długoterminowym planem odbudowy, wspieranym także przez nowe programy w ramach długoterminowego budżetu UE na lata 2021-2027. React EU to dodatkowe fundusze na walkę ze społecznymi i gospodarczymi skutkami pandemii, w tym w ramach m.in. Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD) i Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS).
Środki z funduszu odbudowy zasilą też europejskie programy, tj. Horyzont Europa w wysokości 5 mld euro (wsparcie prac badawczo-rozwojowych i innowacji), InvestEU - 5,6 mld euro (następca tzw. planu Junckera), programy rozwoju obszarów wiejskich - 7,5 mld euro czy Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST) - 10 mld euro. Program RescUE to natomiast 1,9 mld euro.
Aby otrzymać wsparcie z funduszu odbudowy - Krajowe Plany Odbudowy, które przygotowują państwa członkowskie, muszą adresować inwestycje, projekty i reformy w sześciu szeroko rozumianych obszarach: transformacja ekologiczna, transformacja cyfrowa, zdrowie i odporność, polityka na rzecz następnego pokolenia, w tym edukacja i umiejętności, spójność społeczna i terytorialna, zrównoważone i inkluzywne wzrost i zatrudnienie.
bed
***
