Niebo jest dla nich za małe, wielka wojna trwa!

Błyskawiczna ekspansja tanich linii zaskoczyła nawet Urząd Lotnictwa Cywilnego, który zmuszony był zaktualizować prognozę dotyczącą ruchu lotniczego w polskich portach lotniczych do 2030 roku. Krajowe lotniska mają wtedy przyjąć blisko 76 milionów pasażerów. W pierwszych trzech kwartałach ubiegłego roku było nieco ponad 19 milionów.

- Przewidujemy, że w kolejnych latach następować będzie dalsza ekspansja przewoźników niskokosztowych. Nie wykluczone zatem, że nasza prognoza ponownie ulegnie zmianie. Może się tak stać po przeanalizowaniu wszystkich danych z 2007 roku - mówi Katarzyna Krasnodębska, rzecznik Urzędu Lotnictwa Cywilnego.

Porty stawiają na "tanich"?

O potencjale, jakim dysponuje rynek lotnictwa pasażerskiego, świadczy dynamiczny rozwój takich portów lotniczych jak Wrocław-Strachowice, który w ciągu czterech ostatnich lat zwiększył liczbę pasażerów o blisko 250 proc. Bardziej imponująco wygląda jednak dynamika rozwoju lotniska Łódź-Lublinek, które w tym samym okresie zanotowało wzrost liczby pasażerów o ponad 4300 proc.! Wynika to jednak z małej skali działalności. Jego udział w rynku po trzech kwartałach 2007 r. wyniósł jedynie 1,63 proc.

Spośród wszystkich portów regionalnych w Polsce, wiodącym jest Kraków Airport. Lotnisko w podkrakowskich Balicach obsłużyło w ubiegłym roku ponad 3 miliony pasażerów. Pozostałe polskie lotniska znacznie ustępują pod tym względem krakowskiemu. Następne w rankingu - Katowice-Pyrzowice - obsłużyły w 2007 roku o milion osób mniej.

Potencjał krakowskiego lotniska to nie tylko liczba przyjętych pasażerów, ale także liczba przewoźników, operujących z portu (w sezonie zimowym 22) oraz destynacji, do których z Krakowa można dotrzeć (w sezonie zimowym 35 miast i 39 lotnisk, w letnim ponad 50 miast). Jak pokazują statystyki, udział tanich przewoźników w ruchu pasażerskim Kraków Airport wynosi już ponad 64 proc. Piotr Pietrzak - rzecznik krakowskiego portu - nie zgadza się jednak z opinią, że lotnisko stawia na tanie linie lotnicze.

- Zależy nam na dostosowaniu standardów zarówno dla tanich jak i regularnych przewoźników. Przyznaję jednak, że to tanie linie lotnicze spowodowały tak dynamiczny rozwój Balic - zauważa.

Z portów regionalnych skorzystała w ub. roku ponad połowa pasażerów. ULC twierdzi, że w ciągu nadchodzących lat to do nich wykonywana będzie większość połączeń lotniczych.

Prognoza na 2030 realna?

W opinii ULC, lotnictwo cywilne będzie się nadal rozwijało na stabilnym poziomie. W ciągu kilku najbliższych lat sektor nadal będzie odczuwać pozytywny wpływ liberalizacji i otwarcia rynku przewozów lotniczych w 2004 r.

Rozwojowi sprzyjać będzie ponadto liberalizacja prawa lotniczego zarówno krajowego jak i międzynarodowego, w tym liberalizacja umów międzynarodowych umożliwiająca otwieranie nowych połączeń i wkraczanie na polskich rynek nowych przewoźników. Prognoza Urzędu Lotnictwa Cywilnego na 2030 rok wydaje się realna, ale...

- Warunkiem prognozowanego wzrostu jest ciągły rozwój infrastruktury lotniskowej oraz zwiększenie przepustowości polskiej przestrzeni powietrznej - przyznaje Katarzyna Krasnodębska z ULC.

Problemów jednak nie brakuje. Listę spraw do załatwienia "na wczoraj" otwiera warszawskie Okęcie, którego pasażerowie nie mogą doczekać się otwarcia Terminalu 2. W planach na najbliższe lata znajduje się także budowa kolejnego pasa startowego.

W rozładowaniu ruchu na warszawskim lotnisku pomóc ma port w Modlinie, którego otwarcie przekładane jest z roku na rok. Modlin to dzielnica Nowego Dworu Mazowieckiego, położonego ok. 40 km od stolicy. Nieistniejący jeszcze port ma obsługiwać głównie samoloty tanich linii, czarterowe i towarowe, które dziś kierowane są na Okęcie.

Jego uruchomienie początkowo planowano na połowę 2005 r. W wyniku sporu udziałowców, nie doszło do skutku. W czerwcu 2006 r. ówczesny minister transportu Jerzy Polaczek zapowiedział, że lotnisko zacznie działać we wrześniu 2007. Obecnie najwcześniejszą datę otwarcia szacuje się na zimę 2009 r.

- Nadzieję przynosi fakt, że władze samorządowe kolejnych regionów zgłaszają chęć otwarcia na swoim terytorium lotnisk. Zachęcają ich fundusze unijne przekazywane właśnie na ten cel - tłumaczy Katarzyna Krasnodębska.

Więcej, więcej...

Największym udziałem w polskim rynku lotniczym nadal szczyci się LOT Polish Airlines (32,64 proc.*). Pozostałe dwa miejsca na podium zajmują już jednak tani przewoźnicy - Ryanair (15,04 proc.*) i Wizz Air (14,45 proc.*).

Obecny rok może poważnie zamieszać w statystykach. Tani przewoźnicy dają czytelne sygnały, że idą na wojnę! Na początku stycznia Ryanair ogłosił, że w 2007 r. przewiózł z i do Polski 2,3 miliony pasażerów. W 2008 r. irlandzka firma chce zwiększyć liczbę klientów do 3 milionów, czyli o 30 proc. Ryanair uruchomił w 2007 r. w Polsce 16 nowych tras. Obecnie oferuje bezpośrednie międzynarodowe połączenia z 10 polskich lotnisk na 42 trasach. Jedynym portem lotniczym w kraju, nie obsługiwanym przez Ryanair, jest lotnisko w Zielonej Górze.

Zbroi się również węgierski Wizz Air. Przewoźnik, dla którego lotnisko w Pyrzowicach jest jedną z głównych baz operacyjnych, chce w 2008 r. zwiększyć częstotliwość lotów z tego portu o 40 proc. Pyrzowicka flota Wizz Air powiększy się w czerwcu o kolejną maszynę, do pięciu. Nowy Airbus 320 przyleci do portu prosto z fabryki we francuskiej Tuluzie.

W 2008 r. węgierska linia uruchomi także nowe połączenia z lotniska w Gdańsku-Rębiechowie, skąd polecieć będzie można m.in. do Turku i Barcelony. Uruchomienie dwóch dodatkowych połączeń sprawi, że liczba tras obsługiwanych przez Wizz Air z Gdańska wzrośnie do 16.

Czwarty w rankingu tani przewoźnik - Centralwings - ogłosił pod koniec ub. roku, że otworzy bazę operacyjną w Krakowie. Stacjonować w niej mają trzy samoloty Boeing 737. Spółka-córka LOT-u działa w Polsce od trzech lat. Teraz, oprócz centrali w Warszawie, samoloty Centralwings będą obsługiwane w Krakowie. Na wiosnę planowane jest również otwarcie bazy operacyjnej w Gdańsku. Firma częściowo wypełniła lukę, jaka powstała po niespodziewanym wycofaniu się z Krakowa słowackiej SkyEurope. Do października 2007. miał największy udział w ruchu pasażerskim Kraków Airport (17,85 proc.).

Brytyjska easyJet w ciągu minionego roku zwiększyła liczbę pasażerów o 13,5 proc. Łącznie linia obsłużyła ponad 38,2 mln pasażerów. W Polsce jednak plasuje się poza najlepszą piątką (udział 3,46 proc.*). Firma zapowiedziała jednak mobilizację. W lipcu ogłosiła uruchomienie dwóch kolejnych tras z Krakowa: do Edynburga i Bournemouth. To dziewiąte już połączenie easyJet z Balic.

- Uruchomienie nowych połączeń potwierdza nasze stałe zainteresowanie polskim rynkiem - zapewnił John Kohlsaat, regionalny dyrektor easyJet.

Jaka przyszłość lotnictwa?

Holger Heatty - członek zarządu Lufthansy - przekonywał, że przyszłość lotnictwa to nie tani przewoźnicy, ale redukcja kosztów tradycyjnych linii oraz inwestycje w usługi dla biznesu.

- Nie można rezygnować z wysokiej jakości. U nas liczba pasażerów pierwszej klasy podwoiła się ostatnich latach - zapewniał.

Statystyki malują jednak zupełnie inny obraz. Przynajmniej w Polsce. Według danych Urzędu Lotnictwa Cywilnego, w 2006 r. linie lotnicze przewiozły w Polsce ponad 14 mln pasażerów. Oznacza to 36-proc. wzrost w skali roku. Tani przewoźnicy zanotowali w tym czasie 100-proc. wzrost liczby pasażerów.

Czy tradycyjnym liniom lotniczym można zatem wróżyć upadek? Katarzyna Krasnodębska z ULC uważa, że nie.

- Oni tworzą zupełnie inną ofertę handlową dla zupełnie innych grup odbiorców - mówi. - Istnieje bardzo liczna grupa, której zależy m.in. na dotarciu do centrum miast, co umożliwiają tylko przewoźnicy tradycyjni, możliwości zabrania większego bagażu, większym komforcie podróżowania. Do tego dochodzą dodatkowe przywileje: odprawa bez kolejki, posiłek na pokładzie... - wylicza.

Trudno nie zgodzić się z opinią ULC. Trudno też uwierzyć, że dotychczasowi liderzy zachowują spokój w sytuacji, gdy tani przewoźnicy zabierają im kolejnych kleintów. Rok 2008 ma być okresem zażartej walki o pasażera. Kto wyjdzie z niej zwycięsko?

* Dane za pierwszy kwartał 2007. Źródło: ULC.

Arkadiusz Błaszczyk