Nowa moneta kolekcjonerska NBP: "90. rocznica powstania Znaku Rodła"

Odrodzone po 123 latach zaborów państwo polskie, podporządkowując się decyzji traktatu wersalskiego z 1919 r., pozostawiło w granicach państwa niemieckiego prastare zachodnie ziemie piastowskie wraz z ponadmilionową rzeszą autochtonów polskich. Wielu przeniosło się wtedy do Polski. Nie wszyscy jednak pogodzili się z decyzją mocarstw. Ci, którzy postanowili zostać, po licznych konsultacjach z polskimi środowiskami utworzyli 27 sierpnia 1922 r. w Berlinie Związek Polaków w Niemczech (ZPwN).

Organizacja zobowiązała się do uzyskania dla ludności polskiej w Niemczech pełnych praw mniejszości narodowych oraz obrony jej interesów we wszystkich dziedzinach życia społecznego i kulturalnego.

Wrogie państwo niemieckie w tym samym roku zakazało polskim organizacjom posługiwania się wizerunkiem Orła Białego oraz biało-czerwonym sztandarem, ponieważ były to już oficjalne symbole odrodzonej Polski. W odpowiedzi Rada Naczelna ZPwN postanowiła stworzyć własny znak tożsamości narodowej, który miał podkreślać odrębność narodową Polaków w państwie czarnego orła.

Związek wielokrotnie ogłaszał konkursy na "znak polskości", jednak bez powodzenia. Dopiero kiedy w listopadzie 1932 r. zadanie to powierzono młodej studentce Akademii Sztuk Pięknych, znakomitej graficzce Janinie Kłopockiej, uczennicy Władysława Skoczylasa, pojawiła się szansa na realizację projektu.

Artystka urodziła się w 1904 r. w wielkopolskim Koźminie. Od czwartego roku życia wychowywała się i kształciła w cesarskim Berlinie, ale dzięki rodzicom Janowi i Mariannie ukochała wszystko, co polskie i słowiańskie - to uczucie było zawsze inspiracją jej twórczości i pracy społecznej. Pewnie dlatego już podczas pierwszego spotkania 8 listopada 1932 r. w Domu ZPwN w Berlinie z taką łatwością uchwyciła sens sugestii kierownika Rady Naczelnej dr. Jana Kaczmarka, aby znak był bliski Polakom i tak prosty, by każde dziecko mogło go bez trudu narysować na piasku.

Na kolejnym spotkaniu Kłopocka przedstawiła projekt graficzny symbolu ZPwN - stylizowany bieg Wisły z zaznaczonym w jej górnym odcinku Krakowem, kolebką kultury polskiej; biały znak umieściła na prostokątnym czerwonym tle. Dzięki prostocie rysunku i artystycznemu wyczuciu projekt został natychmiast zaakceptowany.

Nazwę zaproponował 19-letni poeta Edmund Osmańczyk. Z połączenia dwóch słów: "rodzina" i "godło" powstało "Rodło", które ogłoszone na zebraniu ZPwN 3 grudnia 1932 r. do dziś symbolizuje łączność Polaków przebywających poza ojczyzną z narodem polskim i jego kulturą.

Na rewersie monety znajduje się Rodło - znak przedstawiający bieg rzeki Wisły wraz z zaznaczonym Krakowem.

Awers przedstawia "5 Prawd Polaków" ogłoszonych w marcu 1938 r. na berlińskim Kongresie Polaków w Niemczech zorganizowanym przez ZPwN, będących podstawą ideową działalności Związku.

Krzysztof Kłopocki

Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze

Moneta kolekcjonerska NBP "90. rocznica powstania Znaku Rodła"

Nominał 10 zł
Metal: Ag 925/1000
Stempel: lustrzany
Wymiary: 28,20 × 28,20 mm
Masa: 14,14 g
Brzeg (bok): gładki
Nakład: do 10 000 szt.
Projektant: Grzegorz Pfeifer
Emitent: NBP
Na zlecenie NBP monety wyprodukowała Mennica Polska S.A.