Niezdolność do pracy - jakie zasady

Czy decyzja lekarza jest ostateczna

Przez ostatnie osiem lata z powodu bardzo ciężkiej choroby pobierałem rentę z tytułu niezdolności do pracy. Kilka dni temu zostałem wezwany do ZUS na badanie przez lekarza orzecznika. Lekarz po badaniu i analizie dokumentacji medycznej uznał, że nie ma żadnych podstaw do przyznania mi renty bowiem w jego ocenie mogę pracować. W rejonie skąd pochodzę osoby zdrowe nie mogą znaleźć pracy. Ze mną żaden pracodawca nie będzie chciał rozmawiać, gdyż nie tylko mam prawie 50 lat, ale od kilku nie pracowałem. Czy muszę zgodzić się z decyzją lekarza?

Nie. Od ponad roku działają komisje lekarskie ZUS, które rozpatrują sprzeciwy osób ubezpieczonych od orzeczenia lekarza orzecznika. Komisje lekarskie oceniają zdolność do pracy ubezpieczonego na podstawie dokumentacji znajdującej się w aktach oraz po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia zainteresowanego. Przed wydaniem orzeczenia osoba ubiegająca się o świadczenie może być poddana np. obserwacji szpitalnej lub skierowana na badania dodatkowe. Komisja może wydać orzeczenie bez bezpośredniego badania stanu zdrowia osoby, jeżeli dokumentacja dołączona do wniosku o świadczenie jest wystarczająca do wydania takiego orzeczenia. Od decyzji w sprawie renty wydanej na podstawie orzeczenia komisji lekarskiej można odwołać się do sądu.

Czy starać się o świadczenie

Kilka miesięcy temu zachorowałem na raka. Po poważnej operacji przez 6 miesięcy byłem na zwolnieniu lekarskim. Moja żona namawia mnie, żeby ubiegał się o rentę. Natomiast lekarz prowadzący twierdzi, że są jeszcze szanse na wyleczenie mnie. Dlatego namawia mnie, żeby się ubiegał o świadczenie rehabilitacyjne. Czy warto?

Tak. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Przysługuje ono przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy. O okolicznościach uzasadniających przyznanie świadczenia orzeka lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Od orzeczenia lekarza orzecznika ubezpieczonemu przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS. Sprzeciw może być zgłoszony w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia lekarza orzecznika. Prezes ZUS może, w terminie 14 dni od dnia wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika, zgłosić zarzut wadliwości tego orzeczenia i przekazać sprawę do rozpatrzenia komisji lekarskiej. Orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie wniesiono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczenia rehabilitacyjnego.

Czy można kontrolować zwolnienia

W ubiegłym roku przez trzy miesiące byłam chora na serce. Kiedy lekarz wystawił mi kolejne zwolnienie lekarskie, otrzymałam wezwanie do ZUS. Musiałam się stawić na kontrolę. Poczułam się jak złodziej, który chce okraść państwo z pieniędzy. Leczę się u tego samego lekarza od kilku lat i nigdy wcześniej nie miałam tego typu nieprzyjemnej sytuacji. Oczywiście pojechałam do ZUS. Zabrałam swoje wszystkie badania. Lekarz orzecznik po przeczytaniu moich wyników badań przedłużył mi zwolnienie. Ale po co człowieka chorego na serce narażać na taki stres. Czy lekarz orzecznik miał prawo wezwać mnie na kontrolę?

Tak. Prawidłowość orzekania o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby oraz wystawiania zaświadczeń lekarskich podlega kontroli, które wykonują lekarze orzecznicy ZUS. Z wnioskiem o kontrolę może wystąpić nie tylko wydział zasiłków ZUS realizujący wypłaty zasiłków chorobowych, ale także pracodawca. Kontrola może być przeprowadzona również z inicjatywy lekarza orzecznika. W czasie takiej kontroli lekarz orzecznik może przeprowadzić badanie ubezpieczonego. Jeśli chory nie może osobiście zjawić się w oddziale ZUS, to lekarz orzecznik ma prawo przeprowadzić jego badanie w miejscu pobytu. W czasie kontroli lekarz orzecznik ZUS może skierować osobę ubezpieczoną na badania dodatkowe, konsultacje specjalistyczne lub obserwację szpitalną. Lekarz orzecznik może także zażądać od lekarza, który wystawił zaświadczenie lekarskie, udostępnienia dokumentacji medycznej dotyczącej ubezpieczonego, stanowiącej podstawę wydania zaświadczenia lekarskiego.

Czy zwolnienie lekarskie może być skrócone

W czasie pobytu w sanatorium otrzymałem wezwanie do lekarza orzecznika ZUS. Po powrocie do domu w skrzynce na listy znalazłem tylko awizo. Ponieważ nie stawiłem się w terminie na badanie, poprosiłem o wyznaczenie nowego terminu. W czasie badania lekarz orzecznik stwierdził, że jestem zdrowy od kilku tygodni i nie ma żadnych podstaw, żebym przebywał na tak długim zwolnieniu lekarskim. Czy miał prawo skrócić mi zwolnienie lekarskie już wystawione wcześniej przez leczącego mnie od lat lekarza?

Tak. Jeśli po analizie dokumentacji medycznej i przeprowadzeniu badania orzecznik określił wcześniejszą datę ustania niezdolności do pracy niż orzeczona w zaświadczeniu lekarskim, to zaświadczenie takie traci ważność.

W przypadku określenia wcześniejszej daty ustania niezdolności do pracy niż orzeczona w zaświadczeniu lekarskim, lekarz orzecznik wystawia zaświadczenie na druku ZUS ZLA/K, które jest traktowane na równi z zaświadczeniem stwierdzającym brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku, wydanym w myśl art. 229 par. 4 kodeksu pracy. Zaświadczenie to orzecznik wręcza w dniu badania ubezpieczonemu, informując go równocześnie o konieczności doręczenia zaświadczenia pracodawcy. W przypadku wydania przez lekarza orzecznika zaświadczenia określającego wcześniejszą datę ustania niezdolności do pracy oraz w przypadku uniemożliwienia przez ubezpieczonego przeprowadzenia badania lub niedostarczenia wyników badań w określonym terminie, Zakład wydaje decyzję o braku prawa do zasiłku chorobowego. Kopię decyzji, o której mowa wyżej, ZUS przesyła pracodawcy ubezpieczonego, którego ta decyzja dotyczy.

Jaka data powinna być na zaświadczeniu

Usłyszałem w telewizji, że teraz lekarze mają prawo wystawiać zwolnienia lekarskie z datą wsteczną. Jestem chory na schizofreni. Czasami mój stan zdrowia uniemożliwia mi dotarcie do poradni zdrowia psychicznego. Czy jeśli będę mieć kłopoty, to każdy lekarz wystawi mi zwolnienie z datą wsteczną? Po ilu dniach od zachorowania muszę postarać się o taki dokument?

Dowodem wymaganym do wypłaty zasiłku chorobowego za okres niezdolności do pracy z powodu choroby lub przebywania w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej są zaświadczenia lekarskie, wystawione na druku ZUS ZLA przez lekarza. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, zaświadczenie lekarskie wystawia się na okres od dnia, w którym przeprowadzono badanie lub od dnia bezpośrednio następującego po dniu badania. W niektórych przypadkach zaświadczenie lekarskie może być wystawione na okres rozpoczynający się później niż od dnia następującego po dniu badania, nie później jednak niż od czwartego dnia po dniu badania, jeżeli bezpośrednio po badaniu przypadają dni wolne od pracy albo badanie jest przeprowadzane w okresie wcześniej orzeczonej niezdolności do pracy. Zaświadczenie lekarskie może być wystawione trzy dni wstecz przed dniem poprzedzającym termin badania. Tylko lekarz psychiatra może wystawić zaświadczenie lekarskie na okres wcześniejszy niż 3 dni poprzedzające dzień badania. Jednak jest to możliwe tylko w przypadku stwierdzenia zaburzeń psychicznych ograniczających zdolność ubezpieczonego do oceny swojego postępowania.

Notowała: Bożena Wiktorowska