Praca w Niemczech - od zaraz!

Powyższe określenie odnosi się głównie do ograniczenia mobilności pracowników najemnych na terenie UE. W praktyce oznacza to, że obywatele krajów nowej dziesiątki (także Polacy) nie mogą w okresie przejściowym zatrudnić się w dowolnym kraju UE, bez uzyskania specjalnego zezwolenia. W odróżnieniu od obywatela Polski, Holender nie musi nikogo pytać o zgodę, jeśli zechce zarabiać na swoje utrzymanie w Niemczech - wystarczy że znajdzie pracodawcę, który chce go zatrudnić. W obliczu problemów panujących na niemieckim rynku pracy - obecnie liczba bezrobotnych wynosi ponad 5,2 miliona bezrobotnych, władze niemieckie podjęły decyzję o utrzymaniu dotychczasowej, bardzo restryktywnej polityki zatrudnienia wobec obcokrajowców. Oceniając realnie sytuację w Niemczech nie należy ulec złudzeniu, że siedmioletni okres przejściowy zostanie skrócony.

W odniesieniu do zasad regulujących swobodę na rynkach zatrudnienia w krajach UE przyjęto jednocześnie ogólną zasadę nieodwracalności statusu pracownika. Owa dosyć tajemniczo brzmiąca reguła gwarantuje każdemu, kto już uzyskał dostęp do rynku pracy danego kraju UE nieodwracalność jego (korzystnego) statusu - tzn. zachowanie nabytych uprzednio praw. Inaczej mówiąc w porozumieniu międzypaństwowym zastosowano popularnie akceptowaną i w stosunkach społecznych sprawdzoną zasadę: co się daje, tego się nie odbiera?.

W oparciu o tę zasadę obywatele polscy, którzy w momencie przystąpienia Polski do UE byli w stanie wykazać się pozwoleniem na prace w Niemczech ważnym przez okres co najmniej 12 miesięcy mogli ubiegać się o wystawienie bezterminowego pozwolenia na pracę na terenie Niemiec. Ponadto prawo do pozwolenia na pracę uzyskiwali również członkowie rodziny (małżonkowie i wspólne dzieci poniżej 21 roku życia) osoby uprawnionej. W wypadku gdy wnioskodawca dopiero po uzyskaniu przez Polskę statusu członka UE wykazał się odpowiednim okresem zatrudnienia w Niemczech, wtedy on (jako wnioskodawca) nabywa nadal prawo do podjęcia legalnego zatrudnienia. Wobec jego rodziny obowiązuje jednakże 18 miesięczny okres karencji (liczony od momentu zameldowania w Niemczech) po upływie którego osoby te nabywają takich praw jak wnioskodawca.

Przed osobami dążącymi do uzyskania nieograniczonego dostępu do niemieckiego ryku pracy otwiera się realna szansa na realizację swego zamierzenia w stosunkowo krótkim czasie. W ramach obecnie istniejących możliwości należy uzyskać dostęp do niemieckiego rynku pracy na okres co najmniej 12-stu miesięcy, i po tym okresie można złożyć wniosek o udzielenie nieograniczonego pozwolenia na pracę, tzw. Arbeitsberechtigung-EU.

Zatrudnienie się jako pracownik sezonowy nie prowadzi do tak wyznaczonego celu, gdyż umożliwia tylko pracę krótkoterminową - na okres do 4 miesięcy (do stycznia 2004 można było pracować tylko 3 miesiące w roku). W ramach zatrudnienia jako - Gastarbeiter (pracownik gość) możliwe jest uzyskanie nieograniczonego pozwolenia na prace, gdyż zatrudnienie tej grupy obcokrajowców może trwać 18 miesięcy. Niewątpliwym utrudnieniem dla wielu kandydatów są stawiane przed nimi konkretne wymagania zawodowe i językowe. Ponadto od momentu reformowania niemieckiego rynku pracy w ramach tzw. Programu Hartz I-IV, liczba "wolnych" miejsc pracy ulega i będzie nadal ulegać znacznej redukcji.

Od stycznia br. powstała nowa możliwość "zaczepienia" się na niemieckim rynku legalnego zatrudnienia. Właściwie należy tu mówić o reaktywowaniu przepisów obowiązujących do końca 2002, dotyczących zatrudniania pomocy domowych u osób wymagających opieki.

Federalna Agencja Pracy (stara nazwa: Arbeitsamt) opracowała we współpracy z urzędami pracy krajów "nowej dziesiątki" m.in. Polski, zasady dopuszczenia do rynku pracy w Niemczech pomocy domowych dla osób wymagających opieki. Zgodnie z podjętymi decyzjami, osoby wymagające opieki mogą zatrudnić obcokrajowca w charakterze pomocy domowej na zasadach regularnego zatrudnienia, w pełnym wymiarze godzin, na okres do 3 lat. Praca wykonywana przez pomoce domowe ma wyłącznie charakter "gospodyni domowej". Wykonywanie jakichkolwiek czynności pielęgnacyjnych nie jest dozwolone.

Do procesu werbunkowego dopuszczone są wszystkie osoby, które ukończyły 18-ty rok życia i posiadają obywatelstwo polskie. Z formalnego punktu widzenia nie ma żadnych specyficznych wymagań wobec kandydatów. Posiadanie specyficznego wykształcenia, kwalifikacji lub znajomość języka nie jest warunkiem podjęcia zatrudnienia. Pracodawcy mogą (i najczęściej oczekują) chociaż podstawowej znajomości języka niemieckiego. Kandydaci zainteresowani podjęciem pracy jako pomoc domowa powinni w miejscowym urzędzie pracy złożyć odpowiednie podanie, które zostanie przekazane do placówki centralnej (ZAV) znajdującej się w Bonn. Do podania należy dołączyć tabelaryczny życiorys. Taka forma zgłoszenia określana jest jako: pośrednictwo "anonimowe". Niemieccy pracodawcy (osoby wymagające opieki) mogą też bezpośrednio wskazać znane im osoby, z którymi chcą podpisać umowę o pracę - jest to tzw. imienne pośrednictwo. Na temat możliwości i warunków podjęcia pracy jako pomoc domowa opublikowane zostały przez Federalną Agencję Pracy broszury informacyjne w języku niemieckim. Powyższe publikacje w języku polskim oraz obowiązujący (urzędowy) wzór umowy o pracę można bezpłatnie otrzymać wysyłając email pod tytułem: "broszura" na adres: info@hr-s.de.

Dipl.-Kfm. Joachim Pawlyta

HR-Services

INTERIA/hr-s.de