Ostatnie tak duże pieniądze na rozwój MŚP w Polsce

Obecna perspektywa finansowa główne akcenty stawia na przedsiębiorczość i innowacje. To oznacza, że w latach 2014-2020 polskie firmy mają być głównym beneficjentem funduszy europejskich. W siedem lat trafi do nich ok. 20 mld euro.

Obecnie prowadzonych jest wiele programów dotacyjnych i pożyczkowych, które na celu mają nie tylko wsparcie działalności MŚP, ich rozwoju, ale także aktywizację zawodową Polaków i rozwój przedsiębiorczości.

To głównie pożyczki, co oznacza, że pieniądze trzeba będzie zwrócić. Tym niemniej, dla firm bez historii kredytowej, bez środków trwałych bądź działających w ryzykownym otoczeniu innowacji i nowych technologii - może to być jedyne źródło pieniędzy na start. Na stronie http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/wyszukiwarka wyszczególnione są wszystkie otwarte obecnie konkursy.

Można w nich znaleźć mikropożyczki na rozwój startupów, pożyczki inwestycyjne, programy wspierające prace badawczo-rozwojowe w małych firmach, internacjonalizację (wsparcie eksportu i wchodzenie na obce rynki), czy wdrożenie innowacji. Znajdują się także programy aktywizujące osoby pozostające bez pracy lub osoby niepełnosprawne, w tym także programy szkoleniowe dla pracodawców i pracowników.

Dotacja bądź pożyczka ze środków unijnych uzależniona jest od wielu czynników: charakteru przedsiębiorstwa, branży, celu na jaki ma być przyznana, a nawet otoczenia: czy przedsiębiorca działa w dużym mieście czy wręcz przeciwnie - na terenach wiejskich.

To prawdopodobnie ostatni tak duży strumień pieniędzy z UE, który będzie dostępny dla firm w Polsce. Po 2020 roku pozostaną już tylko tzw. instrumenty zwrotne (venture capital, seed capital, pożyczki, poręczenia, kredyty preferencyjne) lub mieszane, czyli dla przedsiębiorcy znacznie mniej atrakcyjne od pomocy bezzwrotnej.

Pomysł na biznes to oczywiście najważniejsza składowa sukcesu, ale nie jedyna. Bez pieniędzy nie sfinansujesz zakupu potrzebnego sprzętu, nie będzie w stanie zapłacić za potrzebne materiały, a nawet pokazać światu, że jesteś na rynku i masz im coś ciekawego do zaoferowania.

Każdy początkujący przedsiębiorca staje przed pytaniem: w jaki sposób sfinansować rozwój i bieżące potrzeby wydatkowe, które na początku działalności są znacznie większe niż wpływy.

Kredyt bankowy nie zawsze jest rozwiązaniem. Zwłaszcza, jeśli jesteśmy na rynku krótko i nie zbudowaliśmy jeszcze pozytywnej historii kredytowej. Środki własne, które udało się wcześniej zebrać szybko się kończą. Z pomocą przychodzą różnorodne programy dotacyjno-pożyczkowe kierowane do MŚP, które mają pomóc przedsiębiorcom w ich codziennej działalności na konkurencyjnym rynku.

Pożyczka na start, z programu Pierwszy biznes - wsparcie w starcie (prowadzona przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej i BGK) to produkt, z którego mogą skorzystać osoby bezrobotne, studenci ostatniego roku i absolwenci szkół (także zawodowych).

Aby otrzymać pieniądze (od 1 września 2017 r. maksymalna kwota pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej wynosi 84 413,80 zł, zaś na utworzenie miejsca pracy 25 324,14 zł) wystarczy zgłosić się do pośrednika działającego na danym terenie i wypełnić wniosek. Jeśli decyzja będzie pozytywna (decyzja do 14 dni), wystarczy założyć działalność, a pieniądze trafia na rachunek. To produkt kredytowy (oprocentowanie 0,44 proc. w skali roku), na spłatę którego przedsiębiorca ma maksymalnie 7 lat, a okres karencji może wynieść nawet rok.

BGK, prowadzi także szereg innych programów, z których mogą skorzystać firmy na początkowym etapie działalności.

Program JEREMIE2 to wsparcie dla firm dopiero rozpoczynających swoją działalność i startupów - bez historii kredytowej. Gwarancje de minimis to zabezpieczenie spłaty kredytu obrotowego lub inwestycyjnego dla mikro-, małego lub średniemu przedsiębiorcy. Także w ramach programu Cosme (prowadzony przez BGK) finansowanie działalności i rozwoju MŚP jest realizowane za pomocą instrumentów gwarancyjnych i kapitałowych.

Przedsiębiorca powinien zdawać sobie sprawę, że na początkowym etapie działalności trudno mu będzie otrzymać produkt bankowy kierowany do firm. Tym bardziej, jeśli nie będzie w stanie ustanowić odpowiedniego zabezpieczenia. W początkowej fazie jest to praktycznie niewykonalne. Zmiana warunków rynkowych prowadzenia biznesu sprawia jednak, że szereg firm rozwija się bez środków trwałych i aktywów, które mogłyby być podstawą do zabezpieczenia kredytu. Startupy działają w sieci, tam trzymają dane i korzystają z "wirtualnego" oprogramowania.

Czy to oznacza, że dla nich nie ma produktów wspierających rozwój? Wręcz przeciwnie. Fundusze poręczeniowe współpracujące z KSU stanowią wsparcie dla przedsiębiorców w zakresie pozyskiwania finansowania zewnętrznego.

Głównym zadaniem funduszy poręczeń kredytowych jest ułatwienie przedsiębiorcom oraz osobom rozpoczynającym działalność gospodarczą dostępu do zewnętrznego finansowania w postaci kredytów bankowych oraz pożyczek na prowadzenie działalności gospodarczej. Wydają one poręczenie, biorąc cześć ryzyka na siebie. Jednym z nich jest przykładowo Fundusz Pożyczkowy Innowacji kierowany do przedsiębiorstw z niską zdolnością kredytową, realizujących projekty innowacyjne obarczone wysokim ryzykiem. Projekt realizowany jest przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Środki pożyczki będą mogły zostać przeznaczone przez przedsiębiorców na inwestycje zarówno w środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne, jak również w kapitał obrotowy oraz koszty przekazania praw własności w przedsiębiorstwach.

Nie jest prawdą, że mikro- i małe firmy nie mogą wchodzić na zagraniczne rynki i eksportować produkty. To naturalna kolej rzeczy, że rodzimy rynek z czasem staje się dla najlepszych zbyt mały. Co istotne, w strategii rozwoju już na wczesnym etapie działalności, MŚP myślą o internacjonalizacji i eksporcie, a wraz z tym - szukają sposobów na sfinansowanie tych działań.

Na rynku dostępnych jest wiele produktów dla eksporterów: od doradczych, po finansujące wizyty lokalne i udział w targach, aż po finansowanie dłużne lub ubezpieczenia i gwarancje. Część z nich realizuje BGK, część PARP. Warto pamiętać, że szereg programów jest dedykowanych dla makroregionu Polski Wschodnie, w ramach PO PW.

Kredyty udzielane w ramach Programu Rządowego "Finansowe Wspieranie Eksportu", objęte są ubezpieczeniem w Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych S.A. W ramach oferty BGK, przedsiębiorcy mogą również skorzystać z Programu DOKE, polegającego na stabilizacji oprocentowania kredytów eksportowych, które mogą być udzielane nabywcom przez banki krajowe, banki zagraniczne lub międzynarodowe organizacje finansowe.

Fundusz Ekspansji Zagranicznej oferuje polskim firmom współfinansowanie kapitałowe ich zagranicznych projektów inwestycyjnych. Fundusz inwestuje wspólnie z polską firmą bezpośrednio w jej zagraniczną spółkę zależną i dzieli z nią ryzyko projektu zagranicznego (zarządzany przez TFI BGK). Ubezpieczenia eksportowe i gwarancyjne wydaje nie tylko KUKE, ale także niektóre banki.

wd