Polscy przedsiębiorcy stawiają na Ukrainę. Te firmy zainwestowały najwięcej
Cersanit, Barlinek, Fakro, Kredobank, PZU, LPP - to firmy, które odgrywają dużą rolę w ukraińskiej gospodarce. Łącznie, jak wynika z danych Ośrodka Studiów Wschodnich, w ubiegłym roku wartość polskich inwestycji na Ukrainie wyniosła 780 mln dolarów. Tym samym Polska zajęła 10. miejsce pod względem wielkości zagranicznych inwestorów u naszych wschodnich sąsiadów.
Jak wskazał Ośrodek Studiów Wschodnich powołując się na dane Narodowego Banku Ukrainy (NBU), w 2023 r. skumulowane bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) w Ukrainie (bez instrumentów dłużnych) wyniosły 38 mld dol., "a więc wzrosły o 11,4 proc. rok do roku". W 2022 r. w porównaniu z poprzednim rokiem zmniejszyły się zaś o 13,7 mld dolarów (-28,6 proc.) i miały wartość 34,1 mld dol.
OSW przekazał, że na koniec 2023 r. skumulowane polskie inwestycje na Ukrainie miały wartość 780 mln dol. Stanowiło to 2,6 proc. BIZ w tym kraju i dało Polsce 10. lokatę wśród zagranicznych inwestorów. Ośrodek dodał, że na Ukrainie działa ponad 600 firm z polskim kapitałem. "Pomimo napięć w relacjach dwustronnych, spowodowanych restrykcjami handlowymi ze strony Warszawy oraz okresowymi blokadami granicy, w ciągu ostatnich dwóch lat nie otrzymaliśmy żadnych sygnałów, jakoby ukraińskie organy podatkowe czy służby ingerowały w działalność firm z RP" - stwierdzili eksperci OSW.
"Wśród polskich inwestycji na Ukrainie największe znaczenie ma przetwórstwo: Cersanit posiada fabrykę ceramiki sanitarnej w Zwiahlu, Barlinek - zakład produkcji desek podłogowych w Winnicy, a producent okien Fakro - zakład w obwodzie lwowskim" - wskazał OSW, dodając, że polskie inwestycje w ten ukraiński przemysł to na koniec 2022 r. 4,1 proc.
W ocenie ekspertów OSW "dużą rolę" odgrywają także finanse i bankowość: kontrolowany przez PKO BP KredoBank zajmuje 14. miejsce na liście największych banków na Ukrainie, a w ubezpieczeniach wyróżniają się PZU Ukraina (szósta lokata pod względem aktywów w 2023 r.) i PZU Strachuwannia Żyttia (trzecia największa spółka oferująca ubezpieczenia na życie). "Polskie inwestycje to na koniec 2022 r. 5,4 proc. BIZ sektora finansowego" - podał OSW.
Dodał, że w handlu detalicznym "ważne miejsce" zajmuje firma LPP (właściciel marek takich jak Reserved, Cropp, House i Sinsay), która w 2023 r. kontrolowała ok. 10 proc. rynku sprzedaży odzieży na Ukrainie. W sumie w handlu hurtowym i detalicznym na koniec 2022 r. inwestycje z polskim kapitałem to 2 proc.
OSW zaznaczył, że od czasu wybuchu wojny nieliczne, nowe inwestycje na Ukrainie podejmują głównie firmy operujące tam już przed inwazją.
Eksperci OSW zwrócili uwagę, że w 2023 r. Cersanit zakończył budowę nowej linii produkcyjnej, wartej 20 mln euro, zwiększając zdolności produkcji o 20 proc. Dodali też, że w końcu 2023 r. koncern LPP miał w Ukrainie ponad 100 sklepów i zapowiedział do końca 2024 r. dwukrotne zwiększenie obecności, głównie za sprawą marki Sinsay.
"Pomimo ataku dronami kamikadze na fabrykę Fakro we Lwowie we wrześniu 2023 r., wskutek którego spłonęły hala produkcyjna i magazyn (straty wyceniono na 30 mln zł), firma nie planuje wycofać się z Ukrainy, a nawet zamierza zbudować nowe linie produkcyjne" - przekazali eksperci OSW.
Jak ocenili eksperci OSW w I kwartale 2024 r. wzrost wartości inwestycji zagranicznych na Ukrainie był marginalny w porównaniu z końcem 2023 r. - z 38,0 do 38,7 mld dolarów.
Zauważyli, że "największym inwestorem" w Ukrainie jest Cypr, na który przypadało 32,5 proc. bezpośrednich inwestycji zagranicznych. "W tym przypadku w zdecydowanej większości chodzi o powracający kapitał ukraiński" - wyjaśnili eksperci OSW, dodając, że dotyczy to także "w pewnym stopniu" Luksemburga i Wielkiej Brytanii, gdzie formalnie są zarejestrowane niektóre przedsiębiorstwa największych ukraińskich oligarchów. "Ważną rolę" ogrywają również Holandia (28,3 proc.) i Szwajcaria (8,2 proc.).
OSW podał, że w marcu 2024 r. brytyjski Unilever zaczął stawiać w Białej Cerkwi fabrykę kosmetyków o wartości 20 mln euro. Dodał, że w marcu 2023 r. niemiecki Bayer ogłosił wartą 60 mln euro inwestycję w rozbudowę zakładu produkcji nasion kukurydzy w Poczujkach w obwodzie żytomierskim. Pierwszy etap (o wartości 35 mln euro) ukończono w marcu 2024 r.
"W najbliższych miesiącach Xavier Niel - francuski miliarder, właściciel m.in. sieci Play w Polsce - może kupić trzeciego pod względem liczby abonentów operatora mobilnego Lifecell, należącego do tureckiego Turkcella. Przewidywana wartość transakcji to 525 mln dol. - podali eksperci OSW.
Przypomnieli też, że w maju br. amerykański Philip Morris International otworzył wartą 30 mln dol. fabrykę papierosów zlokalizowaną w obwodzie lwowskim. "Drugi zakład koncernu - charkowski - wstrzymał działalność ze względów bezpieczeństwa" - zaznaczyli.
Wskazali też, że w 2023 r. saudyjski agroholding Continental Farmers Group zainwestował 60 mln euro głównie w rozbudowę magazynów do przechowywania płodów rolnych.
W opinii ekspertów OSW po wojnie największe znaczenie w Ukrainie będą miały inwestycje w budownictwo mieszkaniowe i infrastrukturę drogową. Do perspektywicznych sektorów należą też energetyka z naciskiem na odnawialne źródła energii oraz rolnictwo i przemysł spożywczy.
